کالاهای محبوب
کدام صنایع بیشترین حجم تجارت را در سال ۲۰۲۱ به خود اختصاص دادند؟
سال‌هاست که خودرو، بیشترین خرید و فروش کالا در جهان را به خود اختصاص داده است و حدود پنج درصد از کل تجارت بین‌المللی، در زمینه خودروهای ساخته‌شده انجام می‌شود.
خودرو
خودروها پرمعامله‌ترین کالاها در جهان هستند و حجم بسیار زیادی از تجارت بین‌المللی را به خود اختصاص داده‌اند. در سال‌های اخیر با وجود افت‌و‌خیزهایی که این صنعت داشته است، همچنان رقمی بالغ بر 35/ 1 تریلیون دلار از تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر بزرگ‌ترین صادرکننده خودرو در جهان از نظر میزان و رقم صادراتی، آلمان است که بیش از 150 میلیارد دلار یعنی چیزی حدود 22 درصد از خودروهای صادراتی جهان را تولید کرده است. ژاپن 3/ 90 میلیارد دلار و ایالات متحده حدود هشت درصد از خودروهای جهان را صادر کرده است. کانادا و کره‌جنوبی نیز وضعیت مناسبی در این فهرست دارند و به ترتیب 8/ 48 میلیارد دلار و 4/ 37 میلیارد دلار خودرو صادر کرده‌اند. جالب است که بزرگ‌ترین واردکنندگان خودرو جهان نیز به ترتیب ایالات متحده، آلمان، بریتانیا و چین بودند که بیش از 173 میلیارد دلار خودرو وارد کرده‌اند.
اندازه کل صنعت تولید خودرو در جهان بسیار بالاست. همان‌طور که در نمودار 1 مشاهده می‌کنید، اندازه این صنعت در جهان بیش از 5/ 3 تریلیون دلار است و کشورهای زیادی تلاش دارند با صادرات خودرو، کسب سود کنند.
البته اندازه این بازار در پنج سال منتهی به سال 2021، حدود یک درصد کوچک‌تر شده است، اما انتظار می‌رود تا پایان سال 2021، این بازار نسبت به سال 2020 بیش از هفت درصد بزرگ‌تر شود.
نفت پالایش‌شده
نفت پالایش‌شده که به عنوان سوخت استفاده می‌شود، دومین کالای پرتجارت در جهان است. این محصول به صورت بنزین، گازوئیل، بنزین هواپیما و محصولاتی از‌این‌دست که عموماً به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرند، مبادله می‌شود. بزرگ‌ترین صادرکننده سوخت در جهان ایالات متحده است که بیش از 9/ 61 میلیارد دلار در سال گذشته صادرات داشته است. پس از آن روسیه قرار دارد که 1/ 45 میلیارد دلار صادرات داشته و پس از آن سنگاپور است که سالانه بیش از 5/ 35 میلیارد دلار سوخت صادر می‌کند. در همین سال هند 4/ 25 میلیارد دلار بنزین به فروش رسانده است. در همین مدت بزرگ‌ترین واردکنندگان سوخت نیز فهرست جالبی را تشکیل می‌دهند. بزرگ‌ترین واردکننده سوخت در جهان ایالات متحده است که سالانه بیش از 2/ 41 میلیارد دلار سوخت وارد می‌کند و پس از آن سنگاپور قرار دارد که سالانه 5/ 31 میلیارد دلار سوخت صادر می‌کند. کشورهای مختلف دیگری نیز وجود دارند که سوخت‌های فسیلی مهم‌ترین صادرات آنها هستند. کشورهایی مانند جامائیکا، کرواسی، لیتوانی، یونان و لتونی.
تراشه یا مدارهای مجتمع (IC)
مدارهای مجتمع که به آنها تراشه یا نیمه‌هادی نیز می‌گویند یکی از بزرگ‌ترین تجارت‌های جهان است که البته در مدت اخیر، جهان با مشکل کمبود تراشه نیز روبه‌رو شده و بسیاری از محصولات صادراتی با مشکل کمبود تراشه مواجه شده‌اند و محصولاتی که از این تراشه‌ها استفاده می‌کنند افزایش قیمت قابل توجهی داشته‌اند. امروزه بسیاری از ابزارهای مصرفی از گوشی‌های تلفن همراه گرفته تا یخچال و خودرو از این مدارهای مجتمع استفاده می‌کنند. با معرفی اینترنت نسل پنجم، تقاضا برای این محصول با افزایشی چشم‌گیر مواجه شده است و تولیدکنندگان اصلی این کالا، با مشکل برای تامین روبه‌رو شده‌اند.
