تاکسی برقی در پیچ‌وخم
زور تاکسی برقی به مسئولان میرسد؟
از همان ابتدا سنگ‌اندازی‌های فراوانی پیش پای واردات تاکسی‌های برقی انجام شد. اسفند سال ۱۴۰۲ بود که شهرداری از تهاتر نفت با ناوگان برقی چینی خبر داد. خبری پرسروصدا که نقدها و تحلیل‌های بسیاری را به دنبال داشت. بسیاری از رسانه‌ها مدعی غیرشفاف بودن قرارداد
دست بسته شهرداری
رکوردشکنی پیاپی آلودگی هوای تهران روزها روی خروجی رسانه‌های کشور خودنمایی کرد. همین موضوع سبب شد که رسانه‌ها درباره موضوع آلودگی هوا سراغ شهردار و رئیس شورای شهر تهران بروند.
در همین زمینه علیرضا زاکانی، شهردار تهران در گفت‌وگوی ویژه خبری صداوسیما، درباره موضوع آلودگی هوای پایتخت و قانون هوای پاک گفت که «ما در این مورد بررسی جامع انجام داده‌ایم. در قانون هوای پاک ۲۳ دستگاه مسئولیت دارند و ما علاوه بر مسئولیت خودمان علاقه داریم مسئولیت دیگران را هم انجام دهیم. ما به خودمان در حوزه مقابله با آلودگی هوا و اجرای قانون هوای پاک نمره خوبی می‌دهیم».
این پرسش به گوش مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران هم رسید و او در واکنش به اظهارات شهردار تهران مبنی بر نمره قبولی شهرداری در بحث آلودگی هوا گفت: «شهرداری تهران به موضوعات معاینه فنی، اتوبوس و مترو پرداخته و اگر هنوز به نتیجه مورد نظر نرسیده یا نتایج کم بوده، مربوط به اموراتی است که از دست شهرداری خارج است.»
رئیس شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه بهترین شرکت‌ها ماهانه ۵۰ دستگاه اتوبوس تحویل می‌دهند، تاکید کرد: «دو هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس خارجی هم خریداری شده که تعدادی از آنها رسیده که البته این اقدامات در راستای پر کردن کمبودهای قبل است و امروز نمی‌توانیم تمام کمبودهایی را که از گذشته به ارث رسیده جبران کنیم. امیدواریم میزان مورد نیاز داخلی تولید شود تا بتوانیم خریداری کنیم. البته تولیدات داخلی نیز تنها در حد اتاق است که امیدواریم موتور و دیگر قطعات نیز داخلی‌سازی شود.»
او با بیان اینکه سازمان حمل‌ونقل و ترافیک و پلیس فکر کردند که خط خودروهای چندسرنشین در بزرگراه همت تشکیل شود، گفت: «در این زمینه ضعف اطلاع‌رسانی وجود دارد و باید اطلاع‌رسانی در این مورد صورت بگیرد. همچنین پیشنهاد ما این بود که چراغ‌های راهنمایی و رانندگی در تمام تقاطع‌ها از انرژی خورشیدی استفاده کنند تا در مواقع قطعی برقی شاهد اختلال نباشیم که این موضوع در دستور کار شهرداری قرار گرفته است. در بوستان‌ها نیز باید از انرژی خورشیدی استفاده شود که در یک یا دو مورد استفاده می‌شود.»
بیداد تاکسی‌های فرسوده
اشاره رئیس شورای شهر تهران به دست بسته شهرداری برای مهار آلودگی هوا در شرایطی رخ می‌دهد که شهرداری برای واردات ناوگان حمل‌ونقل عمومی برقی با چالش‌های متعدد و سنگ‌اندازی‌های گسترده مواجه شد.
تهران حدود ۸۰ هزار دستگاه تاکسی دارد که البته نیمی از آنها فرسوده است. بر اساس گزارش شهرداری پایتخت کشور به ۱۱۰ هزار دستگاه تاکسی نیاز دارد و حالا نه‌تنها کمبود حدود ۳۰ هزار دستگاه تاکسی در شهر احساس می‌شود که نزدیک به ۴۰ هزار تاکسی فرسوده است. در واقع تهران به ۷۰ هزار دستگاه تاکسی نیاز دارد که اگر بخواهیم آمار نوسازی هشت هزار تاکسی را از این رقم کم کنیم پایتخت کشور نزدیک به ۶۰ هزار تاکسی کم دارد.
