هوش مصنوعی از نمای پیش رو
عضوِ نصرِ اصفهان: نباید از قافله جهانی عقب بمانیم
اصفهان پیشرو در هوش مصنوعی
از حمل‌ونقل گرفته تا آموزش، سلامت و درمان، اقتصاد و کشاورزی تحت تأثیر ابزاری قرارگرفته است که به‌عنوان یکی از فناوری‌های پیشتاز دنیای مدرن، نه‌تنها تأثیرات چشمگیری بر صنایع و اقتصاد جهانی داشته است بلکه تغییرات عمده‌ای را در بازار کار و روندهای آن ایجاد کرده است.
ایران نیز در۴ دهه اخیر توانسته است با استفاده از هوش مصنوعی رشد علمی قابل‌توجهی را در این زمینه تجربه کند. به‌خصوص در چند سال اخیر که پیشروی آن در تهران و سایر شهرهای صنعتی مهم مانند اصفهان، مشهد، شیراز و تبریز با شیب بالایی در حال افزایش است. اصفهان به‌عنوان قطب مهم صنایع و فناوری ایران، ازجمله شهرهای پیشرو در حوزه توسعه هوش مصنوعی بوده که سرمایه‌گذاری‌های مخاطره پذیر، رویدادهای استارتاپی، رشد شرکت‌های دانش‌بنیان، نمایشگاه‌های گوناگون و دیگر خدمات دانشگاهی و دولتی گویای پیشرفت و اهمیت حوزه هوش مصنوعی در این شهر است. خطه‌ای که قطب صنایع بزرگی مانند فولاد، ذوب‌آهن، هواپیماسازی، صنایع دفاعی و لوازم‌خانگی است و این صنایع برای به‌روز شدن ناچار به استفاده از هوش مصنوعی هستند. از طرفی وجود مراکز تحقیقاتی مانند موسسه رویان و یا پژوهشکده‌های اویونیک، فولاد و منابع محاسباتی متعدد و مهم تراز همه شرکت‌های دانش‌بنیانی که بزرگ‌ترین برگ برنده اصفهان در حوزه هوش مصنوعی را تشکیل داده‌اند قطعاً در به شکوفایی اکوسیستم هوش مصنوعی در اصفهان کمک قابل‌توجهی را خواهند داشت.
درمجموع استان اصفهان به دلیل فراهم بودن زیرساخت‌های بسیاری مانند دانشگاه‌های معتبر، دانشمندان و نخبگان برجسته هوش مصنوعی، استقرار صنایع بزرگ و کوچک، شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های علم و فناوری از ظرفیت موردنیاز برای تبدیل‌شدن به قطب هوش مصنوعی کشور،برخورداراست .تا جایی که بر اساس پیشنهاد بنیاد نخبگان استان اصفهان می‌تواند به‌عنوان هاب قطب هوش مصنوعی کشور، مطرح و برای رسیدن به این هدف در آن برنامه‌ریزی شود.
بازار کار، تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار می‌گیرد
هوش مصنوعی باوجود همه کارکردها،مزایا و منافعی که برای جامعه مدرن امروزی دارد اما در کنار این ویژگی‌ها از هم‌اکنون به چالش بزرگی هم برای تعدادی از مشاغل و مالکان کسب‌وکارهای سنتی تبدیل‌شده است. واقعیت آن است ایجاد مشاغل نوین و از دست رفتن تدریجی مشاغل سنتی از مهم‌ترین تأثیرات هوش مصنوعی بر بازار کار است، از سویی توسعه فناوری هوش مصنوعی به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید درزمینهٔ هایی مانند توسعه نرم‌افزارهای هوش مصنوعی، تحلیل داده و پشتیبانی از سامانه‌های هوش مصنوعی منجر می‌شود از طرفی هم با برهم خوردن توازن فعلی،فرآیندهای استخدام و جذب نیرو دچار تحول خواهد شد. به عبارتی نیازمندی‌های بازار کار تغییریافته و افرادی که مهارت‌های مرتبط باهوش مصنوعی دارند، در بازار کار تقاضای بیشتری پیدا خواهند کرد. ماحصل این جریان چنین خواهد بود که با توسعه بیشتر هوش مصنوعی در کشور مشاغلی چون، مشاغل تکرارپذیر فنی، مشاغل اپراتوری، حوزه تولید محتوا، کارگران خط تولید و غیره از بین رفته و مشاغلی مانند کارشناسان تحلیل داده عمیق و بزرگ، متخصصان حوزه تجارت الکترونیک و متخصصان حوزه روباتیک به اکوسیستم کسب‌وکار افزوده شود. در این میان تعداد بسیاری از فرآیندهایی که قابل‌تعریف برای هوش مصنوعی است از رده‌های شغلی خارج‌شده و به دست هوش مصنوعی انجام خواهد پذیرفت و این می‌تواند زنگ خطری بزرگ برای شاغلین در این حوزه‌های شغلی باشد.
در این زمینه مجید کرباسچی رییس کمیسیون آموزش سازمان نظام صنفی یارانه‌ای استان در گفت‌وگو با روزنامه دنیای اقتصاد بیان می‌کند:هوش مصنوعی موجب تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها شده و می شود، بخشی از کسب‌وکارها را تغییر داده و خواهد داد. ولی نه به آن سرعتی که حداقل در دهه فعلی بتواند دست انسان را از کارهای مختلف کوتاه کند.
