بیمه نامه‌های انرژی، همراه سفر نفت از دل دریا تا آخرین مرحله مصرف

بر این اساس صنعت نفت و گاز پتروشیمی به ۲ دسته صنایع بالادستی و پایین دستی تقسیم می‌شود. صنایع بالادستی به حوزه‌های مرتبط با اکتشاف، حفاری، استخراج و استحصال نفت و گاز از مخازن و صنایع پایین دستی به حوزه‌های انتقال، فراورش، پالایش و تولید انواع فرآورده‌های سبک و سنگین نظیر بنزین، نفت سفید و کوره، گازوئیل، پارافین، واکس و قیر و نیز تولید محصولات پتروشیمی مربوط می‌شود.

بیمه انرژی و ریسک های مرتبط با آن

بیمه‌های انرژی،‌ شاخه‌ای از بیمه‌های اموال و مسئولیت است که ذاتا از نوع بیمه نامه‌های مهندسی هستند اما از سال ۱۹۵۰ به بعد فعالان صنعت انرژی در جهان به این نتیجه رسیدند که ریسک ناشی از عملیات انرژی در حوزه نفت و گاز با ریسک عملیات سایر بیمه های مهندسی همگن نیست،  بلکه ریسک‌های آن بالاتر و با پیچیدگی‌های بیشتری همراه است و از آنجا که هر ریسک در محیط خود و با ریسک‌های همگن خود باید شناسایی شده و نرخ گذاری شود، بنابراین دسته بندی بیمه‌ای جدیدی به نام  بیمه انرژی شکل گرفت. در نتیجه این اقدام، پذیره نویسی ریسک صنعت انرژی در فاز دیگری وارد و  نرخ‌ها و مسئولیت‌های بیمه نامه‌های این حوزه نیز به صورت تخصصی تر تغییر کرد. با توجه به مطالب فوق، ریسک‌های صنایع بالادستی از نظر شدت خسارات وارده، پیچیدگی‌های مرتبط با فرایندهای حفاری، عدم قطعیت‌های موجود در فرایندهای اکتشاف و نیز تداخل آن با انواع ریسک‌های حوزه مسئولیت نظیر مسئولیت مدنی در نتیجه آلودگی های زیست محیطی از اهمیت به سزایی برخوردار است . بر این اساس در بازارهای معتبر جهانی بیمه ، نظیر بازار بیمه لندن وردینگ های استانداردی نظیر EED ۸.۸۶ ، MODU  (LSW ۶۷۸) ، Welcar ۲۰۰۱، LSW ۲۴۴- ۲۴۵  و ... تدوین شد که پوشش‌های جامعی را برای انواع بیمه‌گذاران و ذی‌نفعان درگیر در فرایندهای مختلف مذکور ارائه می‌کند.

همچنین در حوزه صنایع پایین دستی، پوشش‌های بیمه مرتبط با ساخت، نصب و بهره‌برداری از انواع پالایشگاه‌ها و پتروشیمی ها توسط وردینگ های استانداردی نظیر EAR  و نیز CMI , IAR   شرکت مونیخ ری قابل ارائه است.

بیمه انرژی در ایران

بیمه انرژی در ایران بر اساس آئین نامه شماره ۷۶ شورای عالی بیمه به پوشش موضوعات مرتبط با اموال و فرآیند های هیدروکربوری می‌پردازد. این پوشش بیمه‌ای از اوایل دهه ۸۰ شمسی وارد ایران شد و ضرورت اخذ پوشش بیمه ای استاندارد از شرکت های فعال بیمه‌ای دراین حوزه از سوی کارفرمایان و پیمانکاران بزرگ نفتی درک شده به طوری که به جای استفاده از روش‌های منسوخ و زیان‌دهی نظیر صندوق‌های تامین خسارت صنعت نفت، ریسک موضوعات و فعالیت‌های ایشان به شرکت های بیمه منتقل گردید که بر این اساس ضرورت آگاهی و دانش تخصصی بیمه‌گران در این حوزه را بیش از پیش آشکار ساخت.

در ابتدا شرکت‌های بیمه‌گر بزرگ به آن ورود کردند و نهایتا با حضور بخش خصوصی، کنسرسیومی تحت عنوان کنسرسیوم انرژی با تمرکز بر حوزه بهره برداری صنایع نفت و گاز، در صنعت بیمه شکل گرفت و شرکت‌هایی که توانگری مالی بیشتری داشتند یا در هلدینگ‌های نفت و گازی بودند، شروع به فعالیت در این حوزه کردند.

امروزه کنسرسیوم انرژی توسط ۱۰ شرکت بیمه‌ای که عموما از شرکت های برتر در حوزه توانگری و ظرفیت نگهداشت بالا هستند، صادر می‌شود. به طوری که از کل مبلغ حق بیمه صادره در رشته انرژی در سال ۱۴۰۱، که بالغ بر ۳۰،۰۰۰ میلیارد ریال بود‌، اکنون برای رقمی بالغ بر ۲۰،۰۰۰ میلیارد ریال آن در در کنسرسیوم مذکور صادر شده‌است.

شایان ذکر است در سال ۱۴۰۱، سهم کل بازار بیمه انرژی از کل حق بیمه صادر شده در کلیه رشته ها ۱.۸ درصد بوده و از کل پرتوفوی صادره در رشته مذکور رقمی بالغ بر ۲۰،۰۰۰ میلیارد ریال مربوط به عملکرد بخش غیر دولتی و ۱۰،۰۰۰ میلیارد ریال آن توسط بیمه ایران صادر شده که این ارقام نشان دهنده بالا بودن تصدی بخش دولتی در این حوزه است.

جایگاه توانگرترین بیمه کشور در صنعت بیمه انرژی

بیمه ملت به عنوان یکی از شرکت‌های شاخص بیمه‌گر در صنعت بیمه انرژی که در سال جاری با رشد ۱۷ درصدی در زمینه فعالیت خود در بیمه انرژی به فعالیت در این حوزه می‌پردازد، به عنوان توانگرترین بیمه کشور نیز شناخته می‌شود. نگاهی به آخرین رده بندی توانگری مالی در شرکت‌های بیمه داخلی،‌نشان می‌دهد که بیمه ملت با سطح توانگری ۴۰۹ در سال ۱۴۰۱ و سطح توانگری ۴۵۷ در سال ۱۴۰۲ با اختلاف چشمگیر از شرکت بعدی، در سطح یک شرکت های بیمه، ‌اوضاع غیر قابل رقابتی را ایجاد کرده است.  این موضوع در کنار ظرفیت مجاز ۱۴ هزار میلیارد ریالی نگهداری ریسک بیمه ملت و سرمایه بیش از ۳۰۶۵ میلیارد تومانی این شرکت که جزو برترین شرکت های بیمه ای از لحاظ سرمایه ثبتی به شمار می رود،‌ جایگاه این بیمه را برای فعالان حوزه انرژی، حایز اهمیت کرده‌است. این شرکت درصدد است با تعریف بیمه‌نامه‌های نوین در این صنعت، علاه بر تامین نیاز پوشش ریسک فعالیت‌های موجود، فعالیت‌های دانش بنیان در صنعت انرژی را نیز تحت پوشش بیمه‌ای درآورد.