نکته قابل توجه اینکه همان تاکسی‌های فرسوده هم تن به معاینه فنی نمی‌دهند. در آبان امسال جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران به تسنیم گفت که «بیش از ۵۰ درصد تاکسی‌های فرسوده در تهران در حال تردد هستند و این خودروها، که قادر به دریافت معاینه فنی نیستند، یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا محسوب می‌شوند».
او در ادامه به انتقاد از عملکرد خودروسازان داخلی و میزان بالای سوخت مورد استفاده خودروهای تولید داخل پرداخت.
سنگ‌اندازی برای نوسازی ناوگان
در این میان در خرداد امسال شهرداری تهران خبر داد که قرارداد واردات پنج هزار تاکسی برقی منعقد شده و بناست تا پایان سال نزدیک به ۲۷ هزار تاکسی برقی به شهر تزریق شود. وعده‌ای که البته با چالش‌های فراوانی مواجه شد و تزریق تاکسی‌های برقی به خیابان‌های تهران را کند کرد
در همین زمینه شادی مالکی، مدیرعامل سازمان تاکسیرانی شهر تهران در نیمه آذر امسال به باشگاه خبرنگاران جوان اعلام کرد که تاکنون از محل قرارداد چین تنها هزار دستگاه تاکسی برقی مدل آیون وارد کشور شده است و بخشی از این تاکسی‌ها در مرحله ترخیص و انجام کارهای اداری است.
او با بیان اینکه به موازات آن، پیگیر انجام کارهای اداری برای پلاک این خودروها و همچنین تعیین مدل اقتصادی و مالی برای واگذاری این تاکسی‌ها به رانندگان هستیم، گفت: بعد از تعیین مدل مالی و ترخیص، فراخوان واگذاری این تاکسی‌ها صادر می‌شود تا سریع‌تر به رانندگانی که تمایل به برقی‌سازی دارند، واگذار شود و بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، این تاکسی‌ها در محدوده‌های طرح ترافیک که بیشتر در معرض آلودگی هوا قرار دارند، استفاده می‌شود.
مدیرعامل شرکت تاکسیرانی تهران در مورد مدل‌های مالی ارائه تاکسی به رانندگان متقاضی گفت: باید مبلغ تسهیلات و کمک‌های دولتی مشخص شود، اما هنوز مصوبه‌ای نداشته‌ایم و به‌محض مشخص شدن مدل مالی، فراخوان صادر می‌شود. اما بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، اواخر آذر یا اوایل دی‌ماه فراخوان واگذاری تاکسی‌های برقی صادر می‌شود و به‌محض ثبت‌نام رانندگان متقاضی، تاکسی‌ها به آنها واگذار می‌شود و در سطح شهر تردد خواهند کرد، اما همچنان تاکسی‌های برقی آن‌گونه که باید و شاید به رانندگان تهرانی نرسیده است، اما نکته مهم‌تر رد ادعای وجود تاکسی‌های برقی در گمرک است.
به گزارش برنا، سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که نه تاکسی وجود دارد و نه اتوبوس برقی. پیش از این، محسن هرمزی، معاون حمل‌ونقل شهرداری تهران گفته بود که مجوز ارزی خرید ۲۷ هزار دستگاه خودرو برقی را از بانک مرکزی دریافت کردند و اکنون ۱۵۰ دستگاه از این خودروها در گمرک بندر شهید رجایی در انتظار ترخیص هستند. ضمن آنکه اتوبوس‌های برقی نیز در این گمرک اظهار شده‌اند. البته سازمان گمرک این ادعا را رد کرد و در آخرین اظهارنظر رسمی، این اطلاعیه روی سایت این سازمان منتشر شد. بنابر این گزارش، گمرک شهید رجایی بندرعباس از مسئولان شهرداری تهران درخواست کرده است در صورت وجود چنین محموله‌ای در محوطه‌های بندری و صدور قبض انبار، با اسناد و مدارک و مجوز ورود و ثبت سفارش از وزارت صنعت، معدن و تجارت و مجوزهای مرتبط در سریع‌ترین زمان ممکن به مسئولان گمرک شهید رجایی بندرعباس مراجعه کنند.
