«دنیای‌اقتصاد» آمار عملکرد شرکت‌های تامین سرمایه را بررسی می‌کند
رتبه‌بندی تامین سرمایه‌ها
محمد عربلو
تحلیلگر تامین سرمایه لوتوس پارسیان
در حال حاضر در کشور 9 تامین سرمایه در حال فعالیت هستند که از میان آنها امین، نوین، بانک ملت، امید و لوتوس در بورس پذیرفته شده‌اند. ضمنا پذیره‌نویسی تامین سرمایه دماوند به پایان رسیده و در انتظار کشف قیمت در بازار پایه فرابورس است.
ارزش دارایی‌های تحت مدیریت شرکت‌های تامین سرمایه در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری
تا تاریخ تهیه این گزارش، از لحاظ حجم دارایی‌های تحت مدیریت در بین شرکت‌های تامین سرمایه، تامین سرمایه تمدن با 380 هزار میلیارد ریال جایگاه اول را در بخش مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری از آن خود کرده است. در رتبه‌های بعدی تامین سرمایه‌های لوتوس و مسکن به ترتیب با 301 و 190 هزار میلیارد ریال دارایی تحت مدیریت در صندوق‌ها، قرار دارند. ضمنا 170 هزار میلیارد ریال از دارایی‌های تحت مدیریت تامین سرمایه مسکن مربوط به صندوق واسطه گری مالی یکم (دارا یکم) است. ارزش مجموع دارایی‌های تحت مدیریت شرکت‌های تامین سرمایه در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری در حدود 1.552 هزار میلیارد ریال است.
ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت شرکت‌های تامین سرمایه در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری
از لحاظ مبلغی بیشترین سهام موجود در صندوق‌های تحت مدیریت مربوط به تامین سرمایه بانک مسکن با 170 هزار میلیاردریال است. همان‌طور که ذکر شد این مبلغ شامل صندوق دارا یکم است که طبق اساسنامه صندوق، از این محل کارمزد معمول مدیریت سهام عاید شرکت نمی‌شود. همچنین در رتبه‌های بعدی تامین سرمایه‌های تمدن و لوتوس به ترتیب با 63 و 62 هزار میلیارد ریال قرار گرفته‌اند.
ارزش دارایی‌های تحت مدیریت شرکت‌های تامین‌سرمایه در قالب سبدهای سرمایه‌گذاری
یکی دیگر از منابع تحت مدیریت شرکت‌های تامین سرمایه، سبدهای تحت مدیریت این شرکت‌ها است. در بین تامین سرمایه‌های بورسی، تنها لوتوس و تنوین به ترتیب با 20،770 و 243 میلیارد ریال سبد تحت مدیریت دارند. در ضمن تامین سرمایه نوین طبق صورت‌های مالی عملیات سبدگردانی را در زیرمجموعه‌های خود انجام می‌دهد.
ارزش بازار به دارایی‌های تحت مدیریت
یکی از نسبت‌های مهم در بررسی وضعیت شرکت‌های تامین سرمایه بررسی ارزش دارایی‌های تحت مدیریت (AUM) است. مقایسه ارزش بازار شرکت با ارزش دارایی‌های تحت مدیریت آن می‌تواند ارزندگی شرکت‌ها را از این منظر نمایان کند. در حال حاضر کمترین نسبت ارزش بازار به دارایی‌های تحت مدیریت متعلق به لوتوس (48درصد)، سپس تنوین (84درصد) است. بالاترین نسبت نیز از مربوط به تامین سرمایه امید با 405درصد است. در محاسبه دارایی‌های تحت مدیریت شرکت‌ها، از مجموع ارزش صندوق و سبدهای تحت مدیریت استفاده شده است. از آنجاکه دسترسی به‌صورت‌های مالی تامین سرمایه‌های خارج از بورس امکان‌پذیر نبود، از مقایسه‌ها کنار گذاشته شده‌اند.
ترکیب درآمد و ارزش افزوده صندوق‌های تامین سرمایه ها
یکی از منابع مهم درآمدی شرکت‌های تامین سرمایه از محل سرمایه‌گذاری‌های انجام شده است. این درآمد به دو بخش تقسیم می‌شود: درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری (مانند تقسیم سود) و درآمد حاصل از فروش سرمایه‌گذاری‌ها. علاوه بر این این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری‌های غیر بورسی (عموما در نهادهای مالی مرتبط نظیر کارگزاری و مشاور سرمایه‌گذاری) نیز دارند. در گزارش حاضر اثر این سرمایه‌گذاری‌ها لحاظ نشده است.
