گمانه‌زنی‌ها از فرار مالیاتی پزشکان
در این حال باوجود تذکر چندباره سازمان امور مالیاتی نسبت به چنین مساله ای همچنان شاهد امتناع عده‌ای از پزشکان نسبت به استفاده از کارت‌خوان هستیم درصورتی‌که کارمندان و کارگران با درآمد بسیار پایین‌تر، در همان ابتدای دریافت حقوق، مالیاتشان کسر می‌شود اتفاقی که گویای عدم تحقق عدالت مالیاتی در ایران است.
بیشترین فرار مالیاتی از سوی کدام قشر جامعه؟
دریکی از تازه‌ترین گزارش‌های سازمان امور مالیاتی، در میان همه اصناف، پزشکان دارای بیشترین شکایات مردمی در فرار مالیاتی معرفی‌شده‌اند.
این‌چنین که بیشترین شکایات درزمینه استفاده نکردن از کارت‌خوان مرتبط با این قشر است.
و در برابر چنین تخلفی، سازمان امور مالیاتی هم از ارسال پیامک اخطار به پزشکانی که از کارت‌خوان استفاده نمی‌کنند خبر می‌دهد که در صورت تکرار این اتفاق، برخورد جدی با آن‌ها صورت خواهد گرفت.
در این میان، مورد قابل‌توجه دیگر، آنکه از پرداخت هزینه درمان با دلار توسط برخی از مراکز درمانی البته به‌طور معدود خبر می‌رسد که البته این موضوع با واکنش‌های زیادی هم مواجه شده است. سازمان مالیاتی نیز در پی آن تاکید کرد که درخواست ارز یا سکه از سوی برخی پزشکان فقط ۲ تا ۳ مورد بوده و این سازمان، برخوردهای لازم را با آن‌ها انجام داده است.
اما باوجود گزارش‌های سازمان مالیاتی از ثبت بیشترین شکایات مردمی از فرار مالیاتی پزشکان، جالب آنکه سازمان نظام پزشکی این موضوع را رد کرد و می‌گوید: چگونه مسوولان سازمان امور مالیاتی با قاطعیت از نداشتن ۵۰ درصدی کارت‌خوان ارائه‌دهندگان خدمات سلامت خبر می‌دهند.
به گفته سالاریان چنین اظهاراتی نمک بر زخم همکاران است، چه‌بسا سازمان نظام پزشکی مدعی این نیست که تمامی اعضای جامعه پزشکی به‌طور مرتب و منظم مالیات پرداخت کرده و هیچ تخلفی در این صنف وجود ندارد اما در کشوری که مالیات واقعی از خیلی افراد و سازمان‌ها اخذ نمی‌شود و درصد بالایی از افراد و نهادهایی که صاحبان اصلی سرمایه در کشور هستند شامل عطوفت مالیاتی می‌شوند؛ لبه تیز انتقادات و نظارت شامل افراد و صنفی است که بیشترین، ارزنده‌ترین و حیاتی‌ترین خدمات را به جامعه ارائه می‌دهند.
قابل‌ذکر است به هر نوع تلاش فعالان اقتصادی برای خودداری از پرداخت مالیات، فرار مالیاتی گفته می‌شود که این روزها بسیار رواج دارد.
یکی از مهم‌ترین مواد قانونی در جرم‌انگاری فرار مالیاتی مربوط به ماده ۱۹۹ و ۲۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم است که بر این اساس، «هر شخص حقیقی یا حقوقی که به‌موجب مقررات این قانون مکلف به کسر و ایصال مالیات مؤدیان دیگر است در صورت تخلف از انجام وظایف مقرره علاوه بر مسوولیت تضامنی که با مؤدی در پرداخت مالیات خواهد داشت مشمول جریمه‌ای معادل ۲۰ درصد مالیات پرداخت‌نشده خواهد بود.» بر اساس تبصره یک این ماده ۱۹۹ قانون، حتی برای متخلفان دولتی نیز مجازات پیش‌بینی‌شده و آمده است: در مواردی که مکلفین به کسر مالیات، وزارتخانه، شرکت یا مؤسسه دولتی یا شهرداری باشد مسوولین امر مشمول مجازات مقرر طبق قانون تخلفات اداری خواهند بود.
