ارزش ریالی ساختمان خود را ارتقا دهید - ۶ مهر ۹۱
مهدی محمدی
m.mohammadi@rasaeng.com
هفته گذشته راجع به سیستم‌های مدیریتی ساختمان یا همان BMS مطالبی ارائه کردیم. این هفته در نظر داریم برای آشنایی بیشتر شما با این سیستم، مبحث ساختمان‌های هوشمند را ادامه دهیم. همان‌طور که گفته شد سیستم‌های مدیریتی ساختمان بیشتر در بحث صرفه‌جویی انرژی در ساختمان‌ها و مجتمع‌های بزرگ به کار می‌آیند که این میزان صرفه‌جویی در ساختمان‌های اداری تا بیش از 40 درصد و در مجتمع‌های مسکونی تا حداکثر 20 درصد می‌باشد. در این مبحث بیشتر تمرکز در کنترل تاسیسات مکانیکی ساختمان مانند سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی است. در سیستم BMS سیستم‌های الکترونیکی منزل و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی در اولویت قرار می‌گیرند. سپس سیستم‌های دیگری مانند کنترل آسانسورها، اطفای حریق، کنترل تردد و ... در این طبقه‌بندی جای می‌گیرند.
سه لایه BMS را بشناسید
BMS به سه لایه مختلف تقسیم می‌شود، یکی از این لایه‌ها، «لایه مدیریت» است که از طریق آن ساختمان با استفاده از یک مرکز کنترل، مدیریت می‌شود؛ با استفاده از این لایه مدیریتی کلیه تاسیسات الکترونیکی و مکانیکی یک ساختمان قابل‌کنترل است؛ برای مثال می‌تواند یک چیلر یا هواساز را خاموش یا روشن کند.
در لایه بعدی سیستم BMS، سیستم اتوماسیون جای می‌گیرد؛ در این لایه برنامه‌ریزی سیستم‌ها و تجهیزات کنترلینگ قرار دارد؛ به این معنا که تجهیزات با ریزپردازنده‌هایی کنترل می‌شوند که با برنامه‌ریزی مشخصی کار کنند.
در لایه بعدی که به آن FILED LEVEL گفته می‌شود سنسورها یا همان عملگرها قرار دارند که در برخی موارد با فرمان ما عمل می‌کنند.
چرا BMS؟
لازم به تاکید است که در حال حاضر در کلیه ساختمان‌های مهم و بزرگ خارج از کشور سیستم BMS اجرا می‌شود.
علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف انرژی، یکی از مهم‌ترین مزایای BMS «زمانبندی» است؛ به این معنا که شما می‌توانید در فواصل زمانی مورد نظر خود تاسیسات و تجهیزات منزل را هدایت و کنترل کنید. به عبارت دیگر در این سیستم برنامه‌ریزی می‌کنیم که تجهیزات مورد نظر ما در زمان‌های خاص چه عملی انجام دهند؛ برای مثال زمانبندی برای تنظیم دمای ساختمان در ساعات مختلف از جمله کارکردهای مهم این سیستم محسوب می‌شود. کم شدن هزینه‌های یک مجتمع یا ساختمان در نتیجه قابلیت زمانبندی در سیستم BMS از مهم‌ترین کاربردها و مزایای آن است.
مبحث دیگری که در این سیستم مورد توجه قرار دارد موضوع «نگهداری تاسیسات» است؛ این موضوع یکی از مباحث بسیار پرهزینه در ساختمان‌های بزرگ محسوب می‌شود؛ چراکه همواره در ساختمان‌ها و مجتمع‌های بزرگ افراد بسیار زیادی به صورت 24 ساعته مسوول نگهداری از تاسیسات هستند؛ اما در سیستم BMS با حذف نیاز به این افراد، در هنگام بروز آسیب در تاسیسات از طریق سیستم اطلاع‌رسانی می‌شود و آن زمان است که حضور اپراتور یا تعمیر‌کننده تاسیسات ضرورت می‌یابد؛ یعنی تا زمانی که آسیبی به وجود نیامده است دیگر نیازی به حضور دائم این افراد برای چک کردن و سرویس کردن تاسیسات نیست. نگهداری از تاسیسات برای ساختمان هزینه‌های زیادی در بردارد که در سیستم BMS این هزینه‌ها حذف می‌شود.
BMS؛ یک امتیاز ویژه!
مبحث دیگر، مزیت ارزش افزوده در ساختمان‌های برخوردار از سیستم BMS است؛ طبیعتا ساختمانی که بر روی آن سیستم BMS پیاده شود یا خانه هوشمند محسوب شود، نسبت به سایر خانه‌های معمولی ارزش افزوده خواهد داشت و قیمت آن بالاتر خواهد بود؛ علاوه بر این برای مالک ساختمان مقرون به صرفه خواهد بود؛ هزینه‌های شارژ طبیعتا در چنین ساختمان‌هایی ارزان‌تر تمام می‌شود؛ تجربه نشان داده است که BMS با صرفه‌جویی در مصرف انرژی در حالت عادی ظرف سه سال هزینه‌های خود را به مالک بر می‌گرداند. از سوی دیگر ارزش افزوده ملک بستگی به سلیقه مالک دارد. در بسیاری موارد می‌بینیم که مالک در ازای هر 100 هزار تومان که بابت هوشمند‌سازی هر مترمربع ساختمان هزینه کرده است، مثلا 500 هزار تومان بر قیمت هر مترمربع آن می‌افزاید؛ در موارد دیگر ممکن است چنین نباشد و انبوه ساز یا شرکت ساختمانی به عنوان یک امتیاز ویژه، به صورت اشانتیون و برای معروف شدن برند ساختمانی خود از سیستم‌های هوشمند در پروژه‌های خود استفاده کند؛ چون ممکن است هزینه هوشمندسازی در بسیاری از ساختمان‌ها هزینه قابل‌توجهی هم نشود.
در مبحث BMS می‌توان مدعی شویم که چون روال هدفمندی یارانه‌ها و برداشتن سوبسید‌های انرژی چندان مشخص نیست، قطعا با اجرای فاز دوم هدفمندی مالکان باید مطمئن باشند که هزینه‌ای که صرف هوشمند‌سازی یا پیاده‌سازی سیستم BMS در ساختمان خود کرده‌اند، حداکثر ظرف مدت دو سال جبران می‌شود.
از جمله مزایای دیگر که در سیستم BMS بسیار مورد توجه واقع شده است، مباحث امنیتی است. در این سیستم مثلا می‌توان سیستم اعلام حریق را در نظر گرفت که با استفاده از آن به محض ایجاد حریق در ساختمان، تدابیر مربوط به اعلام آتش سوزی و اطفای حریق صورت می‌گیرد. با استفاده از این سیستم میزان خطا به صفر می‌رسد. همین تمهیدات امنیتی را می‌توان در زمان سرقت هم مورد استفاده قرار داد.