کلید حل همه مشکلات!؟ - ۶ مهر ۹۱
اینترنت ملی، اینترنت را ارزان می‌کند، مجلس بودجه اینترنت ملی را تصویب نکرد، جزئیات اینترنت ملی عنوان شد، کارگروه طرح اینترنت ملی آغاز به کار کرد، جزئیات اینترنت ملی تشریح شد، ۲۲ میلیون نفر به اینترنت پرسرعت دسترسی می‌یابند، آماده‌سازی طرح اینترنت ملی تا آذر، اظهار امیدواری برای تصویب اینترنت ملی، شبکه ملی اینترنت ایجاد می‌شود، شبکه ملی اینترنت سراسری می‌شود، ۵۰ هزار مدرسه به اینترنت ملی متصل می‌شوند و فاز اول شبکه ملی اینترنت به زودی به بهره برداری می‌رسد. جملات فوق تنها بخش کوچکی از تیترهایی بود که از سال ۸۴ تا به امروز درباره پدیده‌ای جدید در دنیای فناوری به عنوان اینترنت ملی در رسانه‌های گروهی منتشر شده است.
اینترنت ملی، اینترنت را ارزان می‌کند، مجلس بودجه اینترنت ملی را تصویب نکرد، جزئیات اینترنت ملی عنوان شد، کارگروه طرح اینترنت ملی آغاز به کار کرد، جزئیات اینترنت ملی تشریح شد، 22 میلیون نفر به اینترنت پرسرعت دسترسی می‌یابند، آماده‌سازی طرح اینترنت ملی تا آذر، اظهار امیدواری برای تصویب اینترنت ملی، شبکه ملی اینترنت ایجاد می‌شود، شبکه ملی اینترنت سراسری می‌شود، 50 هزار مدرسه به اینترنت ملی متصل می‌شوند و فاز اول شبکه ملی اینترنت به زودی به بهره برداری می‌رسد. جملات فوق تنها بخش کوچکی از تیترهایی بود که از سال 84 تا به امروز درباره پدیده‌ای جدید در دنیای فناوری به عنوان اینترنت ملی در رسانه‌های گروهی منتشر شده است. پدیده‌ای که برای نخستین بار در جهان توسط یک مدیر تازه نفس در دولت نهم متولد شد و به‌رغم ابهامات و مخالفت‌های بی‌شمار پیرامون اصل داستان، اما همچنان در پرده‌ای از ابهام قرار داشته و مشخص نیست که چه زمانی قرار است چه چیزی توسط چه کسی و در کجا و چگونه به بهره‌برداری برسد، چرا که این طرح از بدو پیدایش‌‌اش توسط پدر اینترنت ملی تا به امروز چندین بار دستخوش تغییرات و تعریفات متفاوت شده که به تبع آن زمان
بهره‌برداری‌اش نیز مدام در حال تغییر است.
بر اساس برخی آمارهای موجود، ایران با حدود هفتاد میلیون نفر جمعیت، سی و دومیلیون و پانصدو نود هزار نفر کاربر اینترنت دارد که بالغ بر ۴۷ درصد کل جمعیت است. سهم ایران از تعداد کاربران اینترنت در خاورمیانه بیش از ۵۰ درصد است.
تاریخچه استفاده از اینترنت در ایران آنچنان که باید و شاید روشن نیست. اما در این بین، اینترنت ملی یا همان شبکه ملی اطلاعات روند خود را با روی کار آمدن دولت نهم آغاز کرد. البته پیش از ارائه طرح اینترنت ملی یک طرح دیگر هم وجود داشت که کار خود را پیش از اینها آغاز کرده بود. طرحی که در بدو شروع، از آن به عنوان اینترنت ملی یاد می‌شد. این پروژه توسط سازمان تبلیغات اسلامی راه‌اندازی شد. در این پروژه، موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان اینترانتی را در اکثر شهرهای کشور راه‌اندازی کرد و به تدریج تبیان به یک پورتال جامع اطلاع رسانی در تمامی بخش‌ها تبدیل شد. البته تبیان تنها یک سایت ساده بود. سایتی با محتوای اغلب فارسی که بخشی از این محتوا با جمع‌آوری محتوای موجود در وب و ویرایش دوباره آن، روی سرورهای داخل کشور میزبانی شد و در اختیار کاربران قرار گرفت.
