اختیار پول در دست کودک
تمام تلاش والدین فراهم نمودن شرایط مناسب مالی برای کودکان در زندگی آینده آنها می‌باشد. شاید یکی از مهمترین دغدغه‌های امروز پدران و مادران، تامین آینده پولی و مالی کودکانشان باشد،
آرزوی تمامی والدین است که بچه‌های آنها از زندگی لذت ببرند و یک احساس رضایت و شادابی در بزرگسالی آنها حداقل به لحاظ مالی وجود داشته باشد، این شرایط مالی چیزی است که برای اکثر والدین به‌خاطر یکسری دلایل مختلف در زندگیشان از گذشته تا کنون وجود نداشته است، پس حداقل می‌خواهند که کودکان آنها دچار این مشکل نشوند.
تمام تلاش والدین فراهم نمودن شرایط مناسب مالی برای کودکان در زندگی آینده آنها می‌باشد. شاید یکی از مهمترین دغدغه‌های امروز پدران و مادران، تامین آینده پولی و مالی کودکانشان باشد،
آرزوی تمامی والدین است که بچه‌های آنها از زندگی لذت ببرند و یک احساس رضایت و شادابی در بزرگسالی آنها حداقل به لحاظ مالی وجود داشته باشد، این شرایط مالی چیزی است که برای اکثر والدین به‌خاطر یکسری دلایل مختلف در زندگیشان از گذشته تا کنون وجود نداشته است، پس حداقل می‌خواهند که کودکان آنها دچار این مشکل نشوند. در این نوشتار سعی می‌کنیم روشی را برای تامین آینده پولی و مالی کودکتان آموزش دهیم. با توجه به اینکه وضعیت مالی مناسب یک خانواده می‌تواند بر تمامی جوانب زندگی اعضای خانواده اعم از تغذیه، بهداشت، آموزش و حتی روابط بین اعضای خانواده تاثیر مستقیمی داشته باشد، توجه به آن امری ضروری است. به طور کلی کودکانی که در یک خانواده مرفه زندگی می‌کنند، به مراتب از شانس بیشتری برای اینکه آینده‌ای موفقتر، حداقل در زمینه مالی زندگی خود داشته باشند، برخوردار هستند. ما در جامعه به لحاظ شاخص‌های اقتصادی و مالی با دو گروه از پدران و مادران مواجه هستیم، گروه اول والدینی هستند که از سطح زندگی خوبی برخوردار بوده و در تامین مالی خانواده موفق عمل کرده‌اند، و گروه دوم آنهایی که دچار مشکلات متعدد پولی و اقتصادی هستند و کودکان
آنها در شرایطی مناسبی قرار ندارند، اما نکته قابل توجه این است که، هر دو گروه در یک چیز با هم اشتراک دارند، و آن نگرانی از وضعیت پولی کودکان در آینده می‌باشد، آنها باید مدیریت صحیح پول و انجام مسوولیت‌های مالی را به کودکان خود آموزش دهند و بچه‌های خود را برای وارد شدن به فضای اقتصادی موجود جامعه آماده نمایند. ما سعی می‌کنیم در اینجا یک روش ساده و موثر را برای انتقال آن به کودکانتان ارائه نمائیم، تا شما بتوانید اصول اولیه و پایه‌ای مدیریت مالی را به سادگی برای کودکان خود تشریح نمائید. شما این مدل آموزشی را می‌توانید برای کودکان گروه سنی ۴ تا ۱۳ ساله اجرا کنید.
قبل از توضیح مدل مورد نظر، باید یادآوری کنیم که آموزش مهارت‌های پولی به کودکان، به همان سادگی آموزش غذاخوردن، راه رفتن و صحبت کردن به آنها می‌باشد و فقط با تمرین و تلاش مداوم قابل یادگیری است.