درآمد حاصل از فروش سرمایه‌گذاری‌ها عموما هنگام فروش شناسایی می‌شود. بنابراین تا زمانی که شرکت‌ها اقدام به فروش سرمایه‌گذاری‌های خود نکنند عملا به‌عنوان یک درآمد پنهان در دل صورت‌های مالی شرکت باقی می‌ماند (در این مقایسه مازاد ارزش برای سرمایه‌گذاری‌های غیر بورسی لحاظ نشده است). در حال حاضر لوتوس، بیشترین ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها را در بین شرکت‌های تامین سرمایه دارد (1032 ریال به ازای هر سهم).
در نمودارهای بالا ترکیب درآمدی شرکت‌های تامین سرمایه در سال مالی گذشته و جاری آورده شده است.
تنوین: عمده درآمد تامین سرمایه نوین از محل تعهد پذیره‌نویسی، سود سپرده بانکی و سرمایه‌گذاری‌ها است. در سال مالی 1398 عمده درآمد تعهد پذیره‌نویسی، مربوط به تعهد اوراق بدهی دولت بوده است. افزایش سهم سرفصل درآمد سرمایه‌گذاری‌ها در چهار ماهه منتهی به 04/ 99 مربوط به واگذاری 4 درصد بیمه نوین و 5 درصد رایان هم‌افزا بوده است. طی چهار ماه ابتدایی سال جاری تنوین درآمدی از محل تعهد پذیره‌نویسی شناسایی نکرده است. اگرچه جدیدا طبق اعلام شرکت تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام سنگین صادراتی شرکت ملی نفت ایران توسط شرکت انجام می‌شود.
لوتوس: عمده درآمد تامین سرمایه لوتوس از محل درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری و بازارگردانی بوده و در سال مالی جاری سهم درآمد سرمایه‌گذاری و درآمد تعهد پذیره‌نویسی افزایش و سهم درآمد حاصل از سود سپرده‌ها کاهش یافته است. لوتوس بر خلاف سایر شرکت‌های تامین سرمایه در سال مالی جاری درآمد تعهد پذیره‌نویسی فزاینده‌ای داشته است. همچنین طبق اعلام شرکت، تعهدات جدیدی به شرح زیر پذیرفته است: تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق مشارکت شهرداری مشهد، پذیرش تعهدپذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق مشارکت شهرداری شیراز و پذیره‌نویسی اوراق مرابحه عام دولت.
امید: عمده درآمد تامین سرمایه امید از محل‌های درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری و بازارگردانی بوده است. بیشترین درآمد بازرگردانی در سال مالی منتهی به 09/ 98، مربوط به اوراق اجاره و مرابحه بوده است. بیشترین درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها نیز مربوط به سود حاصل از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سود تضمین شده اوراق مرابحه بوده است. افزایش سود حاصل از سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار دوره هفت ماه منتهی به 04/ 99 ناشی از فروش واحدهای صندوق های سرمایه‌گذاری بوده که با توجه به روند آتی بازار سرمایه تکرار‌پذیری این درآمد با قطعیت همراه نیست.
تعهدات جدید امید: پذیرش تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق مشارکت شهرداری تبریز به منظور احداث خط دو قطار شهری تبریز.
تملت: عمده درآمد تامین سرمایه ملت از محل درآمد بازارگردانی و تعهد پذیره‌نویسی بوده است. بیشترین درآمد تعهد پذیره‌نویسی در سال مالی منتهی به 12/ 98، مربوط به تعهد اوراق بدهی دولت و بیشترین درآمد بازارگردانی مربوط به بازارگردانی اوراق بوده است. طی چهار ماهه ابتدایی سال جاری درآمد تعهد پذیره‌نویسی تملت کاهش یافته است. البته طبق اعلام شرکت تعهدات جدیدی در ماه‌های آینده و به شرح زیر انجام خواهد پذیرفت.
تعهدات جدید تملت: پذیرش تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق سلف استاندارد موازی فولاد مبارکه اصفهان - پذیرش تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق مشارکت شهرداری شیراز و شهرداری اصفهان به منظور توسعه قطار شهری و ناوگان اتوبوسرانی - پذیرش تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق سلف موازی استاندارد نفت‌خام سنگین صادراتی.
امین: عمده درآمد تامین سرمایه امین از محل درآمد حاصل از بازارگردانی، درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری و سود سپرده بانکی بوده است. عمده درآمد حاصل از بازارگردانی در دوره مالی منتهی به 06/ 98 متعلق به اوراق سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی و شهرداری مشهد بوده است. درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها نیز مرتبط با سود حاصل از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بوده است.
تعهدات جدید امین: پذیرش تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق سلف موازی استاندارد پلی اتیلن برای شرکت پتروشیمی جم.