او اظهار می‌کند:همواره در هوش مصنوعی مبحثی تحت عنوان تربیت و آموزش نهفته است این‌گونه که برای نتیجه‌گیری بهتر از ابزار هوش مصنوعی لازم است به آن آموزش داده شود. در این فرایند انسان‌ها هستند که به هوش مصنوعی کمک کرده و آن را آموزش می‌دهند تا بتواند با استفاده از داده‌های انبوهی که در اختیارش قرار می‌گیرد نتایجی را موجب شود که منافعش دوباره به انسان‌ها بازگردد که این جریانات، نیازمند زمان است. او ادامه می‌دهد:به‌علاوه باوجود آن‌که هوش مصنوعی ممکن است تغییراتی را در نوع و تعداد شغل‌ها موجب شود اما درنهایت برای آموزش به همین انسان‌ها نیاز دارد. وی در پاسخ به این پرسش که هوش مصنوعی بیش ازهر چه باعث تعطیلی و تغییر در چه مشاغلی می‌شود توضیح می‌دهد: مشاغلی مانند مترجمی،گرافیک،طراحی، امور محاسباتی و.. تحت تأثیر این ابزار، تغییراتی کرده و در این میان عده‌ای هم حذف می‌شوند. ولی اینکه به‌طورکلی جای انسان را تسخیر کند کاملاً نادرست است حداقل در دهه فعلی امکان‌ناپذیر است. این کارشناس یادآور می‌شود: هوش مصنوعی پدیده‌ای نیست که اکنون وارد کشور شده باشد در همین ایران از حدود 25 سال پیش رشته هوش مصنوعی در مقطع کارشناسی ارشد وارد دانشگاه‌ها شده بود. اما اکنون به دلیل عام شدن و قابل‌استفاده بودنش برای همگان،بیشتر مطرح است. وی توضیح می‌دهد:تفاوت آن بود که پیش‌ازاین همه افراد امکان استفاده از هوش مصنوعی را نداشتند چون سطح بالاتری از تخصص را نیاز داشت. اما امروز به ابزار عام‌تری تبدیل‌شده است. کرباسچی در ارتباط باقابلیت‌های اصفهان برای پیشروی در هوش مصنوعی می‌گوید: ازلحاظ جغرافیایی استفاده از هوش مصنوعی محدودیتی ندارد.همه شرکت‌های مرتبط با فناوری اطلاعات استفاده‌کننده و یا توسعه‌دهنده هوش مصنوعی هستند .اصفهان هم مستثنا از دیگر مناطق نیست. اما به دلیل وجود جامعه دانشگاهی،صنعتی و دانش‌بنیان‌های فراوان در این استان و همچنین وجود شهرک‌های علمی و تحقیقاتی طبیعتا درزمینه آموزش و توسعه هوش مصنوعی تلاش بیشتری هم در این استان انجام می‌پذیرد و اتفاقات بهتری را در این حوزه شاهد هستیم. حتی اتاق بازرگانی کمیته‌ای را تحت این عنوان تشکیل داده و شرکت‌های دانش‌بنیان زیادی در این زمینه به فعالیت مشغول هستند. توصیه این کارشناس برای مشاغلی که باوجود هوش مصنوعی در معرض تهدید قرار دارند آن است که هر فردی می‌تواند با بهره‌مندی از هوش مصنوعی خود را با علم هوش مصنوعی ارتقا دهد. او تاکید می‌کند: افرادی که این احتمال را می‌دهند به دلیل ورود هوش مصنوعی امکان از دست دادن شغل خود رادارند از هم‌اکنون با استفاده از این ابزار، در شاخه‌های دیگری آموزش ببینند قطعاً با پیشرفت بسیار بالا و عالی همراه خواهند بود.
آموزش همراه با تغییر
حدود ۷۰ هزار شرکت درزمینه هوش مصنوعی در دنیا فعالیت می‌کنند که ۲۵ درصد آن در آمریکا و ۱۶ درصد در چین مستقر هستند .۴۵۲ شرکت نیز در ایران در این زمینه کار می‌کنند که ۷۳ شرکت خدمات و محصولات قابل‌ارائه دارند. گفتنی است گرچه در سال‌های اخیر، جایگاه ایران از حیث تولید علم در حوزه هوش مصنوعی ممتاز بوده اما نظر کارشناسان آن است که هنوز شرایط کشور درزمینهٔ کاربرد‌های هوش مصنوعی قابل‌توجه نیست و باید با برنامه‌ریزی، آگاه‌سازی عمومی و تخصصی، شناسایی سرمایه انسانی نخبه و تامین زیرساخت‌ها شرایط توسعه کاربردی و عملی هوش مصنوعی را فراهم کرد. ضمن آن‌که برای مواجه نشدن با موج بیشتری از بیکاران در آینده‌ای نه خیلی دور،نسبت به آگاهی، امکان‌سنجی، استقرار و استفاده از هوش مصنوعی در آینده نزدیک برای اکثر مشاغل،توجه زیادی شود. بر همین اساس باید دوره‌های مهارتی ویژه‌ای برای کارفرمایان، سرمایه‌گذاران، کارگران و کارکنان تعریف شود که ضمن پیشروی در کاربست هوش مصنوعی و عقب نماندن از سرعت این قافله جهانی،در گودال بیکاری ناشی از توسعه هوش مصنوعی نیز فرونرویم.