اینترنت ملی، اما به شکل امروزی خود با قرار گرفتن عبدالمجید ریاضی در صندلی شورای تازه تاسیس عالی فناوری اطلاعات کلید خورد. ریاضی را با عنوان پدر اینترنت ملی هم صدا می‌کنند. اینترنت ملی، اما در ابتدای شروع خود طرحی بود خاکستری. خاکستری به این معنا که هیچ چیز در این پروژه معلوم و روشن نبود. عمده سخنان ریاضی در آن زمان فقط و فقط مربوط به تهدیدات شبکه جهانی اینترنت و محتوای موجود روی این شبکه بود. همین اظهار نظرها باعث شد تا بعدها این شائبه به وجود آید که روی کار آمدن اینترنت ملی باعث قطع ارتباط کشور با شبکه جهانی اینترنت می‌شود.
اما بر اساس آخرین خبری که به تازگی منتشر شده است، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر از افتتاح فاز اول این طرح را هفته گذشته اعلام کرد. رضا تقی‌پور، شبکه ملی اینترنت را اینگونه معنی کرده است: شبکه ملی اینترنت به این معنا است که یک شبکه گسترده با پهنای باند زیاد در داخل کشور برای پاسخگویی به نیازهای دولت الکترونیک در فازهای مختلف راه‌اندازی شود که امیدواریم بتوانیم فاز اول آن را ظرف امسال به نتیجه برسانیم. وی گفته است که شبکه ملی اینترنت در کل برنامه‌ای است که حداقل سه الی چهار سال به طول خواهد انجامید و در طول برنامه پنجم با توسعه در فازهای مختلف به صورت کامل محقق خواهد شد. پایگاه اطلاع‌رسانی دولت هم یکی از اهداف مهم این پروژه را ایجاد امنیت و مصون ماندن از حملات اینترنتی و مقابله با آمریکا در جنگ نرم بیان کرده است. رضا تقی‌پور پیش از این گفته بود که اینترنت در کنار شبکه ملی به همان شکلی که وجود داشته همچنان باقی خواهد ماند و با اجرای این طرح امکان پیاده‌سازی تلویزیون اینترنتی، ویدئو درخواستی، آموزش از راه دور، دورکاری، سلامت الکترونیکی و تجارت الکترونیکی به وجود خواهد آمد.
عبدالمجید ریاضی در زمان ارائه این طرح و در حاشیه یکی از نشست‌های نمایشگاه الکامپ دوازدهم به تشریح طرح خود پرداخت. وی به اصول چهارگانه دولت در برنامه چهارم توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات یعنی فناوری اطلاعات برای عدالت گستری، فناوری اطلاعات برای مهرورزی، فناوری اطلاعات برای خدمت به بندگان خدا و فناوری اطلاعات برای پیشرفت و تعالی مادی و معنوی کشور اشاره کرد و گفت : در وضعیت فعلی، ارتباط مجازی سازمان‌های گوناگون و مردم با هم از نظم و سامان خوبی برخوردار نیست. اما تلاش داریم تا فرآیند همکاری سازمان‌ها روی شبکه را بهبود بخشیده و امکان بهره‌مندی مناسب از آن را فراهم کنیم، وی در ادامه به چشم‌انداز دولت الکترونیکی در کشور اشاره کرد و گفت: اصلی‌ترین هدف از ایجاد دولت الکترونیکی، متحد کردن موثرترین منابع و مراکز عرضه خدمات مملکت در یک مرکز مجتمع ارائه خدمت است. این خدمات آنگاه از یک درگاه واحد که پورتال دولت الکترونیکی نامیده می‌شود از طریق یک رسانه واحد به شهروندان عرضه می‌شوند. ریاضی گفته بود این ارتباط از طریق شبکه‌ای امن و قابل اعتماد به نام اینترنت ملی برقرار می‌شود.
هر چند که اینترنت ملی بر اساس گفته‌های مسوولان از هفته آخر شهریور ماه 91 در برخی از استان‌ها راه‌اندازی شده است، اما رضا تقی‌پور پیش از این از زیربار آمدن اولین مرحله از اینترنت ملی در خرداد ماه سال ۱۳۹۱ خبر داده بود. او در بهمن ماه ۱۳۹۰، درباره خطرات اینترنت گفته بود: گوگل تمامی اطلاعاتش را در اختیار سازمان سیا قرار می‌دهد.