هنگ‌کنگ در حال حاضر بزرگ‌ترین صادرکننده نیمه‌هادی‌هاست و بالغ بر 146 میلیارد دلار در سال از این محصول صادرات دارد. چین نیز یکی از صادرکنندگان اصلی این محصول است و سالانه بیش از 123 میلیارد دلار مدارهای مجتمع نیمه‌هادی صادر می‌کند. مالزی نیز یکی از تولیدکنندگان اصلی است و سالانه بیش از 63 میلیارد دلار نیمه‌هادی به خارج صادر می‌کند. سنگاپور با 5/ 43 میلیارد دلار و پس از آن تایوان با 1/ 42 میلیارد دلار قرار دارد. کره جنوبی نیز یکی از تولیدکنندگان اصلی نیمه‌هادی‌هاست و سالانه بیش از 34 میلیارد دلار نیمه‌هادی به سراسر جهان صادر می‌کند.
قطعات خودرو
قطعات خودرو یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی در جهان است و کشورهای زیادی هستند که به صادرات این قطعات مبادرت می‌ورزند. این محصول در حال حاضر حجم تجارتی بالای 391 میلیارد دلار را در اختیار دارد که بیش از 16/ 2 درصد از کل حجم تجارت جهانی است. در سال گذشته، آلمان با صادرات بیش از 9/ 62 میلیارد دلار در سال، بزرگ‌ترین تولیدکننده قطعات خودرو بود. وقتی این آمار در کنار صادرات گسترده خودرو آلمان قرار می‌گیرد نشان می‌دهد که آلمان عملاً بزرگ‌ترین صادرکننده خودرو و قطعات خودرو در جهان است. هرچند این موقعیت با تهدید جدی از سوی رقبای تجاری این کشور روبه‌روست. پس از آلمان، ایالات متحده قرار دارد که سالانه بیش از 2/ 41 میلیارد دلار قطعات خودرو به خارج صادر می‌کند و پس از آن ژاپن قرار دارد که سالانه بیش از 33میلیارد دلار قطعات خودرو صادر کرده است. چین و مکزیک به ترتیب با 1/ 33 و 2/ 31 میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
ایالات متحده علاوه بر اینکه یکی از صادرکنندگان عمده قطعات خودرو است، بزرگ‌ترین واردکننده قطعات خودرو در جهان نیز هست و سالانه بیش از 6/ 71 میلیارد دلار قطعات خودرو به این کشور وارد می‌شود. آلمان نیز با 1/ 41 میلیارد دلار، دومین واردکننده بزرگ قطعات خودرو در جهان است و پس از آن مکزیک قرار دارد که سالانه 2/ 27 میلیارد دلار قطعات خودرو وارد می‌کند. پس از اینها چین و کانادا قرار دارند که به ترتیب 9/ 22 و 2/ 20 میلیارد دلار به صورت سالانه قطعات خودرو صادر می‌کنند.
کامپیوتر
در حال حاضر تجارت جهانی کامپیوتر یکی از بزرگ‌ترین تجارت‌های بین‌المللی است. چین بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده قطعات کامپیوتر و کامپیوترهای ساخته‌شده است. این کشور در حال حاضر بیش از ۴۴ درصد از سهم تجارت این محصول را در جهان در اختیار دارد. چین در سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۳۶ میلیارد دلار صادرات قطعات کامپیوتری داشته است، که این رقم در سال ۲۰۱۹ به بیش از ۱۴۱ میلیارد دلار افزایش پیدا کرده است.
پس از چین مکزیک قرار دارد که بیش از ۳۲ میلیارد دلار در سال صادرات قطعات کامپیوتری داشته است. ایالات متحده نیز در این فهرست قرار دارد. این کشور در سال ۲۰۱۹ بیش از ۱۶ میلیارد دلار صادرات قطعات کامپیوتری داشته است. آلمان با 6/ 11 میلیارد دلار و هلند با 7/ 10 میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی این لیست قرار دارند.
