تراکم کلاس ها و کمبود معلم
هزار و ۴۵۰ معلم جذب آموزش‌وپرورش استان اصفهان
بیش از یک‌میلیون دانش‌آموز در استان اصفهان مشغول به تحصیل هستند. اما آمارها و شواهد موجود، نشان از کمبود آموزگار برای بخشی از این دانش آموزان دارد. به‌طوری‌که گفته می‌شود به دلیل کسری نیرو اصفهان در صدر پنج استان کشور قرار دارد.
ابراهیمی مدیرکل آموزش‌وپرورش استان اصفهان در اوایل امسال، با تایید کمبود معلم بیان کرده بود در حال حاضر در استان اصفهان سالانه به‌طور متوسط حدود ۱۵ هزار معلم کسری داریم که ناچاریم از مسیرهای ناپایدار تأمین معلم، آن را انجام دهیم. اما چند ماه بعد در اظهاراتی دیگر ،عنوان کرد: سال جاری یک هزار و ۴۵۰ معلم جذب آموزش‌وپرورش استان اصفهان شدند و با شروع سال تحصیلی جدید هیچ مشکل کمبود معلم نخواهیم داشت.
درحالی‌که کمی قبل تراز آن نیز ، مدیر منابع انسانی اداره کل آموزش‌وپرورش استان اعلام کرده بود در مهرماه امسال کمبود نیروی انسانی از چالش‌های اصلی این اداره کل خواهد بود. به گفته مهران اسدی باوجود بحث استخدام‌های نیروهای جدید و ورود دانشجویان دانشگاه فرهنگیان به چرخه آموزش، بازهم کمبود حدود چهار هزار نیروی انسانی در استان اصفهان جدی است .
این مسوول فرمول ساده‌ای را برای مشخص کردن کمبود نیروی انسانی مطرح می‌کند که مشخص می‌شود به‌طور واقعی با کمبود معلم مواجه هستیم.
این‌گونه که باید کمبود سال‌های گذشته را به نیاز جدید اضافه کنیم. حال با توجه به اینکه در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲، تعداد ۶۵۰۰ نفر کمبود نیرو در قالب اضافه تدریس بازنشسته برطرف شد.
نزدیک به ۹۰۰ نفر مدیران و معاونان پرورشی هم‌کلاس داری می‌کردند. همچنین با همکاری وزارت، دانشجویان ورودی ۹۸ به کار گرفته شدند که هم‌درس می‌خواندند و هم‌درس می‌دادند و به این شکل ۷۰۱ نفر از نیاز معلم ، برای استان تأمین شد.
به میزان ۱۴۲ نفر،هم برون‌سپاری انجام گرفت که در طرح خرید خدمات آموزشی نیز ۴۲۳۰ نفر را به‌کارگیری شدند و درمجموع این موارد حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر می‌شوند که میزان کمبود سال گذشته بود.
و اکنون در سال تحصیلی ۱۴۰۲- ۱۴۰۳ با توجه به افزایش تعداد کلاس‌ها لازم بوده ۲۴۰ معلم به تعداد سال گذشته فقط برای اصفهان اضافه شوند. در این میان وعده ورود ۷۵ هزار «نو معلم» آموزش‌وپرورش البته به‌طور سراسری داده‌شده بود که بنا بر اعلام وزارت آموزش‌وپرورش امسال ۷۵ هزار معلم از طریق ماده ۲۸ و دانشگاه فرهنگیان وارد این وزارتخانه می‌شوند. که حدود ۲۸ هزار نفر آن‌ها از طریق آزمون آموزگاری مقطع ابتدایی و ۲۲ هزار و ۱۸۴ نفر از طریق آزمون دبیری و هنرآموزی و مابقی از طریق دانشگاه فرهنگیان برای سال تحصیلی ۱۴۰۳ـ۱۴۰۲ به کار گرفته می‌شوند.
واضح است بخشی از این تعداد ،سهم مدارس اصفهان است .
و حالا با اعلام نتایج آزمون آموزگاری قرار است باگذشت یک ماه از سال از این معلمان پذیرفته‌شده در آزمون، برای رفع کمبود نیروی انسانی مدارس استفاده شود.
کمبود معلم ،همچنان چالش جدی
وزیر آموزش‌وپرورش قول داده بود تا نیمه مهرماه، کلاس درسی بدون معلم نماند.
واقعیت آن است موضوع کمبود نیروی انسانی تا به حدی در آموزش و پروش جدیت پیدا نموده که پذیرفته‌های آزمون آموزگاری و استفاده از آن‌ها برای کلاس‌های خالی ، کفاف کمبود معلم را برای برخی از مناطق نمی‌دهد.
ضمن آنکه طی شدن روند خاصی که برای ورود این پذیرفته‌شدگان به آموزش‌وپرورش نیاز است زمان خاصی را می‌طلبد و ممکن است در سال تحصیلی فعلی امکان حضور بخشی از این معلمان در مدارس فراهم نشود.
