«دنیای اقتصاد» آخرین آمار مالی صنایع تولید قند در بورس را تحلیل می‌کند
تیغ تیز قیمت‌گذاری بر شاهرگ شکرسازان
هرچند به نظر می‌رسد شیوع ویروس کرونا و افزایش تقاضا برای الکل ضدعفونی‌کننده موجب رونق کسب و کار صنایع قند در آینده خواهد شد اما تحلیل اوضاع به همین سادگی نیست. امسال شرایط برای صنعت قند متفاوت است؛ زیرا از یک‌سو بر اساس بند ۵ مصوبه ۱۲ خرداد سال جاری جلسه کارگروه تنظیم بازار قیمت مصوب شرکت تولید داخل برای سال ۱۳۹۹ به ازای هر کیلوگرم در کارخانه ۶۳۰۰ تومان تعیین و تصویب شد و از سوی دیگر حذف ارز تخصیصی دولتی از صنایع قندی و جایگزینی ارز نیمایی باعث افزایش نرخ واردات شده وطبیعتا هر چه نرخ واردات شکر خام افزایش یابد، بهای تمام شده هم افزایش می‌یابد و در نهایت نرخ فروش شکر هم متناسب با رشد بهای تمام شده بالا می‌رود. تحلیل صورت‌های مالی شرکت‌های قندی نشان می‌دهد ۷۰ درصد از بهای تمام شده در این صنعت به نرخ مواد اولیه (شکر خام یا چغندرقند) مربوط است. در شرایطی که شکر کالایی استراتژیک است و حتی در صورت افزایش قیمت ها، میزان مصرف آن تغییر چندانی نخواهد داشت. اما تحقق سود بستگی به نرخ فروش شکر دارد. همواره افزایش نرخ شکر با مقاومت همراه بوده اما اگر شرکت‌های قندی از فرصت ایجاد شده ( افزایش نرخ شکر) بهره ببرند، با افزایش ظرفیت تولید شکر سفید از محل تصفیه شکر خام، سودآوری بیشتری خواهند داشت.
صنعت قدیمی
صنعت قند و شکر پس از صنعت نساجی دومین صنعت پر قدمت ایران محسوب می‌شود. در ایران، صنعت قند و شکر از سال ۱۳۱۱ فعال شده است. تولید در این صنعت عمدتا از محل استحصال چغندر و نیشکر انجام می‌شود. ﭼﻐﻨﺪرﻗﻨﺪ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﺑﻬﺎره ﻳﺎ ﭘﺎﻳﻴﺰه ﻛﺸﺖ ﻣﻲﺷﻮد. در اﻳﺮان، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ از اواﻳﻞ اﺳﻔﻨﺪ ﺷﺮوع و در کشت بهاره تا اردﻳﺒﻬﺸﺖ اداﻣﻪ میﻳﺎﺑﺪ. دوره ﺑﺮداﺷﺖ ﭼﻐﻨﺪرﻗﻨﺪ ﭘﺎﻳﻴﺰه در اﻳﺮان، ﻛﻮﺗﺎه ﺗﺮ از ﭼﻐﻨﺪرﻗﻨﺪ ﺑﻬﺎره و از اواﺧﺮ ﻓﺮوردﻳﻦ ﺷﺮوع و ﺗﺎ اواﺧﺮ ﺧﺮداد اداﻣﻪ دارد. طبق گزارش‌های اعلام شده واردات شکر در سال ۹۷ به پایین ترین میزان خود در ۱۴ سال اخیر رسید و به عبارتی در این سال ایران به خودکفایی در زمینه تامین قند و شکر رسید که ناشی از میزان تولید یک میلیون تن شکر بوده است. اما با توجه به اهمیت این محصول و استراتژیک بودن آن، همواره این صنعت با مسائل و چالش‌هایی مواجه بوده و بسیاری از شرکت‌های تولید‌کننده شکر در ایران از شرایط نامساعدی در سودآوری برخوردارند. اکثر شرکت‌های تولید‌کننده فعال در این صنعت سرمایه‌های اندکی دارند که این موضوع در کنار حساسیت‌های بالای سودآوری آنها به عواملی نظیر قیمت‌های دولتی، میزان چغندر موجود برای تولید، شرایط و تعرفه‌های شکرهای وارداتی و...، از اصلی‌ترین دغدغه‌های سرمایه‌گذاران و سهامداران این شرکت‌ها محسوب می‌شوند.
ریسک‌های صنعت
کاهش تقاضای محصول، ناشی از رکود و رشد اقتصادی کند و ضعیف کشور و جهان از ریسک‌های مهم این صنعت محسوب می‌شود. حساسیت بالای میزان مصرف قند و شکر با وضعیت اقتصادی و قدرت خرید خانوارها، یکی از مهم‌ترین ریسک‌های تولید‌کنندگان و سرمایه‌گذاران این صنعت است. همچنین نبود نظارت بر واردات یا خلأ سیاست‌گذاری‌های مناسب درخصوص وضع تعرفه‌های وارداتی از دیگر ریسک‌های این صنعت در سال‌های اخیر است. همواره یکی از رخدادهای تاثیرگذار بر این صنعت، تغییرات مداوم و تصمیم‌گیری‌های بعضا سلیقه‌ای در تعریف میزان تعرفه‌های وارداتی محصولات این صنعت است. با توجه به آنکه قند و شکر به دلیل مصرف بالای سرانه چای در کشور، به نوعی از محصولات پر کاربرد در زندگی مردم است، دولت‌ها با وضع سیاست‌های مختلف در تعریف تعرفه‌ها یا قیمت‌گذاری‌های دولتی به‌طور مستمر نقشی پر رنگ در رویدادهای این صنعت ایفا می‌کنند.
عوامل موثر بر وضعیت صنعت
بازار اتانول تاثیر بسیاری بر قیمت شکر دارد، زیرا از محصولات جانبی شکر برای تولید الکل استفاده می‌شود و در نتیجه تقاضای بیشتر اتانول، افزایش قیمت شکر را در پی خواهد داشت. در ماه‌های اخیر با شیوع ویروس کرونا و آزاد شدن صادرات الکل، نرخ الکل و ملاس در کشور افزایش یافته که این امر در حاشیه سود شرکت‌هایی که ملاس (پسماند چغندر) بیشتری دارند تاثیر خواهد داشت. قیمت نفت نیز از دیگر عوامل اثر گذار بر این صنعت است. با افزایش قیمت نفت، تقاضا برای سوخت‌های جایگزین افزایش می‌یابد و به همین ترتیب تقاضا برای اتانول بالا رفته و قیمت شکر نیز افزایش می‌یابد. قیمت شکر به عوامل تاثیرگذار بر قیمت نفت حساس است.
روند تولید و فروش شرکت‌های قندی
گزارش‌های ماهانه شرکت‌های قندی نشان می‌دهد قند نیشابور بیشترین مقدار تولید و فروش را در میان نماد‌های پربیننده این گروه داشته است. همچنین قند خوی با 63 هزارو795 تن تولید بعد از قند نیشابور در رده دوم ایستاده است. میزان فروش این شرکت در دو ماهه سال 99 به میزان 57هزار و 544 تن ثبت شده است.شرکت‌های شاهرود، قند خراسان و اصفهان بیشترین تولیدات را بعد از قند نیشابور و قند خوی داشته‌اند و میزان فروش این شرکت‌ها به ترتیب مقدار54هزارو908 تن،31هزار و 154 تن و 26 هزار و 12 تن را نشان می‌دهد.