واردکننده اصلی این محصول در جهان، ایالات متحده است که سالانه بیش از 9/ 81 میلیارد دلار قطعات کامپیوتری وارد می‌کند. آلمان با واردات 9/ 18 میلیارددلاری و هلند با واردات 1/ 18 میلیارددلاری، در رتبه‌های بعدی کشورهای واردکننده قطعات کامپیوتری قرار دارند. هنگ‌کنگ سالانه 9/ 15 میلیارد دلار و ژاپن نیز سالانه بیش از 1/ 12 میلیارد دلار از این قطعات را به کشور خود وارد می‌کنند.
دارو
دارو قطعاً جایگاهی درخور در این فهرست دارد، چرا که در دو سال اخیر دنیا به شدت درگیر همه‌گیری کووید بوده است و تجارت دارو و تجهیزات پزشکی و بیمارستانی با سرعت زیادی در دنیا حرکت کرده است تا جان بیماران را نجات دهد. کل تجارت دارو در جهان در سال 2019، بیش از 680 میلیارد دلار برآورد می‌شود که نشان می‌دهد این تجارت یکی از بزرگ‌ترین و سودآورترین تجارت‌های جهان است. در این تجارت نیز، آلمان بزرگ‌ترین صادرکننده جهان است. آلمان سالانه بیش از 96 میلیارد دلار دارو و تجهیزات پزشکی به نقاط مختلف جهان صادر می‌کند. پس از آلمان، سوئیس قرار دارد که سالانه بیش از 87 میلیارد دلار صادرات دارد. پس از سوئیس، ایالات متحده است که سالانه بیش از 68 میلیارد دلار دارو و تجهیزات پزشکی صادر می‌کند. در ادامه فهرست کشورهای اصلی صادرکننده دارو و تجهیزات پزشکی، ایرلند سالانه با 57 میلیارد دلار، بلژیک با 56 میلیارد دلار، فرانسه با 38 میلیارد دلار، ایتالیا با 35 میلیارد دلار، انگلستان با 31 میلیارد دلار، هلند با 28 میلیارد دلار و دانمارک با 19 میلیارد دلار قرار دارند. نکته جالب اینجاست که در فهرست ده کشور اول صادرکننده دارو و تجهیزات پزشکی در جهان، به جز ایالات متحده، همه کشورهای اروپایی قرار دارند و این موضوع نشان از فعالیت بسیار جدی کشورهای اروپایی در این حوزه دارد.
اما نکته جالب این است که ایالات متحده، همزمان بزرگ‌ترین واردکننده دارو در جهان است و سالانه بیش از 140 میلیارد دلار دارو به این کشور وارد می‌شود. پس از ایالات متحده، آلمان قرار دارد که سالانه 63 میلیارد دلار دارو و تجهیزات پزشکی وارد می‌کند. بلژیک در ادامه با 48 میلیارد دلار و چین با 37 میلیارد دلار، بزرگ‌ترین واردکننده‌های دارو در جهان هستند.
طلا
طلا بیشتر در بازارهای فرابورس لندن، بازار آتی آمریکا (COMEX) و بورس طلای شانگهای (SGE) معامله می‌شود. قرارداد آتی استاندارد 100 اونس تروی است. طلا یک سرمایه‌گذاری جذاب در دوره‌های عدم اطمینان سیاسی و اقتصادی است. نیمی از مصرف طلا در جهان در جواهرسازی، 40 درصد در سرمایه‌گذاری و 10 درصد در صنعت است. در حال حاضر سوئیس با صادرات سالانه بیش از 5/ 63 میلیارد دلار، بزرگ‌ترین صادرکننده طلا در جهان است. پس از سوئیس، انگلستان قرار دارد که سالی 25 میلیارد دلار طلا صادر می‌کند. ایالات متحده هم سالی 18 میلیارد دلار طلا به کشورهای خارجی صادر می‌کند. آفریقای جنوبی، استرالیا و امارات متحده عربی نیز هر کدام به ترتیب با 17 میلیون دلار، 16 میلیون دلار و 15 میلیون دلار در جایگاه‌های بعدی بزرگ‌ترین صادرکنندگان طلا در جهان قرار دارند.
