امروز  در سراسر جهان شرکت‌ها و کارخانه‌های بزرگی وجود دارند که منحصراً به جمع‌آوری و بازیافت انواع فلزات آهنی، غیر آهنی و عناصر معدنی کمیابِ به‌کاررفته در ضایعات نسل جدید همچون تراشه‌های الکتریکی، موبایل‌ها و انواع کامپیوترها مشغول هستند.

صنعت بازیافت قراضه از اوایل دهه پنجاه قرنِ بیستم تا امروز تحولات زیادی داشته و توانسته بخش زیادی از فولاد، آهن‌آلات یا انواع فلزات غیر آهنی همچون مس، روی ، آلومینیوم و ... به‌کاررفته در تجهیزات، سازه‌ها و محصولات بلااستفاده را برای استفاده مجدد بازیافت و از رسوب آن‌ها در  طبیعت جلوگیری کند، امری که نه‌تنها برای حفاظت پایدار از محیط‌زیست مفید است که اصولا تنها مسیر موجود پیش پای بشر در زیست‌کره‌ای با منابع محدود است.

بااین‌حال بازیافت قراضه زمانی اقتصادی خواهد شد که هزینه استحصال مواد اولیه، انرژی لازم برای فرآیند تولید بالاتر بازیافت باشد، علاوه بر آن کیفیت محصول بازیافتی قابل‌رقابت با محصول دست‌اول باشد، به همین دلیل است صنعت بازیافت قراضه در ابتدا بیشتر بر روی قطعات بزرگ فولادی و آهنی بخصوص کشتی‌ها و ماشین‌آلات بزرگِ فرسوده متمرکز بود و حالا بعد از افزایش قیمت انرژی و ظاهر شدن علائم برخی فعالیت‌های مخرب صنعتی در محیط‌زیست، شرکت‌های مختلفی در دنیا قطعات کوچک‌تر، اتومبیل‌های فرسوده، لوازم‌خانگی از رده خارج و مهم‌تر از همه ضایعات الکترونیکی را به فهرست منابع قراضه اضافه کرده‌اند.

در این میان گروه بازیافت شولدرز به‌عنوان یکی از پیشگامان حوزه بازیافت قراضه در جهان توانسته به شکل‌گیری زیست بومی اقتصادی در این حوزه شکل دهد که همکاری آن با شرکت‌های بزرگ ایرانی، توسعه یکی مجموعه‌های مدرن  و به‌روز در حوزه تفکیک، بازیافت و فراوری قراضه را پی داشته است.

شرکت فولاد کالا فوکا به‌عنوان یکی از اعضای نسل سوم هلدینگ سرمایه گزاری توکا فولاد ، با مأموریت فرآوری و تأمین قراضه صنعتی در راستای حفظ محیط‌زیست و افزایش راندمان تولید شرکت‌های فولادی ازجمله فولاد مبارکه که با بهره‌مندی از تجربه ۷۰ سایت گروه بازیافت شولدرز در سراسر دنیا و توانایی ۲۳ ساله شرکت بازرگانی توکا تدارک در حال ارائه خدمات هست.

این شرکت با مشارکت شرکت شولز آلمان دایر شده و مجهز به دستگاه‌های Shearpress وShredder هست که ظرفیت تولید سالانه قراضه آن به تفکیک، توسط دستگاه Shredder (که برای اولین بار وارد ایران شده است) ۲۲۰،۰۰۰ تن و توسط دستگاه ۸۰،۰۰۰shearpress تن است.

دنیای اقتصاد در همین رابطه گفت‌وگویی با احمدرضا سبزواری مدیرعامل هلدینگ سرمایه‌گذاری توکا فولاد انجام داده تا ابعاد فعالیت این دو شرکت یعنی فولاد کالا فوکا و توکا تدارک در حوزه بازیافت و فرآوری مجدد قراضه را بررسی کند، فعالیت‌هایی می‌تواند به‌مثابه یکی از استراتژی‌های روزآمد فولاد مبارکه اصفهان برای گذار به دوره توسعه پایدار ارزیابی شود.