اسماعیل احمدی‌مقدم، فرمانده نیروی انتظامی هم در ۲۰ دی ماه ۱۳۹۰، در جمع خبرنگاران و در پاسخ به ایلنا در مورد ملی شدن اینترنت، گفت: نباید مرکز اطلاعات رایانه‌ای ما در خارج از کشور باشد؛ خودمان می‌توانیم این مراکز را در داخل کشور داشته باشیم؛ گوگل موتور جست‌وجو نیست بلکه ابزار جاسوسی است.
احمدی مقدم در مراسم اختتامیه نخستین همایش دفاع سایبری در بهمن ماه ۱۳۹۰، با اشاره به تلاش ایران برای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات گفت: معتقدیم، اتصال به دنیا باید در حد ضرورت باشد، چرا باید در کشور از سرویس‌هایی مثل ایمیل استفاده کنیم که ایمیل باکس آن در کشورهایی مانند آمریکا باشد. روح الله مومن نسب، مدیر وقت واحد اینترنت مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیز درباره داخلی شدن اینترنت ایران گفت: گوگل پلاس جدیدترین فناوری جاسوسی در شبکه‌است. برای مسدود کردن سایت گوگل تاکنون هزار و ۳۷۴ درخواست ارسال شده‌است و ۴۷۰ نفر هم درخواست کرده‌اند تا سایت یاهو مسدود شود. علی مطهری، رییس پیشین کمیته مخابرات مجلس شورای اسلامی نیز در مصاحبه‌ای از لزوم مدیریت فضای مجازی سخن گفت و اظهار کرد: راهکار غلبه بر مشکلات موجود در اینترنت شبکه ملی را اطلاعات دانست.
محمدرضا آقامیری، عضو کارگروه تعیین محتوای مجرمانه اینترنتی نیز پیش از این در گفت‌وگو با مهر اظهار کرد: ما هیچ وقت گوگل را در خدمت رسانی به کاربران ایرانی مناسب نمی‌بینیم؛ چرا که گوگل در خدمت سازمان سیا است. اینترنت میهمان ناخوانده است و به زودی فیلترینگ یکپارچه و بومی راه‌اندازی خواهد شد و گوگل علم دشمنی با نظام برداشته است. آهنگران معاون وزارت اطلاعات نیز در بهمن ماه ۱۳۹۰ اعلام کرد؛ شبکه اینترنت ابزار جاسوسی نیست، بلکه خود تهدید و جاسوس است.
غلام‌رضا جلالی، رییس سازمان پدافند غیرعامل ایران در ۲۸ بهمن‌ماه ۱۳۹۰، در بازدید از مجتمع بعثت، گفت: یاهو و جی‌میل هیچ امنیتی ندارند و هر چه سریع‌تر باید اینترنت ملی راه‌اندازی شود و منتظر تشکیل موتور جست‌وجوگر ملی هستیم. هر چند که امروز وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات راه‌اندازی اینترنت ملی را در کنار شبکه جهانی اینترنت عنوان کرده و می‌گوید: دسترسی به شبکه جهانی اینترنت همچنان برقرار خواهده بود و قطع نخواهد شد؛ اما چنین اظهارنظرهایی از سایر مسوولان به همراه قطعی‌های بی‌دلیل سرویس‌های ایمیل در کنار وجود چندین نهاد تصمیم‌گیرنده پیرامون اینترنت و ارتباطات در کشور باعث عدم اعتماد به اینترنت ملی و طرح‌هایی از این دست از منظر مردم شده است.
بر اساس برخی آمارهای موجود، ایران با حدود هفتاد میلیون نفر جمعیت، سی و دومیلیون و پانصدو نود هزار نفر کاربر اینترنت دارد که بالغ بر ۴۷ درصد کل جمعیت است. سهم ایران از تعداد کاربران اینترنت در خاورمیانه بیش از ۵۰ درصد است.