اما انگلستان همزمان بزرگ‌ترین واردکننده طلا در جهان نیز هست و سالانه بیش از 65 میلیارد دلار طلا به این کشور وارد می‌شود. سوئیس نیز با واردات سالانه 5/ 63 میلیارد دلار در مقام دوم و چین با 5/ 41 میلیارد دلار واردات سالانه طلا در رتبه سوم کشورهای واردکننده طلا قرار دارد. هند با واردات 8/ 33 میلیارددلاری و امارات متحده عربی با واردات 8/ 31 میلیارددلاری در مقام‌های بعدی قرار دارند.
نکته جالب در زمینه تجارت طلا، ارزش آن است که معمولاً به‌روز محاسبه می‌شود و نشانه‌ای از میزان ثبات اقتصادی و چشم‌انداز آینده است. معمولاً هر چه ثبات اقتصادی بهتر بوده و چشم‌انداز اقتصادی روشن‌تر باشد، قیمت طلا بیشتر رو به پایین حرکت کرده و در شرایط عدم ثبات اقتصادی،
قیمت این فلز زرد افزایش می‌یابد. بر همین اساس است که شاید آمار تجارت طلا در جهان به‌طور سالانه با فرازوفرودهای زیادی همراه باشد.
نفت خام
نفت خام یکی از مهم‌ترین کالاهای تجاری در جهان است و 3/ 1 درصد از کل تولید ناخالص جهانی را تشکیل می‌دهد. در سال 2019 (که آخرین سالی است که داده‌های دقیق آن وجود دارد) میزان تولید نفت خام دنیا به بیش از 5/ 4 میلیارد مترمکعب رسید. عربستان سعودی از لحاظ تاریخی همیشه بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده نفت در جهان بوده است، اما به دلیل افزایش تولید نفت شیل یا نامتعارف در ایالات متحده و سیاست استقلال انرژی در این کشور، هم‌اینک ایالات متحده بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده نفت در جهان است.
ایالات متحده در سال 2020 به‌طور متوسط روزانه 6/ 18 میلیون بشکه نفت خام صادر کرد که نشان می‌دهد این کشور به تنهایی 20 درصد از صادرات نفت خام جهان را انجام داده است. آمارهای جدید نشان می‌دهند این کشور از سال 2014 تاکنون میزان صادرات نفت خام خود را 500 درصد افزایش داده است. عربستان سعودی هم‌اینک دومین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان است و به تنهایی 12 درصد از صادرات نفت جهان را انجام می‌دهد. روسیه پس از عربستان، سومین صادرکننده بزرگ نفت است و به تنهایی 11 درصد از نفت جهان را تامین می‌کند. کانادا هم چهارمین صادرکننده بزرگ نفت در جهان است و هم‌اینک شش درصد از نفت جهان را تامین می‌کند. با توجه به وسعت ماسه‌های نفتی آتاباسکا در کانادا، تخمین زده می‌شود که کانادا به تنهایی بیش از 10 درصد از ذخایر نفتی جهان را در اختیار داشته باشد. در ادامه این فهرست، چین با تولید 93/ 4 میلیون بشکه در روز، عراق با حدود چهار میلیون بشکه در روز، امارات متحده عربی با چهار میلیون بشکه در روز، برزیل با 5/ 3 میلیون بشکه در روز و ایران با حدود سه میلیون بشکه در روز صادرات نفت قرار دارند. البته تحریم‌های بین‌المللی بر ضد ایران باعث شده است که سهم ایران در این بازار با کاهش قابل توجهی روبه‌رو شود. کویت نیز در جایگاه دهمین کشور صادرکننده نفت در جهان قرار دارد.
نکته جالب این است که ونزوئلا، کشوری که صاحب یکی از بزرگ‌ترین منابع نفتی جهان است و بزرگ‌ترین ذخایر نفتی در آمریکای لاتین را در اختیار دارد، در این فهرست قرار ندارد و به دلیل تحریم‌های آمریکا نتوانسته است نفت زیادی به فروش برساند. در حال حاضر برزیل که صاحب دومین ذخایر بزرگ نفتی در آمریکای لاتین است، در حال تولید روزانه بیش از 8/ 3 میلیون بشکه نفت خام است و بیشتر نفت خود را نیز از چاه‌های نفت در میانه دریا استخراج می‌کند. برزیل بیش از 13 میلیارد بشکه نفت تثبیت‌شده در مخازن نفتی خود دارد.