احمدرضا سبزواری مدیرعامل گروه سرمایه‌گذاری توکا فولاد در این گفت‌وگو با تاکید حمایت اصولی و راهبردی توکا فولاد از نیل به صنعت سبز و آینده‌نگاری توسعه پایدار گفت: پارادایم‌های نوین حاکم بر صنعت در جهان حکم می‌کند، بشر بیشترین تلاش خود برای تطبیق و همزیستی هم‌افزا با محیط پیرامونی خود را داشته باشد.

به گفته او  خبر بد این است که چالش‌هایی بسیاری هم‌اکنون از افزایش رد پای کربن محصولات، تجهیزات، طبیعت و جانداران دیده می‌شود که حاصل فعالیت‌های انسانی، رهاسازی انواع قراضه و مصرف بالای انرژی برای تبدیل منابع معدنی و زیرزمینی به محصولات موردنیاز است. تغییر اقلیم و حتی جابجایی‌های بزرگ جمعیتی در جهان در اغلب موارد ارتباط مستقیمی با فعالیت‌های صنعتی بشر دارد که تاثیرات و آلاینده‌های آن  از همان طلیعه انقلاب صنعتی تا امروز انباشت شده‌اند، گروه‌هایی در سراسر جهان هستند که با توجه به همین چالش‌های بزرگ، با هر فعالیت توسعه‌ای، کارخانه جدید ، محصولات نوین و ... مخالفت می‌کنند، نمی‌توان گفت بخش بزرگی از این مخالفت‌ها بیهوده است اما آیا انسان می‌تواند به عصر حجر برگردد؟

اما خبرهای خوب هم در این زمینه کم نیست، در چند دهه گذشته، ادبیات توسعه پایدار در پی یافتن سومی بین توقف توسعه و رشد و گسترش به هر قیمتی است که آرام‌آرام نتایج آن از منظر زیست‌محیطی و اقتصادی برای همه روشن‌شده است.

 انسان توانسته بر تکیه‌بر فناوری‌های پیشرفته‌تر و فرآیندهای اقتصادی‌تر، حداقل  مسیر توسعه پایدار و همراه با حفظ محیط‌زیست را باز کند. امروز می‌توان با اعداد و ارقام ثابت کرد، راه تولید اقتصادی، کارآمد و دوستدار محیط‌زیست برای همگان فراهم است، همان‌طور که  استفاده  انرژی‌های تجدید پذیر با فرآیندها و فناوری‌های  نوین، هرروز اقتصادی‌تر و به‌صرفه‌تر از دیروز فراهم‌شده، زمینه برای بازگرداندن مواد مصرف‌شده، محصولات معیوب، آلیاژها و تجهیزات دور انداخته‌شده و همچنین باقی‌مانده فعالیت‌های صنعتی و معدنی وجود دارد.

اما آیا چنین مسیری در کشور ما هم گشوده شده و می‌توان به آن امیدوار بود؟ سبزواری پاسخ می‌دهد :

نکته مثبت دیگر همین است پس از سال‌ها تلاش نخبگان  کشور، مدیران و تصمیم سازان نیز به همان نتیجه‌ای رسیده‌اند که برای مثال  مدت مدیدی است شرکت‌های فولاد مبارکه و همکارانشان در مجموعه‌ای که امروز هلدینگ سرمایه‌گذاری توکا فولاد نامیده می‌شود، به دنبال آن بوده‌اند، از اواخر دهه هشتاد یا دقیق‌تر بگویم سال ۱۳۸۸، شرکت فولاد کالا «فوکا »کار خود را با همکاری هلدینگ شولدرز آلمان آغاز کرد، فناوری‌های روز در حوزه بازیافت فلزات را  وارد و فعالیت وسیعی را در همکاری با توکا تدارک آغاز کرد که حاصل اش را می‌توان در ظرفیت ۳۰۰ هزار تنی ما  در تولید با استفاده دستگاه‌های پیشرفته شردر و شرپرس است، تولیدات فلزی که نتیجه جمع‌آوری، تفکیک و فرآوری مجدد ضایعات و خرده‌های فلزی به شمار می‌روند.

