درآمد شرکت‌های دارویی در ایران و جهان بررسی شد (بخش نخست)
سفید و سیاه داروسازان بورسی
زنجیره ارزش در صنعت دارو
صنعت دارو بعد از صنعت نفت، گاز و پتروشیمی دومین صنعت سودآور در جهان است. صنعتی با فناوری‌های پیشرفته که با سرمایه‌گذاری‌های کلان به سمت فعالیت‌های تحقیق و توسعه پیش می‌رود و بیشترین ارزش‌افزوده را در مقایسه با سایر صنایع پیشرفته و تولیدی داراست. شناخت ترکیب ارزش‌افزوده در هر مرحله (تولید، توزیع و عرضه) و همچنین هزینه‌های متحمل شده، ارزش‌افزوده ایجادشده را نمایان می‌کند. در حال حاضر 64 پروژه ملی ایرانی در زمینه تکمیل زنجیره ارزش مواد صنعتی دارویی تعریف‌شده که طبق پیش‌بینی‌ها می‌تواند تا پنج سال آینده در حدود یک هزار و 100 میلیون دلار ارزش‌افزوده به اقتصاد کشور تزریق کند و اشتغال‌زایی برای یک هزار و 500 نفر ایجاد کند.
10 شرکت برتر داروسازی در جهان (از نظر درآمد)
پیش‌بینی میشود که داروسازی جهانی رشد مثبتی را در سوابق فعالیت خود درج کند چراکه برترین شرکت‌های داروسازی در تلاش برای مقابله با ویروس کرونا هستند. بزرگ‌ترین شرکت‌های دارویی در جهان شامل، جانسون و جانسون 1/ 56 میلیارد دلار، فایزر 75/ 51 میلیارد دلار، روشه 23/ 49 میلیارد دلار، Novartis – 45/ 47 میلیارد دلار، Merck & Co 84/ 46 میلیارد دلار، GlaxoSmithKline 27/ 44 میلیارد دلار، سانوفی 46/ 40 میلیارد دلار، AbbVie 26/ 33 میلیارد دلار، Takeda 52/ 30 میلیارد دلار، هلدینگ داروسازی شانگهای 69/ 26 میلیارد دلار، میشود. بیشترین درآمد عملیاتی در صنعت دارو ایران نیز با توجه به اطلاعات و صورت‌های مالی و میان‌دوره‌ای 9 ماهه سال 99 منتشرشده در سامانه کدال به شرکت‌های داروسازی دکتر عبیدی با ۹,۹۷۲,۱۲۰ میلیون ریال،کارخانجات داروپخش با ۸,۸۲۴,۲۴۶ میلیون ریال، داروسازی اکسیر با ۸,۰۴۰,۵۸۰ میلیون ریال، البرز دارو با ۶,۲۸۳,۶۸۸ میلیون ریال، تولید مواد اولیه داروپخش با ۵,۸۴۹,۰۷۵ میلیون ریال، داروسازی فارابی با ۵,۷۸۷,۸۹۷ میلیون ریال، لابراتوارهای رازک با ۵,۶۲۳,۵۷۳ میلیون ریال، داروسازی ابوریحان با ۴,۹۳۲,۲۴۸ میلیون ریال، داروسازی زهراوی با ۳,۹۰۱,۴۷۳ میلیون ریال و درنهایت داروسازی کاسپین تامین با ۳,۸۱۹,۲۴۶ میلیون ریال مربوط است. شرکت داروسازی عبیدی و شرکت البرز دارو طی دو سال گذشته تولید بیشتری را در مقایسه با فروش محصولات خود به ثبت رساندند. از سویی شرکت‌های کارخانجات داروپخش و داروسازی اکسیر تولید و فروش به‌موازات هم داشته و به میزان تولید، فروش نیز به ثبت رسانده‌اند.
