آسمان بسته

محبوبه فکوری یک ویروس ناخوانده بسیاری از معادلات تجاری و اقتصادی در بازارهای جهانی را بر هم ریخته است. تا به حال دنیا چنین مکثی به خود ندیده و شرایط عجیب و غریب این‌چنینی را تجربه نکرده است که در آن، همه کشورهای دنیا، صنایع، کسب‌وکارها و مردمشان به یکباره با هم، از حرکت بایستند و شرایط به‌گونه‌ای پیش رود که مجالی برای فرار نباشد. از ژانویه سال ۲۰۲۰ با شیوع ویروس کرونا در چین، به‌تدریج بسیاری از کشورهای دنیا درگیر شیوع کووید ۱۹ شدند و اتفاقاً آغازش هم از پروازهایی بود که ایرلاین‌های مختلف با اطلاع یا بدون اطلاع از چین به سمت مقاصد دیگر در سراسر دنیا حرکت کردند.

ایران هم خواسته یا ناخواسته در همین گردونه قرار گرفت و همه چیز از پروازهای ایرلاین‌ها میان نقاط مختلف کشور با چین شروع شد. در طی این مدت که بسیاری از دولتمردان و کشورها، پروازهای عبوری از آسمانشان و ورودی و خروجی به فرودگاه‌هایشان را لغو کردند دنیا شاهد ضرر و زیان گسترده‌ای شد که تاکنون حداقل در صنعت هوایی به‌رغم رکودهای پیاپی، به خود ندیده بود. بر اساس اعلام انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی، پیش‌بینی‌شده است که شرکت‌های هواپیمایی، امسال با لغو پروازها بخش عمده‌ای از درآمدهای خود را از دست بدهند. در این میان برآوردهای داخلی هم حکایت از کاهش رزرو بلیت ایرلاین‌های مختلف در اسفند سال گذشته به میزان ۵۰ درصد داشته است و درعین‌حال، برای فروردین‌ماه ۹۹ نیز میزان رزرو نسبت به مدت مشابه سال قبل، با افت ۵۰درصدی مواجه بوده است و این یعنی درآمدهای ایرلاین‌ها نیز با افت شدیدی مواجه بوده است. آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد، برای اردیبهشت‌ماه نیز به‌رغم اینکه برخی از کشورها وضعیت مناسب‌تری پیدا کرده بودند، اما میزان رزرو ایرلاین‌ها باز هم با ۴۰ درصد کاهش مواجه بوده است.

در این میان درآمد ازدست‌رفته شرکت‌های هواپیمایی جهان طی تنها دو ماه ۲۵۲ میلیارد دلار بوده که کاهش ۴۴درصدی را به ثبت رسانده است. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که با توجه به کاهش پروازهای عبوری که درآمد عمده‌ای را نیز برای کشور رقم می‌زند، ایران نیز از این وضعیت متأثر شده و علاوه بر اینکه پروازهای داخلی و خارجی لغو شده، کاهش تعداد پروازهای عبوری و درآمدهای ناشی از آن نیز مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است. برآوردها حکایت از آن دارد که متوسط درآمد هر پرواز خارجی از آسمان ایران حدود ۸۰۰ دلار است و با توجه به اینکه در شرایط عادی روزانه هزار پرواز از آسمان ایران عبور می‌کنند، حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که حداقل درآمد ایران به‌صورت سالانه فقط و فقط از پروازهای عبوری که متأثر از شیوع ویروس کرونا بوده می‌تواند با افت بسیاری مواجه شود؛ این در حالی است که حداقل درآمد ایران به‌صورت سالانه از پروازهای عبوری حدود ۳۵۰ میلیون دلار برآورد می‌شود. از سوی دیگر، خبر تحریم یکی از ایرلاین‌های ایرانی نیز به دلیل مسائل مطرح‌شده ناشی از شیوع ویروس کرونا مطرح است که ممکن است اوضاع را از این هم که هست، بدتر کند. حال باید دید در ماه‌های پیش رو، چه روندی در انتظار ایرلاین‌های ایرانی و پس از آن درآمدهای شرکت‌های هواپیمایی خارجی است.