این فعالیت نیاز به استخراج مواد اولیه از معادن و آلودگی‌های زیست‌محیطی را کاهش می‌دهد و در مصرف انرژی خطوط تولید و هزینه‌های کارخانه‌ها  صرفه‌جویی ایجاد می‌کند. همین‌جا مجددا اعلام می‌کنم ما در فولاد کالا با فراهم‌سازی تجهیزات و مکان مناسب جهت جمع‌آوری قراضه‌های فلزی، آماده همکاری با کلیه شرکت‌ها، کارخانه‌ها و افرادی هستیم که به‌نوعی با ضایعات فلزی درگیر هستند. پس ببینید اگر اراده‌ای برای نیل به توسعه پایدار وجود داشته باشد، کار شدنی است و می‌توان علاوه بر استفاده از فناوریِ به‌روز، گام‌های بلندی در این زمینه برداشت.

معمولا نگاه ایرانی به چنین فعالیت‌هایی نسبت شعاری می‌دهد.

 صراحتا آیا چنین گفتمانی کمی تجملاتی یا شعاری به نظر نمی‌رسد؟

سبزواری در همه دنیا به‌طورقطع شعارهای زیادی در این مورد داده می‌شود، مثلا ایالات‌متحده در  حوزه شعار و بیانیه و حتی برنامه پیشتاز است اما یکی از آلاینده کننده ترین کشورها هم هست اما نکته اینجاست امروز بازهم برای مثال چین و خود ایالات‌متحده و برخی کشورهای صنعتی تلاش‌های سازمان‌یافته بزرگی برای کاهش هزینه و توسعه  فناوری‌های دوست دار محیط‌زیست انجام می‌دهند، همان‌طور که در کشور ما هم تلاش‌ها کم نبوده، اما در پاسخ به دیدگاهی که شاید در بخشی از جامعه حاکم باشد و اتفاقا از سر نیت خیر و تمنای توسعه در دل یکایک شهروندان ایرانی هم هست، باید بگویم، کار مدت‌هاست که از شعار گذشته است، اتفاقا محیط‌زیست، هزینه تمام‌شده و تبعات رهاسازی قراضه در طبیعت را نمی‌توان با شعار پوشش داد، اینجاست که پیوند نخبگانی میان مدیران متخصص ما و دلسوزان جامعه برقرار می‌شود، صریح عرض می‌کنم، بازیافت قراضه علاوه بر همه منافع زیست‌محیطی آن، صرفه اقتصادی دارد، حالا اگر راهی پیدا کنیم که میان اقتصادی بودن کل زنجیره بازیافت قراضه و کاهش  حداکثری  مصرف انرژی، نسبتی برقرار شود آنگاه مسیر آینده روشن‌تر به نظر می‌رسد، این مهم همان مسیری است که هلدینگ سرمایه‌گذاری توکا فولاد و شرکت‌های زیرمجموعه‌اش، در پی تحقق آن هستند.

امروز ما انواع ضایعات اعم قطعات فرسوده کشتی‌ها،ضایعات فلزی ساختمانی، خودروهای اسقاطی، ضایعات فلزی در خود کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی، لوازم‌خانگی فرسوده و از رده خارج را در کنار حوزه جدید ضایعات الکترونیک پوشش می‌دهیم، ابتدا آن‌ها را تحت آزمون( تست) قرار می‌دهیم، آلیاژهای سنگین را جدا و فرآوری آن‌ها را با استفاده از دستگاه‌هایی مانند شردر و شر پرس  انجام می‌دهیم و محصولاتی قابل‌استفاده در صنایع را در پایان به آن‌ها تحویل می‌دهیم، محصولاتی باکیفیت مواد دست‌اول.  مهم‌تر از همه معتقدم، امروز اگر شرکتی در پی توسعه اقتصادی باشد، بنا به مسوولیت های اجتماعی و مسوولیت در برابر نسل‌های آینده باید به این سمت حرکت کند، به‌عبارت‌دیگر در دنیای امروز مجموعه‌ای می‌تواند فعالیت اقتصادی سودآور داشته باشد که حفظ  پایدار محیط‌زیست و توسعه درون‌زای پاک را دنبال کند، توسعه‌ای که ما در پی آن هستیم رسیدن به نقطه ایدئال در صنعت سبز است، در پایان این‌طور می‌گویم :ما نقطه عزیمت سمت توسعه پایدار را پشت سر گذاشته‌ایم و پا در مسیری گذاشته‌ایم که تا رسیدن به نقطه مطلوب که همان صنعت سبز است، ادامه خواهیم داد.