اینکه واردات تاکسی‌های برقی در پیچ‌وخم کدام مسیر بوروکراسی اداری مانده است، بماند، حالا سازمان تاکسیرانی برای ثبت‌نام رانندگان برای این تاکسی‌ها بلاتکلیف مانده است.
آن هم درست زمانی که تهران روزهاست رکوردهای متعدد آلودگی هوا را بر جای می‌گذارد و شهر نزدیک به یک هفته تعطیلی را تجربه کرده است.
حاشیه‌سازی برای واردات تاکسی‌های برقی
البته چالش‌های واردات خودروهای برقی به همین‌جا ختم نمی‌شود و از همان ابتدا سنگ‌اندازی‌های فراوانی پیش پای واردات تاکسی‌های برقی انجام شد. اسفند سال ۱۴۰۲ بود که شهرداری از تهاتر نفت با ناوگان برقی چینی خبر داد. خبری پرسروصدا که نقدها و تحلیل‌های بسیاری را به دنبال داشت.
بسیاری از رسانه‌ها مدعی غیرشفاف بودن قرارداد ۱/ ۲ میلیاردیورویی شهرداری تهران با چینی‌ها شدند و این مسئله به برپایی غائله‌ای در نشست شورای شهر منجر شد. هرچند مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران تمام‌قد پشت شهردار تهران درآمد و اجازه نداد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران بیش از این به حاشیه کشیده شود، اما باز هم برخی رسانه‌ها نوشتند در شرایطی که کشور گرفتار ناترازی گسترده انرژی است نباید پول نفت صرف واردات اتوبوس و تاکسی برقی از چین شود و بهتر بود این پول صرف واردات پنل‌های خورشیدی از چین به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پنل‌های خورشیدی جهان می‌شد. این دسته از منتقدان تاکید می‌کردند که زیرساخت فعالیت خودروهای برقی در تهران وجود ندارد؛ هم به لحاظ اینکه ایستگاه‌های شارژ برقی خودروها در تهران کمیاب است و هم اینکه کشور کمبود گسترده برق را تجربه می‌کند.
هرچند مهدی پیرهادی، رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران، این حرف‌ها را رد کرده و توضیح داد که بالاخره باید ناوگان شهری تهران از نقطه‌ای برقی شود. او در پاسخ به این دسته از منتقدان به خبرآنلاین گفته است که در حال حاضر ۱۷۱ تاکسی برقی به رانندگان تاکسی که متقاضی بوده‌اند تحویل شده و ۱۲ نقطه نیز برای جایگاه این خودروها در نقاط مختلف شهر تهران برای شارژ این تاکسی‌ها در نظر گرفته شده است که این تعداد دستگاه شارژ برای تاکسی‌های فعلی کفایت می‌کند.
اگر دستگاه شارژ خودروهای برقی از نوع سریع باشد، چیزی حدود ۴۰ دقیقه و اگر از نوع شارژ آرام باشد چیزی حدود شش تا هفت ساعت زمان برای شارژ کردن خودروهای برقی نیاز است.
او در ادامه گفته است که «نکته این است که در بسیاری از کشورهایی که به سمت برقی‌سازی خودروها و ناوگان حمل‌ونقل عمومی اقدام کرده‌اند، زیرساخت به‌گونه‌ای فراهم شده است که امکان شارژ خودروهای برقی در منازل هم فراهم است و ما هم به دنبال چنین موضوعی هستیم. در برخی از کشورها تعرفه برق مصرفی در بخش خانگی برای شارژ خودروهای برقی صفر است و با وجود محدودیت‌هایی که وزارت نیرو ممکن است داشته باشد، اگر زیرساخت‌های لازم برای شارژ این تاکسی‌های برقی در منازل شهر تهران هم ایجاد شود و کم‌کم به این سمت حرکت کنیم، رانندگان به استفاده از خودروهای برقی ترغیب می‌شوند».