داروسازی و کووید- 19
از بسیاری از جهات سال 2021، می‌تواند نقطه عطفی بین دنیای قبل از کووید و بعد از کووید در نظر گرفته شود. ظرفیت تولید بیولوژیک واکسن جهانی مورد نیاز برای واکسن‌ها و درمان‌های COVID، درصد قابل‌توجهی از ظرفیت کلی موجود را به خود اختصاص می‌دهد. رشد تقاضا برای ظرفیت تولید که در سال 2020 دیده شد تا سال 2021 ادامه خواهد داشت و بسیاری از شرکت‌ها ظرفیت تولید داخلی خود را برای تامین تقاضا ایجاد می‌کنند. در حال حاضر شرکت‌های داروسازی درصدد هستند تا تولیدات خود را به روشی مقرون‌به‌صرفه ازنظر مالیات دربیاورند تا هزینه‌های کمتری را متحمل شوند. گفتنی است در حال حاضر شرکت دارویی شفا فارمد از زیرمجموعه‌های گروه دارایی برکت، موسسه رازی و موسسه میلاد دارو از زیرمجموعه‌های شهید فخری زاده در زمینه تولید واکسن کرونا در تلاش هستند که آثار مالی آن در ماه‌های آتی بر عملکرد شرکت‌ها نمایان میشود.
تحقیق و توسعه در صنعت
صنعت دارو هرساله به‌واسطه توسعه تکنولوژی و افزایش رقابت‌پذیری با غول‌های بزرگ داروسازی، سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای را به بخش تحقیق و توسعه اختصاص می‌دهند که بازدهی و سود بالا را برای شرکت‌های این گروه فراهم می‌کند. ایران نیز در صنعت داروهای ژنریک در میان کشورهای منطقه آسیا، سردمدار است. صنعت داروی ایالات‌متحده نیز انواع مختلفی از داروها را تولید می‌کند که مزایای ارزشمند پزشکی را فراهم می‌کند. بسیاری از این داروها گران هستند و به افزایش هزینه مراقبت‌های بهداشتی برای بخش خصوصی و دولت فدرال کمک می‌کنند. سیاست‌گذاران سیاست‌هایی را در نظر گرفته‌اند که باعث کاهش قیمت دارو و کاهش هزینه‌های دارویی فدرال میشود. چنین سیاست‌هایی احتمالا انگیزه صنعت را برای تولید داروهای جدید کاهش خواهد داد.
وضعیت صنعت دارو در ایران
حدود چهل شرکت از شرکت‌های فعال در بورس را شرکت‌های داروسازی و شرکت‌های سرمایه‌گذار در صنعت دارو تشکیل می‌دهد که از این تعداد حدود 34 شرکت داروساز هستند و 6 شرکت در حوزه سرمایه‌گذاری تخصصی در صنعت دارو فعالیت می‌کنند. حدود 66 درصد از صنعت دارو در اختیار سه هلدینگ سازمان تامین اجتماعی، ستاد اجرایی فرمان امام و گروه توسعه ملی است. صنعت را می‌توان به دو زمینه اصلی تقسیم کرد: تولید و واردات. 96 درصد دارو به‌صورت محلی تولید میشود و فقط 4 درصد از این دارو وارد میشود. بااین‌حال، ازنظر ارزش، 55 درصد از بازار به تولیدکنندگان داخلی و 45 درصد از آن به بازار واردات تعلق دارد. نرخ بالای مصرف دارو در میان ایرانیان، ایران را به دومین سرانه مصرف‌کننده در آسیا و بیستمین در جهان تبدیل می‌کند. همچنین تعداد متوسط داروهای تجویزشده پزشکان در سطح بین‌المللی 2 واحد است، درحالی‌که در ایران 5/ 3 واحد برآورد میشود.
تورم سالانه
شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت طی سال گذشته، به 1/ 386 واحد رسید که در مقایسه با سال 1398، حدود 140 واحد افزایش داشته است. گفتنی است که در میان بخش‌های مختلف صنعتی، کمترین مقدار شاخص مربوط به رشته فعالیت‌های تولید محصولات دارویی، مواد شیمیایی مورداستفاده در داروسازی و محصولات دارویی گیاهی، با 5/ 219 واحد است. ضمن اینکه صنعت دارو تورم 7/ 29 درصدی را در طول عمر فعالیت‌های تولیدی سال گذشته خود تجربه کرده است.
