توسعه افقی
جبران کسری مواد اولیه چه راهکارهایی دارد؟
برای دستیابی به چنین هدفی به غیر از تامین سنگ‌آهن، توسعه زیرساخت‌های کشور شامل حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی، آب، برق، گاز و تجهیزات معدنی باید مورد توجه قرار گیرد.
ناوگان ریلی به دلیل فرسودگی و کمبود تجهیزات نو با محدودیت‌های بسیاری مواجه بوده و در بسیاری از مواقع قادر به پوشش جابه‌جایی کالای شرکت طبق برنامه نبوده و همین امر مشکلات عدیده‌ای در سایر حلقه‌های هماهنگ‌شده ایجاد کرده و به زیان و خسارات برای خریدار و فروشندگان منجر می‌شود. ناوگان جاده‌ای نیز همواره متاثر از شرایط روز، تغییرات قیمت و مطالبات صنفی رانندگان است. موضوع برق نیز که در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ کاملاً مشهود بوده است و کمبود برق داخل کشور و قطعی‌های با برنامه و بعضاً بی‌برنامه عملاً تولید را تحت‌الشعاع قرار داده است. بنابراین کاملاً محسوس است که عوامل زیربنایی تا چه حد موضوعات را در حلقه تولید و تامین تحت تاثیر قرار داده عملاً برنامه‌ریزی را دچار مشکل می‌کند.
شرکت فولاد خوزستان در همین راستا اقدام به سرمایه‌گذاری در معادن کرده است و تولید کنسانتره سنگ‌آهن را هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی کرده و در این مسیر اقدام به مشارکت در شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد کرده است که راه‌اندازی واحد مذکور سهم موثری در تامین کنسانتره در حال حاضر دارد. به موازات آن سرمایه‌گذاری ارزشمند دیگری در شرکت صنعت فولاد شادگان انجام شده است که باعث افزایش ارزش افزوده شرکت و تامین بخشی از گندله برای شرکت شده است.
توسعه نامتوازن زنجیره‌های ارزش صنایع معدنی و فلزی دیگر چالشی است که امروز گریبانگیر این صنعت شده است و به نظر می‌رسد باید سیاستگذاری‌های جدیدی در مورد سرمایه‌گذاری‌ها در این عرصه صورت پذیرد. روشن است که توسعه متوازن ظرفیت‌ها از اکتشاف ذخایر تا استخراج و تولید محصولات نهایی می‌تواند گام بلندی در مسیر رشد اقتصادی کشور تلقی شود.
شرکت‌های معدنی به جای توسعه افقی در حوزه کاری خود، روی به توسعه عمودی آورده به‌طوری که تولیدکنندگان کنسانتره اقدام به احداث واحدهای آهن اسفنجی کرده یا بعضاً به سمت فولادسازی رفته‌اند. عملاً رسالت تامین مواد برای مصرف‌کننده‌هایی مانند فولاد خوزستان دچار تضاد منافع شده و حتی بیم آن می‌رود که بحث کمیت و کیفیت کنسانتره نیز به همین جهت و ملاحظات ترجیحی تولیدکننده کنسانتره محل چالش شود و اساساً قدرت چانه‌زنی واحدهای فولادی کاهش یافته است.
یکی از راهکارهای جبران کسری مواد اولیه، تامین از منابع خارجی است و این راهکار نیز به علت بالا بودن قیمت جهانی آنها به افزایش محسوس بهای تمام‌شده محصولات فولادی داخلی منجر می‌شود و به دلیل محدودیت‌های ایجادشده برای صادرات و لزوم عرضه شمش در بورس کالا و الزام به تامین مواد اولیه مورد نیاز شرکت‌های تولیدکننده محصول نهایی (شرکت‌های نوردی)، صرفه اقتصادی ندارد.
بنابراین ضرورت دارد، وزارت صمت و ایمیدرو، برنامه کوتاه‌مدت و بلندمدتی در حوزه شناسایی، کشف و بهره‌برداری از معادن سنگ‌آهن متناسب با نیاز کشور تهیه و عملیاتی کنند.
از صنعت فولاد به عنوان صنعت مادر یاد می‌شود؛ با توجه به نقش کلیدی محصولات فولادی در رشد و توسعه صنعتی بسیاری از کارشناسان فولاد را پس از نفت دومین ماده پرارزش و استراتژیک جهان می‌دانند. مصرف این فلز به عنوان پایه تمام می‌تواند معیاری مناسب برای تعیین میزان سرعت رشد صنعتی کشورها تلقی شود.
افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش ساخت‌وسازها، گسترش راه‌های ارتباطی و رشد تولیدات صنعتی موجب افزایش مصرف فولاد در جهان شده است. زندگی روزمره بشر با فولاد آمیخته شده است و صنعت فولاد در سازندگی، بازسازی و توسعه کشور نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. بر اساس پیش‌بینی‌ها تقاضای جهانی فولاد در آینده افزایش خواهد یافت و توجه به توسعه این صنعت می‌تواند به گشایش اقتصادی کشور منجر شود.