نام مدل GISS از اول حروف چهار مهارت اصلی و پایه‌ای در آموزش مدیریت پولی گرفته شده است، این چهار مهارت عبارتند از :
Give: بخشش و هدیه
Invest: سرمایه‌گذاری
Save: پس‌انداز
Spend: خرج کردن
چارچوب و شکل مدیریت پول در این روش، بسیار ساده و کاملا قابل اجرا و البته بسیار موثر و کارآمد می‌باشد. هر چند که این روش برای آموزش مباحث مالی به کودکان طراحی شده است، اما افراد بزرگسال نیز می‌توانند از آن استفاده نمایند. هر کدام از چهار مهارت فوق، در شناخت کودکان در مورد کاربرد‌ها و استفاده‌های که می‌توان از پول داشت، نقش اساسی و تعیین‌کننده‌ای، بازی می‌کنند. نحوه کارکرد این مدل به این صورت است که کودکان باید پول خود را به نسبت‌های مشخصی برای هر یک از موارد فوق اختصاص دهند، لذا ابتدا هر یک از این موارد را با توجه به سهمی که در مدل فوق دارند، بررسی می‌کنیم.
نیکوکاری و هدیه
بخشیدن و هدیه دادن یکی از قدیمی مفاهیم ارزشی در حوزه مباحث اخلاق مالی می‌باشد. از همان گذشته نیز بزرگان و اندیشمندان زیادی بر این مساله تاکید کرده و حتی درصد آن را مشخص نموده‌اند، آنها معتقد هستند که افراد باید 10 درصد از ثروت و دارایی‌های خود را به صورت هدیه و بخشش و برای انجام کارهای نیکوکاری اختصاص دهند. ما باید این عمل ارزشمند را از همان دوران کودکی در ذهن و اندیشه کودکان نهادینه کنیم، و آنها عادت کنند که بخشی از درآمد و ثروت خود را به دیگران با کمال رضایت و خشنودی هدیه نمایند. آنها باید یاد بگیرند که اگر همه مردم به این رفتار ارزشمند اقدام نمایند، منافع آن برای کل جامعه بسیار بیشتر خواهد بود. مطمئن باشید کودکان با انجام این رفتار یک احساس کرامت و بزرگی خواهند داشت، که مطلوبیت اقتصادی بیشتری را نسبت به خرج کردن کل پول برای خود، نصیب آنها خواهد کرد. اما مهمترین نکته در این زمینه، اختیار و انتخاب خود کودک می‌باشد، یعنی او باید با احساس رضایت تمام این کار را انجام دهد، در اینصورت خواهد بود که به نتایج ارزشمندی دست پیدا می‌کند. در اینجا لازم به یادآوری است که این بخش از پول کودک نه‌تنها در امور نیکوکاری
می‌تواند خرج شود، بلکه سایر هدیا مانند هدیه روز مادر، پدر و جشن تولد اعضای خانواده و دوستان و سایر موارد مشابه نیز از همین محل باید خریداری شود. پس کودک باید 10 درصد از پول خود را برای این منظور کنار بگذارد.
سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری برای کودکان بخصوص در سنین پایین‌تر یک مفهوم کلی و شاید سنگین باشد، اما آموزش در این مورد نیز باید بتدریج از همان دوران کودکی صورت گیرد. برای شروع می‌توانید اینطور به کودک سرمایه‌گذاری را معرفی کنید، که او باید به فکر آینده مالی زندگی خود باشد، لذا از همین حالا باید اقداماتی را انجام دهد. نکته کلیدی این است که کودک عادت کند، بخشی از پول خود را باید صرف اموری کند که در بلند مدت و در آینده به او پول بیشتر و سود خواهد داد. اگر او بتواند این مفهوم را به خوبی درک کند، قدمی بزرگ در اسقلال پولی خود در بزرگسالی و البته در دوران بازنشستگی و پیری برداشته است. خیلی از مردم بعد از اینکه مبلغی پول پس‌انداز می‌کنند، اقدام به خرید موارد مصرفی همچون ماشین، دوچرخه، موتورسیکلت و سایر موارد مشابه می‌کنند، در صورتی که این کار سرمایه‌گذاری نیست (البته در یک اقتصاد سالم و منطقی) سرمایه‌گذاری یعنی اینکه شما با بخشی از پول خود کارهایی را انجام دهید که در آینده بتوانید از درآمد و سود آن زندگی خود را بگذرانید. در واقع مفهوم سرمایه‌گذاری برای کودک باید همان پول سازی با پولشان تعریف شود، آنها باید یادبگیرند که با پولی که
به راحتی در حال خرج کردن آن هستند و به زودی تمام خواهد شد، می‌توانند پول بیشتری ایجاد نمایند. شما به عنوان والدین باید زمینه‌های سرمایه‌گذاری‌های کوچک را برای کودکان خود فراهم کنید و آنها نیز باید از همین حالا عادت کنند که 15 درصد از پول خود را جهت انجام امور سرمایه‌گذاری کنار بگذارند.