در این میان مسوولان از راه‌حل میان بری نام می‌برند که استفاده از معلمان بازنشسته است، به‌نحوی‌که با درخواست از بازنشسته‌های این وزارتخانه حتی از افرادی که سال‌های زیادی از سن بازنشستگی آن‌ها می‌گذرد درصدد پوشش دهی کمبود نیرو برآمده‌اند .حال‌آنکه بازنشستگان هم به دلیل عدم دریافت پاداش دو سال گذشته‌شان ، استقبالی از تدریس در مدارس نداشته‌اند.
گفتنی است در این شرایط، دانش‌آموزانی قرارگرفته‌اند که باگذشت یک ماه از سال ،سردرگم و بلاتکلیف برای حضور یک معلم هستند.
هرچند وزیر آموزش و پروش، مسئله کمبود معلم را طبیعی عنوان کرده و در واکنش به کلاس‌های درس بدون معلم ، سخن از تأمین معلم تا نیمه مهرماه گفته بود.
اما وقتی خبرهای مختلف از نبود نیروی انسانی در برخی از مناطق منتشر می‌شود و گفته می‌شود به دلیل کمبود معلم دانش آموزان تعدادی از کلاس‌های درس ،بدون آموزگار در حال سپری کردن زمان خود هستند و برخی کلاس‌ها نیز به دلیل کمبود فضا و نبود نیرو ،بیشتر از ۴۰ دانش‌آموز را در خود جای‌داده‌اند.
و زمانی که خبر از فراخوان کمک گرفتن از معلمان بازنشسته می‌رسد و شنیده می‌شود معلمانی ۸۰ ساله برای جبران کمبود نیرو ،در سر کلاس حاضرشده‌اند .مشخص می‌شود آموزش‌وپرورش تا چه میزان با کمبود نیروی انسانی مواجه است.
حتی با صدور مجوز به‌کارگیری بازنشستگان و تصویب به‌کارگیری معلمان بازنشسته به مدت ۲۴ ساعت در هفته، هم این معضل رفع نشد چه‌بسا به نظر می‌رسید امسال با چنین سیاست‌هایی با کمبود معلم برای مدارس روبرو نباشیم ،اما تعطیلی کلاس‌ها و برگزار نشدن برخی از آن‌ها در مهرماه خبر از واقعیت دیگر را می‌دهد.
به‌طوری‌که به گفته محمد وحیدی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، در همین مدتی که از آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۳ـ۱۴۰۲ می‌گذرد بیش از ۲۳ هزار کلاس درس فاقد معلم هستند.
بی‌کیفیت بودن کلاس‌ها بدتر از کمبود معلم است
کمبود معلم چالشی است غیرقابل‌انکار، به‌طوری‌که مسوولان هم با تائید این موضوع، به‌دفعات وعده حل آن را داده‌اند و ظاهرا با برگزاری آزمون‌های استخدامی، مصمم به رفع آن شده‌اند.
اما مسئله دیگری که در کنار چنین مشکلی وجود دارد و ضرورت توجه بسیار، بیشتری را دارد . بی‌انگیزگی و دلسردی معلمانی است که سر کلاس حاضر می‌شوند اما تدریس آن‌ها بنا به دلایل مختلف بدون کیفیت است.
به‌عبارتی‌دیگر مهم‌تر از کمبود معلم، بحران کیفی معلم است که به‌شدت ، آسیبی برای آموزش‌وپرورش به‌ویژه در بخش دولتی آن بشمار می‌آید.
با توجه به شرایط اقتصادی این روزها که همه اقشار با آن دست‌به‌گریبان شده و عدم نتیجه‌گیری از رتبه‌بندی معلمان که سال‌های زیادی در انتظار تحقق آن بوده‌اند ،این نیروهایی که می‌بایست سرشار از توان و انرژی باشند با یک نوع بلاتکلیفی سال تحصیلی را آغاز کرده‌اند. چه‌بسا فلسفه وجودی واصلی برای رتبه‌بندی معلمان ، ارتقای کیفیت آموزش‌وپرورش است.
اما اکنون نه تکلیف رتبه‌بندی‌شان مشخص‌شده و نه معوقات‌شان پرداخت‌شده است. اگرچه صحبت آن شده و به‌طور نوشتاری به نتایجی هم رسیده است اما آنچه فعلاً وجود دارد فاصله فراوان تا اجرایی شدن است.
و حالا معلمان با ابراز نارضایتی از بی‌نتیجه بودن رتبه‌بندی‌ها اعلام می‌کنند مشغله‌های فکری‌شان به حدی است که تمرکز و انرژی لازم را برای فراهم‌سازی کلاس‌هایی باکیفیت ندارند.
براین اساس از سویی معضل کمبود و حتی نبود نیروی انسانی مطرح است و از طرفی دیگر هم بی‌کیفیتی کلاس‌های درسی که دارای معلم هستند و به نظر می‌رسد آسیب جدی‌تر، باشد.