از آن‌سو برخی دیگر از رسانه‌ها نوشتند که واردات خودرو برقی نسبت به واردات بنزین به‌صرفه‌تر است.
تسنیم در این زمینه نوشت، «اخیراً شهرداری تهران از قرارداد خرید ۲۵ هزار تاکسی برقی با تهاتر نفت به چین خبر داده است، اما این اقدام چه کمکی به ناترازی بنزین می‌کند؟ اگر میانگین قیمت هر تاکسی برقی را حدود ۲۰ هزار دلار در نظر بگیریم با مبلغ دو میلیارددلاری که فقط در سال جاری صرف واردات بنزین شد، می‌توان حداقل ۱۰۰ هزار تاکسی برقی وارد کرد. طبق محاسبات، واردات ۱۰۰ هزار تاکسی برقی روزانه دو میلیون لیتر در مصرف بنزین صرفه‌جویی می‌کند، در حالی که با دو میلیارد دلار، امسال روزانه ۶/ ۶ میلیون لیتر بنزین وارد شده است. یعنی در شرایط کمبود منابع، اگر بخواهیم بین واردات بنزین و واردات تاکسی برقی یکی را انتخاب کنیم، گزینه درست واردات تاکسی برقی است».
قدرت خرید پایین رانندگان
مشکل دیگر این ماجرا کاهش قدرت خرید رانندگان تاکسی به دلیل تورم بالاست که باعث شد رانندگان اعتراضات درباره تحویل تاکسی‌های برقی را از سر بگیرند.
با این حال مهدی پیرهادی، رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران، به خبرآنلاین گفته است که «برای خودروهای برقی که هم‌اکنون در تهران فعالیت دارند، شهرداری تسهیلات بسیار خوبی (تسهیلات ۳۰۰ میلیون‌تومانی با کارمزد هشت درصد) اختصاص داده است و خودروساز هم مبلغ ۶۰۰ میلیون تومان با کارمزد هشت درصد به خریداران تاکسی‌های برقی تسهیلات می‌دهد و اینکه می‌گویند این تسهیلات پرداخت نشده است، صحت ندارد.
یک تاکسی برقی یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان برای فرد خریدار تمام می‌شود و هم‌اکنون ۹۰۰ میلیون تومان آن به صورت تسهیلات با کارمزد هشت درصد به راننده متقاضی پرداخت می‌شود.
رانندگان ناراضی حاضر در تجمعات اخیر تسهیلات بلاعوض می‌خواهند و تحقق ماده ۱۲ را که در حوزه اختیارات شهرداری نیست طلب می‌کنند. رانندگان طی روزهای اخیر با تجمع مقابل ساختمان شهرداری خواهان تحقق وعده‌ها از جمله اجرای ماده ۱۲ شدند که بر اساس آن نیمی از قیمت خودروهای برقی بیش از یک میلیارد‌تومانی به عنوان کمک بلاعوض دولت باید به رانندگان تاکسی برقی پرداخت شود.
به گفته مسئولان شهرداری تهران، تحقق ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر، از سوی دولت است؛ قانونی که بر اساس آن دولت باید به ازای صرفه‌جویی که در مصرف سوخت به واسطه برقی‌سازی انجام می‌شود، مبالغی را به سازمان‌های موثر پرداخت کند».
مجموع این گرفتاری‌ها سبب شده است که شهرداری تهران برای نوسازی و برقی‌سازی تاکسی‌های شهر و ناوگان حمل‌ونقل عمومی با چالش‌های متعددی دست‌وپنجه نرم کند. چالش‌هایی که اغلب از حیطه اختیارات و قدرت این نهاد شهری خارج است و البته عزم جزمی می‌طلبد تا با همکاری ارگان‌های مختلف این گرفتاری‌ها رفع شود و آلودگی هوای شهر مهار شود.
