حضور حقیقی در جهانی مجازی
متاورس از دو تکنولوژی واقعیت مجازی «VR» و واقعیت افزوده «AR» قدرت میگیرد. در تکنولوژی واقعیت مجازی «VR» شما با زدن عینک وارد دنیایی مجازی کاملا جدا از دنیای واقعی میشوید که در آن میتوانید بازی کنید و یا آموزش ببینید. در تکنولوژی واقعیت افزوده «AR» شما با زدن عینک در همان محیط واقعی حضور خواهید داشت با این تفاوت که یک سری از عناصر مجازی اضافهتر را میتوانید مشاهده کنید و با آنها ارتباط برقرار کنید. اگر علاقهای به سری فیلمهای انتقام جویان داشته باشید، با دیدن شخصیت تونی استارک و عینک طلایی در نقش مرد آهنی کاملا متوجه تکنولوژی واقعیت افزوده خواهید شد.
اولین برداشت از متاورس، از بین رفتن معضل فاصله جغرافیایی است. مهم نیست شما و دوستتان در کجا و با چه فاصلهای از هم زندگی میکنید، با متاورس در هرلحظه میتوانید در کنار هم باشید و باهم ملاقات کنید. صاحبنظران معتقدند این مزیت به صنعت پزشکی و بهداشت کمک شایانی خواهد کرد تا شما از هر نقطه در جهان بتوانید با دکتر مورد نظر خود ارتباط برقرار کنید. این ارتباط از راه دور زمانی اهمیت پیدا کرد که غول نامرئی کرونا در حال بلعیدن جهان و ساکنین آن بود. در همان دوران آموزشگاهها به آموزش از راه دور روی آوردند و حالا با متاورس میتوانند تجربه منحصربهفردی از آموزش را ارائه دهند. با فراگیرتر شدن اینترنت و شبکههای اجتماعی تأثیر سایتها و پلتفرمهای شبکههای اجتماعی بر صنعت رسانه بهوضوح مشهود و قابللمس شد. برندها از رسانههای اجتماعی بهعنوان پلتفرم اصلی برای تبلیغ پیشنهادهای خود و تعامل با مخاطبان هدف خود استفاده میکنند. این تعامل در متاورس میتواند بسیار عمیقتر باشد و در بلندمدت اقتصاد دنیای مجازی را بیشازپیش گسترش دهد.
بیل گیتس، بنیانگذار شرکت مایکروسافت در مصاحبهای اعلام کرد که متاورس یک فناوری بزرگ و انقلابی نیست. او معتقد است هوش مصنوعی میتواند فناوری بزرگ و انقلابی باشد. آمار و ارقامی که تاکنون از سوی شرکت متا اعلامشده نشان میدهند متاورس نتوانسته مطابق انتظار عمل کند و با توجه به سرمایهگذاریهای ۱۰ میلیاردی انجامشده آنها حتی به اهداف خود، نزدیک نشدهاند. بنیانگذاران متاورس پیشازاین اعلام کرده بودند که تا پایان سال ۲۰۲۲ میلادی ۵۰۰ هزار کاربر فعال خواهند داشت اما رقم ۲۰۰ هزار کاربر فعال را تا پایان زمان مقرر ثبت کردهاند. این نشان میدهد که مردم در دسترسی به متاورس با مشکل مواجه شدهاند. برای اتصال به جهان متاورس شما نیازمند اینترنت پرسرعت، عینک VR، هاپتیک(علم استفاده از حس لامسه برای تعامل با برنامههای توسعهیافته کامپیوتری)، بلاک چین و سایر الزامات هستید. همه این لوازم، قطعات گرانقیمتی هستند که در دسترس عموم مردم نخواهند بود و همین امر باعث شده که دسترسی به متاورس تنها محدود به بخش بسیار کوچکی از افراد علاقهمند باشد. مشکل دیگر حفظ حریم خصوصی است.
در دنیای دیجیتال صاحبان شبکههای اجتماعی بارها نشان دادهاند که اطلاعات کاربران خود را به شرکتهای مختلف فروختهاند و مارک زاکربرگ، بنیانگذار متاورس، که سازنده فیسبوک نیز هست، سالهای پیش در چندین نوبت چنین رسواییهایی درباره افشا و فروش اطلاعات کاربران را در کارنامه خود دارد. زاکربرگ در ابتدای معرفی متاورس، سلفی خود کنار برج ایفل را در متاورس منتشر کرد که اکثر کاربران را به شوک فروبرد. یک تصویر صاف و بیروح که شخصیت انسانی آن حس و حالی از انسانیت نداشته و برج ایفل نیز بیشتر شبیه یک اسباببازی است. ظاهرا طراحان متاورس فراموش کردهاند، مردم در دورانی زندگی میکنند که بازیهای کامپیوتری آنقدر طبیعی ساخته میشوند که گاهی تشخیص گیم ها از فیلمهای سینمایی دشوار است. مورد دیگری که سازندگان متا در نظر نگرفتهاند آزادی عمل مردم در دنیای مجازی است. مردم وارد فضای مجازی میشوند چون قصد جدا شدن از دنیای حقیقی رادارند. آنها در فضای مجازی میخواهند قوانین راکمی زیر پا بگذارند. شخصی در بازی GTA چندین ماشین را سرقت میکند نه به این دلیل که در واقعیت قصد چنین کاری را دارد،به این دلیل که تنها برای لحظاتی میخواهد در نقش یک طغیانگر باشد. طبق تحقیقات مردم مایلاند در فضای مجازی کارهای دیوانهوار انجام دهند.
اما در متاورس چنین امکانی وجود ندارد. چون با زیر پا گذاشتن قوانین مسدود خواهید شد. ازنظر جامعه شناسان فضای امن در یک سناریوی مجازی بسیار بعید به نظر میرسد که نتیجه مثبتی را به همراه داشته باشد.چالش جدی متاورس این است که با توجه به لباسهای لمسی و حسگرهایی که افراد پوشیدهاند، اگر کسی بدون اجازه آنها را لمس کرد و یا با آنها درگیر شد، چه تفاوتی با دنیای واقعی دارد؟ اگر افراد از دو کشور متفاوت بودند به چه شکل به آنها رسیدگی خواهند کرد؟ اگر در متاورس هویت ما را هک کردند و بهجای ما وارد این فضا شدند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ تمام این موارد سوالاتی ست که به متاورس و دنیای مجازی آن واردشده است.
مطمئنا تکنولوژی آمده است که ابزاری برای راحتتر شدن زندگی انسانها باشد و متاورس نیز از این قاعده مستثنا نخواهد بود. این فناوری هنوز در دنیا چالشهای زیادی برای پیدا کردن جایگاه خود دارد و با توجه به لوازم موردنیاز برای ورود به دنیای متاورس و قیمت ارز در ایران، احتمالا تا مدتهای زیادی این تکنولوژی در ایران مورداستفاده مردم قرار نخواهد گرفت. هرچند که با فراگیر شدن متاورس میتوان آن را نوعی تهدید برای صنعت بیرمق گردشگری ایران دانست، زیرا گردشگران بهجای ورود به ایران از هرجایی میتوانند آثار تاریخی ما را مشاهده کنند. صنعت گردشگری که با توجه به مکانهای تاریخی، زیارتی و طبیعی فراوانی که در داخل کشور ما وجود دارد، پر پتانسیلترین صنعت در ایران هست.
حال باید ایستاد و تماشا کرد که آیا زاکربرگ میتواند از پس این راهی که شروع کرده است برآید و به ادعای «متاورس، نسل جدیدی از اینترنت» جامه عمل بپوشاند یا خیر.