تاریخچه استفاده از اینترنت در ایران آنچنان که باید و شاید روشن نیست. اما در این بین، اینترنت ملی یا همان شبکه ملی اطلاعات روند خود را با روی کار آمدن دولت نهم آغاز کرد. البته پیش از ارائه طرح اینترنت ملی یک طرح دیگر هم وجود داشت که کار خود را پیش از اینها آغاز کرده بود. طرحی که در بدو شروع، از آن به عنوان اینترنت ملی یاد می‌شد. این پروژه توسط سازمان تبلیغات اسلامی راه‌اندازی شد. در این پروژه، موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان اینترانتی را در اکثر شهرهای کشور راه‌اندازی کرد و به تدریج تبیان به یک پورتال جامع اطلاع رسانی در تمامی بخش‌ها تبدیل شد. البته تبیان تنها یک سایت ساده بود. سایتی با محتوای اغلب فارسی که بخشی از این محتوا با جمع‌آوری محتوای موجود در وب و ویرایش دوباره آن، روی سرورهای داخل کشور میزبانی شد و در اختیار کاربران قرار گرفت.
اینترنت ملی، اما به شکل امروزی خود با قرار گرفتن عبدالمجید ریاضی در صندلی شورای تازه تاسیس عالی فناوری اطلاعات کلید خورد. ریاضی را با عنوان پدر اینترنت ملی هم صدا می‌کنند. اینترنت ملی، اما در ابتدای شروع خود طرحی بود خاکستری. خاکستری به این معنا که هیچ چیز در این پروژه معلوم و روشن نبود. عمده سخنان ریاضی در آن زمان فقط و فقط مربوط به تهدیدات شبکه جهانی اینترنت و محتوای موجود روی این شبکه بود. همین اظهار نظرها باعث شد تا بعدها این شائبه به وجود آید که روی کار آمدن اینترنت ملی باعث قطع ارتباط کشور با شبکه جهانی اینترنت می‌شود.
اما بر اساس آخرین خبری که به تازگی منتشر شده است، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر از افتتاح فاز اول این طرح را هفته گذشته اعلام کرد. رضا تقی‌پور، شبکه ملی اینترنت را اینگونه معنی کرده است: شبکه ملی اینترنت به این معنا است که یک شبکه گسترده با پهنای باند زیاد در داخل کشور برای پاسخگویی به نیازهای دولت الکترونیک در فازهای مختلف راه‌اندازی شود که امیدواریم بتوانیم فاز اول آن را ظرف امسال به نتیجه برسانیم. وی گفته است که شبکه ملی اینترنت در کل برنامه‌ای است که حداقل سه الی چهار سال به طول خواهد انجامید و در طول برنامه پنجم با توسعه در فازهای مختلف به صورت کامل محقق خواهد شد. پایگاه اطلاع‌رسانی دولت هم یکی از اهداف مهم این پروژه را ایجاد امنیت و مصون ماندن از حملات اینترنتی و مقابله با آمریکا در جنگ نرم بیان کرده است. رضا تقی‌پور پیش از این گفته بود که اینترنت در کنار شبکه ملی به همان شکلی که وجود داشته همچنان باقی خواهد ماند و با اجرای این طرح امکان پیاده‌سازی تلویزیون اینترنتی، ویدئو درخواستی، آموزش از راه دور، دورکاری، سلامت الکترونیکی و تجارت الکترونیکی به وجود خواهد آمد.
عبدالمجید ریاضی در زمان ارائه این طرح و در حاشیه یکی از نشست‌های نمایشگاه الکامپ دوازدهم به تشریح طرح خود پرداخت. وی به اصول چهارگانه دولت در برنامه چهارم توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات یعنی فناوری اطلاعات برای عدالت گستری، فناوری اطلاعات برای مهرورزی، فناوری اطلاعات برای خدمت به بندگان خدا و فناوری اطلاعات برای پیشرفت و تعالی مادی و معنوی کشور اشاره کرد و گفت : در وضعیت فعلی، ارتباط مجازی سازمان‌های گوناگون و مردم با هم از نظم و سامان خوبی برخوردار نیست. اما تلاش داریم تا فرآیند همکاری سازمان‌ها روی شبکه را بهبود بخشیده و امکان بهره‌مندی مناسب از آن را فراهم کنیم، وی در ادامه به چشم‌انداز دولت الکترونیکی در کشور اشاره کرد و گفت: اصلی‌ترین هدف از ایجاد دولت الکترونیکی، متحد کردن موثرترین منابع و مراکز عرضه خدمات مملکت در یک مرکز مجتمع ارائه خدمت است. این خدمات آنگاه از یک درگاه واحد که پورتال دولت الکترونیکی نامیده می‌شود از طریق یک رسانه واحد به شهروندان عرضه می‌شوند. ریاضی گفته بود این ارتباط از طریق شبکه‌ای امن و قابل اعتماد به نام اینترنت ملی برقرار می‌شود.