قابل‌توجه آنکه باوجود چنین مجازاتی، بازهم به‌کرات از سوی اقشار مختلف جامعه شاهد فرار مالیاتی اصفهان، آماری هستیم به‌ویژه آن عده که می‌بایست پرداخت‌کننده مالیات باشند.
از فرار مالیاتی پزشکان آماری در دست نیست
بر اساس آخرین گزارش‌های مردمی در سامانه سوت زنی از ابتدای سال ۱۴۰۱ تابه‌حال بیش از ۱۵ هزار گزارش مردمی به سازمان امور مالیاتی کشور واصل‌شده است.
که از این تعداد تاکنون اسامی ۱۷۸۶ نفر از پزشکان فاقد کارت‌خوان به سازمان نظام پزشکی ارسال‌شده و اسامی ۳۹۰۰ نفر دیگر نیز در حال ارسال است؛ که عدم برخورد قاطع با پزشکان متخلف سبب شده به جمع این افراد خاطی اضافه شود.
اما در اصفهان چه خبر است؟ ظاهراً هنوز آمار دقیقی از سوی مسوولان این استان، برای فرار مالیاتی پزشکانش ارائه نشده است. فقط موضوع مشخص آنکه در حال حاضر حدود پنج درصد مالیات کشور توسط استان اصفهان پرداخت می‌شود که حدود ۶۰ درصد از مالیات استان توسط اشخاص حقوقی، پنج درصد مشاغل و ۱۳ درصد از مالیات‌ها توسط حقوق‌بگیران پرداخت می‌شود و حدود ۲۰ درصد فعالان اقتصادی نیز عوارض مالیات ارزش‌افزوده را پرداخت می‌کنند.
ولی بر طبق گفته مسوولان این حوزه آماری از فرار مالیاتی پزشکان در دست نیست. اگرچه گفته می‌شود تمامی پزشکان اصفهان دارای کارت‌خوان بوده پرونده مالیاتی‌شان را ارسال کرده‌اند؛ ولی این ابهام وجود دارد که از کارت‌خوان استفاده نمی‌کنند.
و اکنون تصمیم قاطع دولت و سازمان امور مالیاتی در مبارزه با فرار مالیاتی به‌ویژه برای پزشکان مطرح‌شده است این‌چنین که در وهله نخست پزشکان متخلف، تذکر می‌گیرند و پس‌ازآن به‌طور حتم به دستگاه قضایی معرفی می‌شوند؛
بااین‌وجود، بازهم پزشکانی در اصفهان هستند که از نصب کارت‌خوان طفره رفته و یا آنکه کارت‌خوان دارند ولی با بهانه‌ها و توجیهاتی از شیوه‌هایی دیگر برای دریافت پول استفاده می‌کند.
ترفندهایی مانند نداشتن دستگاه کارت‌خوان یا خرابی این دستگاه و لزوم استفاده از عابر بانک‌ها یا ارائه کارت به بیماران تا با استفاده از نرم‌افزارهای بانکی وجه موردنیاز را واریز کنند.
حتی شنیده می‌شود یکسری از عمل‌های جراحی در قبال دریافت سکه انجام می‌گیرد و یا پرداخت هزینه معالجه با دلار هم مورد دیگر است.
در شرایطی از چنین تخلفاتی انجام می‌گیرد که پیش‌ازاین اعلام‌شده بود سازمان مالیاتی و بانک مرکزی برای جلوگیری از فرار مالیاتی شروع به تفکیک حساب‌های شخصی و تجاری کردند. طبق این طرح قرار بود فقط دستگاه‌های کارت‌خوان مبنای اخذ مالیات از حساب‌ها نباشند و تمامی تراکنش‌های حساب‌های افراد بررسی شود. بر این اساس اگر میزان تراکنش‌های یک حساب سقف مصوب و موردنظر را رد کند آن حساب تجاری محسوب شده و به آن مالیات تعلق می‌گیرد.
