شکوفایی اقتصادی با صادرات برق
به دلیل ضعفهای موجود در اقتصاد زیربنایی و حاکمیت اقتصاد دولتی، مداخلهگری دولت و اقتصاد مبتنی بر نفت، همه پیشبینی میکردند که این مشکلات به اقتصاد ملی کشور آسیب بزند، اما امروز در شرایطی هستیم که یکی از راهکارهای موردنیاز و راه درمان این اقتصاد آسیب دیده و عقبمانده، کسب درآمدهای ارزی برای کشور است. واقعیت آن است که ما از محل صادرات نفت نمیتوانیم به این درآمدهای ارزی برسیم، اما از محل صادرات غیرنفتی ازجمله صادرات در صنعت برق میتوانیم به آن دسترسی پیدا کنیم.
صنعت برق در حوزه صادرات کالای برق، تجهیزات و نیز در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی پروژههای برقی کشورهای دیگر، میتواند سهم بسیار زیادی در کشور داشته باشد و حتی از این رهگذر میتواند درآمدهای ارزی خوبی را به کشور وارد و بالانس ارزی ایجاد کند. موضوعی که امروز اقتصاد بیمار این صنعت به آن نیازمند است.
با توجه به ظرفیتهای ایجادشده در کشور، در تمامی صنایع، در بخش تولید، انتقال و توزیع، خوشبختانه به دلایل مختلف ازجمله ارزانی انرژی و پایین بودن هزینه مهندسی و طراحی در کشور در مقایسه با کشورهای اروپایی و دیگر کشورهای آسیایی که در صنعت برق قوی هستند، میتوانیم در منطقه در بین کشورهایی که به صنعت برق و زیرساختها نیازمند هستند، مزیت داشته باشیم. بهطور مثال میتوانیم در کشورهای افغانستان و عراق و حتی کشورهای CIS حضورداشته باشیم. همانطور که بسیاری از شرکتهای ما در کشورهایی مثل پاکستان حضور و با رقبای بزرگ منطقهای و نیز اروپایی رقابت داشتند و توانستند در مناقصههای بینالمللی برنده شوند. این نشان میدهد که این ظرفیت و توانمندی میتواند گسترش پیدا کند و در هر کشوری که ما دارای نمایندگی، سفارت و حضور هستیم، میتوانیم چنین پروژههایی را اجرا کنیم؛ اما باید توجه کنیم که بستر این امر ازجمله زمینه صدور ضمانتنامهها مهیا شود. چراکه اگر بخواهیم در کشوری حضورداشته باشیم، در گام نخست درآن کشور باید ضمانتنامهها پذیرفته شود. البته روابط و مناسبات بانکی نیز یکی دیگر از الزامات است که باید به آن توجه ویژه داشت.
درمجموع با توجه به ظرفیت بزرگی که در صنعت برق ازجمله کالای برق، خدمات فنی و مهندسی و صادرات کالا و تجهیزات در کشور داریم، این ظرفیت میتواند به کشورهای دیگر منتقل شود، بهویژه کشورهایی مثل عراق که از این بابت بکر هستند. ازاینرو ما میتوانیم ظرفیت بالای ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلاری را طی چند سال رقم بزنیم که البته با یک برنامهریزی دقیق این رقم میتواند هرسال افزایش پیدا کند. به عقیده من، میتوانیم در این کشورها در صنعت برق فعالیت و شهرکهای صنعتی ایجاد کنیم و یا حتی مراحل تولید، توزیع و انتقال برق را در آن کشورها بر عهده بگیریم.
این فرصتها میتواند درآمدهای ارزی خوبی را برای کشور بهعنوان صادرات غیرنفتی به همراه بیاورد و این ظرفیت رقابتی توانایی آن را دارد که بخشی از پروژهها را در کشورهای همسایه پوشش دهد. از این بابت همانطور که دولت ترکیه بهشدت از فعالان اقتصادی خود در بخشهای مختلف حمایت میکند، اگر صنعت برق ما نیز موردحمایت دولتها قرار بگیرد، میتوانیم درآمدهای بالایی را کسب و کمبودهای ارزی را برطرف کنیم و حتی قادر خواهیم بود به برخی از کشورهای اروپایی و غربی که قصد فعالیت در کشورهای منطقه رادارند، متصل شده و از فناوریهای جدید استفاده کنیم و حتی میتوانیم در کشور، تکنولوژیها را بهروزرسانی کنیم. نکتهای که باید به آن توجه کرد این است که میتوانیم سهمی از ظرفیتهای بزرگ موجود در کشورهای منطقه را در اختیار گرفته و بسیار بیش ازآنچه امروز در این حوزه ایفای نقش کردهایم، نقشآفرینی کنیم. تحقق این امربر میگردد به اینکه در راهی که تا به امروز طی کردهایم، تجدیدنظر و معایب را اصلاح کنیم. در واقع باید به سمتی برویم که همه فعالان حوزه انرژی اعم از نخبگان، فرصت فعالیت در کشورهای دیگر را پیدا کنند. اما متأسفانه آنچه در این سالها شاهد هستیم، این است که تاکنون از این ظرفیتها استفادهنشده و به همین دلیل بسیاری از نیروهای انسانی به خارج از کشور مهاجرت کردهاند. این یک فرصت طلایی برای کشور ما است که میتوانیم از این ظرفیت و نخبگان حوزه صنعت برق استفاده کنیم تا بتوانیم با اتکا به فناوری و امکاناتی که آنها توانستهاند در ایران پایهگذاری کنند و صاحب برند شوند، در کشورهای دیگر نیز درآمدهای ارزی برای کشور کسب کنیم.
صنعت برق در اولویتهای اول درزمینه مزیتهای رقابتی ما در صادرات قرار میگیرد. با توجه به ظرفیتهای موجود و بازاری که در صنعت برق وجود دارد و درعینحال با توجه به قیمتهای رقابتی شرکتهای ایرانی در این صنعت، میتوانیم بهراحتی در مناقصات برنده شویم و در اجرای پروژهها حضورداشته باشیم؛ بنابراین صادرات برق میتواند نقش بسزایی در اقتصاد کشور و افزایش درآمدهای ارزی کشور و حتی انتقال فرهنگ و استانداردهای ما به خارج از کشور داشته باشد. از این بابت حتی اگر در ردههای اول قرار نگیرد، در رده دوم خواهد بود و همانطور که در طول سالهای اخیر مسوولان صنایع دیگری مثل صنعت خودرو، معدن و... را حمایت کردهاند، اگر مسوولان گوشه چشمی هم به صنعت برق داشته باشند، به نظر میرسد که صادرات برق، خدمات فنی مهندسی و کالا میتواند سهم بزرگی را در افزایش درآمدهای ارزی و رشد اقتصادی کشور بهعنوان موتور محرکه برای شکوفایی اقتصادی و تولید ناخالص ملی کشور در اختیار بگیرد.