بومی‌سازی و مهندسی و ساخت قطعات و تجهیزات در توانمندسازی ملی و روند تولید داخلی یکی از عوامل موثر و تاثیرگذار در بحث کاهش وابستگی به تامین این‌گونه اقلام از خارج از کشور و مقابله با تحریم است. با توجه به سیاست‌های کلان بومی‌سازی و تاکید مدیریت عامل شرکت فولاد خوزستان بومی‌سازی و خرید از داخل کشور جزو اولویت‌های اصلی فولاد خوزستان قرار گرفته است. این اقدام با هدف و در راستای سودآوری و رشد صنایع داخلی، کاهش هزینه‌های تمام‌شده، ارتقای توان ساخت داخل و کاهش خروج ارز، تبیین شده است.
اعتقاد به تولید داخل از سیاست‌های اصلی شرکت در سال‌های اخیر بوده است. بدین منظور کمیته‌ای ساخت داخل در شرکت شکل گرفته و وظیفه بررسی تولید داخل و حتی فراهم‌سازی فرصت مهندسی معکوس را برای تولیدکنندگان کشور بر عهده دارد که در همین راستا پروژه‌های متعددی بومی‌سازی شده است. نمایشگاه توانمندی‌هایی که در استان برگزار شده و جهت بهره‌مندی از خدمات فنی ساخت داخل تدبیر شده است. با همه این تفاصیل حساسیت برخی تجهیزات به جهت پیچیدگی و استراتژیک بودن ایجاب می‌کند این مسیر را با برنامه زمان‌بندی‌شده پیش برد و از طرفی زمان لازم جهت ساخت داخل و ریسک‌های آن باعث شده بخش زیادی از تجهیزات که نقشه آن موجود نیست کماکان از خارج تهیه شود.
قطعات و تجهیزاتی نیز وجود دارد که سازنده ایرانی در صنعت مربوطه فعالیت دارد ولی هنوز به توانمندی تولید قطعات مشابه نرسیده است و خود نیز اذعان دارد، با وجود این صرفاً به دلیل ثبت‌نام این شرکت در سایت مربوط به تولیدکنندگان داخلی در وزارتخانه باعث شده است از ثبت سفارش قطعات مذکور جهت واردات امتناع و برای اثبات عدم امکان تهیه داخلی گاه پروسه بسیار سختی طی شود و شرکت از بابت تهیه قطعات مذکور در اضطرار قرار می‌گیرد. از سوی دیگر مباحث ارزی این موضوع نیز خود مشکلی است که از سوی بانک‌ها به مشکلات می‌افزاید. دستورالعمل‌های متعدد و به‌خصوص دستگاهی که اساساً با نیت و در راستای تسهیل امور از سوی عزیزان در وزارتخانه‌های مرتبط صادر می‌شود در بسیاری مواقع به جهت عدم بروزرسانی، سیر امور را کند می‌کند.
در هر صورت تحریم‌های ظالمانه سرعت فرآیند واردات را گرفته و گاه تا طی شدن زمان جهت اخذ اسناد جهت ترخیص در گمرکات با قانون متروکه شدن و پروسه‌ها و هزینه‌های مربوط به آن مواجه شویم. واقعاً زمان‌بندی ۴۵روزه برای ترخیص کالا با محدودیت‌های فعلی که بسیاری از مواقع به دلایل تطویل زمان سایر تشریفات امکان انجام آن در مدت ۴۵ روز میسر نمی‌شود به متروکه شدن کالا منجر شده و شاهد لزوم وارد شدن در فرآیند جدید برای ترخیص کالا هستیم.
امیدوارم در سالی که به فرموده مقام معظم رهبری مزین به نام تولید و پشتیبانی و مانع‌زدایی‌ها شده است این امور نیز با کمک به تولید تسهیل شود.
شرکت در راستای دسترسی بیشتر به منابع تامین و از طرفی امکان دسترسی عادلانه تامین‌کنندگان به مناقصه‌ها و استعلامات شرکت اقدام به راه‌اندازی سازوکار سیستمی استعلام کالا و خدمات در سایت شرکت کرده و امروزه تامین‌کنندگان با ثبت‌نام در فهرست تامین‌کنندگان شرکت و ارزیابی توانمندی‌ها امکان همکاری با این مجموعه بزرگ را دارند؛ با تمرکز بر این سیستم و اقدامات در دست اجرا در حال ارتقای این سیستم و اثربخشی بیشتر آن است.
فولاد خوزستان با تولید سالانه ۸۰۰/ ۳ میلیون تن فولاد و وجود پروژه‌های توسعه نیاز به تامین به‌موقع کالا و قطعات جهت پیشبرد هرچه بهتر امور است که این امر با تلاش همکاران در واحد خرید با وجود مشکلات و محدودیت‌ها در حال انجام بوده، تامین کالا و خدمات تحویل همکاران واحد بهره‌برداری می‌شود.