هر چند که اینترنت ملی بر اساس گفته‌های مسوولان از هفته آخر شهریور ماه 91 در برخی از استان‌ها راه‌اندازی شده است، اما رضا تقی‌پور پیش از این از زیربار آمدن اولین مرحله از اینترنت ملی در خرداد ماه سال ۱۳۹۱ خبر داده بود. او در بهمن ماه ۱۳۹۰، درباره خطرات اینترنت گفته بود: گوگل تمامی اطلاعاتش را در اختیار سازمان سیا قرار می‌دهد.
اسماعیل احمدی‌مقدم، فرمانده نیروی انتظامی هم در ۲۰ دی ماه ۱۳۹۰، در جمع خبرنگاران و در پاسخ به ایلنا در مورد ملی شدن اینترنت، گفت: نباید مرکز اطلاعات رایانه‌ای ما در خارج از کشور باشد؛ خودمان می‌توانیم این مراکز را در داخل کشور داشته باشیم؛ گوگل موتور جست‌وجو نیست بلکه ابزار جاسوسی است.
احمدی مقدم در مراسم اختتامیه نخستین همایش دفاع سایبری در بهمن ماه ۱۳۹۰، با اشاره به تلاش ایران برای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات گفت: معتقدیم، اتصال به دنیا باید در حد ضرورت باشد، چرا باید در کشور از سرویس‌هایی مثل ایمیل استفاده کنیم که ایمیل باکس آن در کشورهایی مانند آمریکا باشد. روح الله مومن نسب، مدیر وقت واحد اینترنت مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیز درباره داخلی شدن اینترنت ایران گفت: گوگل پلاس جدیدترین فناوری جاسوسی در شبکه‌است. برای مسدود کردن سایت گوگل تاکنون هزار و ۳۷۴ درخواست ارسال شده‌است و ۴۷۰ نفر هم درخواست کرده‌اند تا سایت یاهو مسدود شود. علی مطهری، رییس پیشین کمیته مخابرات مجلس شورای اسلامی نیز در مصاحبه‌ای از لزوم مدیریت فضای مجازی سخن گفت و اظهار کرد: راهکار غلبه بر مشکلات موجود در اینترنت شبکه ملی را اطلاعات دانست.
محمدرضا آقامیری، عضو کارگروه تعیین محتوای مجرمانه اینترنتی نیز پیش از این در گفت‌وگو با مهر اظهار کرد: ما هیچ وقت گوگل را در خدمت رسانی به کاربران ایرانی مناسب نمی‌بینیم؛ چرا که گوگل در خدمت سازمان سیا است. اینترنت میهمان ناخوانده است و به زودی فیلترینگ یکپارچه و بومی راه‌اندازی خواهد شد و گوگل علم دشمنی با نظام برداشته است. آهنگران معاون وزارت اطلاعات نیز در بهمن ماه ۱۳۹۰ اعلام کرد؛ شبکه اینترنت ابزار جاسوسی نیست، بلکه خود تهدید و جاسوس است.
غلام‌رضا جلالی، رییس سازمان پدافند غیرعامل ایران در ۲۸ بهمن‌ماه ۱۳۹۰، در بازدید از مجتمع بعثت، گفت: یاهو و جی‌میل هیچ امنیتی ندارند و هر چه سریع‌تر باید اینترنت ملی راه‌اندازی شود و منتظر تشکیل موتور جست‌وجوگر ملی هستیم. هر چند که امروز وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات راه‌اندازی اینترنت ملی را در کنار شبکه جهانی اینترنت عنوان کرده و می‌گوید: دسترسی به شبکه جهانی اینترنت همچنان برقرار خواهده بود و قطع نخواهد شد؛ اما چنین اظهارنظرهایی از سایر مسوولان به همراه قطعی‌های بی‌دلیل سرویس‌های ایمیل در کنار وجود چندین نهاد تصمیم‌گیرنده پیرامون اینترنت و ارتباطات در کشور باعث عدم اعتماد به اینترنت ملی و طرح‌هایی از این دست از منظر مردم شده است.
ارسال نظر