این جریان تا جایی ادامه‌دار و علنی شده است که مدیرکل مالیاتی استان اصفهان از جامعه پزشکی و بقیه فعالان اقتصادی درخواست کرد با درخواست وجه نقد و اعلام شماره‌حساب، برای مردم ایجاد مشکل نکنند و اجازه دهند جامعه به‌خوبی از خدمات الکترونیک استفاده کند
مزیکی تأکید می‌کند: مباحث مالیاتی به آموزش‌های بیشتری نیاز دارد و باید از همه ظرفیت‌ها استفاده کرد و رویکرد جدید دولت به مالیات را به افراد آموخت، به این خاطر که پاک‌ترین و پایدارترین درآمد دولت، مالیات ستانی و جلوگیری از فرارهای مالیاتی است؛ و برای افزایش درآمدهای مالیاتی در حال حاضر بهترین روش همان ساماندهی حساب‌ها و شناسایی فرارهای مالیاتی است.
توجه به پاشنه آشیل فرار مالیاتی
عبدالمجید شیخی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد با تائید بیشترین آمار فرار مالیاتی در میان پزشکان اظهار می‌کند: یکی از دلایل افزایش مهاجرت از سوی این قشر به همین مساله مالیات بازمی‌گردد غافل ازآنچه مبلغ پرداخت مالیات در کشورهای دیگر، بسیار بالاتر است. به‌طوری‌که حدود ۵۰ درصد از درآمد خود را باید برای مالیات به دولت تعلق دهند.
به گفته این کارشناس ممکن است ارزیابی عده‌ای هم آن باشد که از درآمد بیشتری در کشورهای دیگر برخوردار خواهند بود اما این موضوع هم باید موردنظر باشد که هزینه‌های زندگی نیز چند برابر می‌شود.
شیخی تصریح می‌کند: به نظر می‌رسد در بودجه سال آینده آنچه باید بیشتر محل توجه دولت و مجلس قرار گیرد مساله فرار مالیاتی است. به عبارتی ایراد این لایحه بی‌توجهی به چنین موردی است و همین ضعف نظام مالیاتی بلای جان اقتصاد شده است.
و حالا بحث اصلی آنکه باوجود تأکید مسوولان و کارشناسان نسبت به انواع فرار مالیاتی از سوی پزشکان ایران، چه راهکارهایی برای ممانعت وجود دارد؟
آن‌هم برای صنفی که به دلیل رتبه اجتماعی و ارتباط با بیماران، چنین تخلفاتی محسوس‌تر و البته غیراخلاقی‌تر خود را نشان می‌دهد.
به گفته کارشناسان پرداخت مالیات، نیازمند فرهنگ‌سازی و آموزش است. یکی از تدابیر لازم برای کاهش فرارهای مالیاتی تصویب قوانین قوی با ضمانت اجرایی در جهات برخورد با مجرمان است. چراکه فرار مالیاتی بر اساس قوانین، جرم محسوب می‌شود و اگر به این مورد هم مانند جرم‌های دیگر نگاه شود قطعاً در کاهش این تخلف تأثیرگذار است.
به‌علاوه ایجاد بانک اطلاعاتی کامل و جامعی از تمام فعالان اقتصادی و درج فعالیت‌های آن‌ها راه‌حلی مؤثر است.
اما مهم‌ترین راهکار، جای انداختن فرهنگ مالیاتی در کشور است و زمانی این اتفاق می‌افتد که مالیات‌دهنده باور داشته باشد که پول پرداختی او صرف رفاه و خدمات‌رسانی به شخص او وهم نوعانش می‌شود. شرط تحقق این موضوع هم اعتماد کامل مردم به دولت‌مردانشان است.
به عبارتی هم‌زمان با اجرای قوانین مالیاتی لازم است فرهنگ‌سازی مناسبی به‌عنوان پاشنه آشیل فرارهای مالیاتی صورت پذیرد.
قطعاً با تدابیری چون آموزش، ساده‌سازی قوانین مالیاتی، شفافیت، عدالت مالیاتی، تبلیغ، تشویق و. می‌توان به‌تدریج، چنین موضوع مهمی را نهادینه کرد و مالیات‌دهنده را به این باور رسانید که با مبلغ پرداخت‌شده‌اش، رفاه و خدمت‌رسانی دریافت خواهد کرد.