پس‌انداز
تمامی کودکان باید دارای اهداف پولی و مالی در زندگی حال و آینده خود باشند، شاید بتوان گفت اشتیاق و انگیزه رسیدن به هدف، مهمترین عامل در موفقیت والدین در آموزش مباحث مالی به کودکان است. زیرا برای رسیدن به هدفی خاص، کودک حاضر می‌شود که در یک چارچوب و برنامه ریزی مشخص و حتی محدود کننده‌ای زندگی کند. برای مثال کودکی که خواهان خرید یک اسباب بازی و یا دوچرخه می‌باشد، باید بداند که برای رسیدن به این هدف خود، بخشی از پولش را در مدت زمان مشخصی پس‌انداز نماید. اگر فقط یکبار کودک احساس پرشور و قدرتمند خرید یکی از خواسته‌های خود را با پول خودش و از محل پس‌اندازش بچشد، مطمئن باشید اولین قدم را در راه موفقیت مالی برداشته است. این کار باعث می‌شود که آنها پس از تعیین اهدافی بزرگتر، تمامی تلاش خود را برای رسیدن به آن انجام دهند. ایجاد اعتماد به نفس و قدرت تصمیم گیری تنها بخشی از نتایج رفتار پس‌انداز کردن در کودکان می‌باشد. اگر این احساسات در کودک شما از همان ابتدا نهادینه گردد، دیگر نگران زندگی آینده مالی کودکتان نباشید، او پله‌های موفقیت را یکی پس از دیگری طی خواهد نمود.
اما در تمامی این مراحل، نقش شما به عنوان فراهم کننده شرایط، بسیار حساس و تعیین کننده می‌باشد. اینکه کودک شما به اولین خواسته پولی خود، به صورت مستقل دست پیدا کند، تنها با راهنمایی و همیاری شما اتفاق خواهد افتاد. در اینصورت آنها زمانی که بزرگتر شوند و بخصوص در دوران جوانی تصمیماتی خواهند گرفت که واقعا شما را متحیر و شگفت زده خواهند نمود. در کنار آموزش مهارت پس‌انداز به کودکان باید حس خود کنترلی را نیز در آنها تقویت کنید، خود کنترلی یعنی اینکه کودک در تمامی تصمیمات پولی و مالی خود با در نظر گرفتن کلیه شرایط، خودش تصمیم نهایی را بگیرد و دائما کارها و نتایج آن را کنترل نماید. این عامل باعث یادآوری همیشه گی و دائمی آموزش مهارت‌های پولی برای کودک خواهد شد.
پس‌انداز نیز به مانند سرمایه‌گذاری حس خشنودی و استقلال مالی را در کودکان تقویت خواهد کرد و در انجام مسوولیت‌های مالی برای آنها بسیار موثر خواهد بود و حس ناتوانی پولی که امروزه کودکان و بزرگسالان به آن دچار شده اند را از بین خواهد برد. لذا باید 25 درصد از پول در دسترس کودکان برای پس‌انداز کردن، اختصاص داده شود.
خرج کردن
این مهارت پولی در کوتاه مدت به کودکان نتیجه سریع اعمال و فعالیت‌های مالیشان را نشان خواهد داد. کودکان باید بیاموزند که فقط می‌توانند یکبار با پول خود خرید کنند، پس باید در خرید کردن بسیار وسواس از خود نشان دهند و ارزش چیزهایی را که می‌خواهند خریداری کنند با دقت بررسی نموده و هزینه - فرصت هر یک از انتخاب‌های خود را ارزیابی نمایند. دوران کودکی زمان بسیار مناسبی برای انجام اشتباهات پولی و مالی در اندازه کوچک می‌باشد، زیرا با انجام هر اشتباه آنها درس‌هایی را می‌آموزند که در آینده برایشان مفید خواهد بود. این قانون که بخش زیادی از پول افراد به انجام هزینه‌های روزانه اختصاص داده می‌شود، فقط مربوط به کودکان نمی باشد، بلکه والدین نیز بخش زیادی از درآمد خود را صرف مخارج روزانه خود می‌کنند، اما باید به کودکان آموزش دهیم که درصد مشخصی از پول خود را برای این بخش از مباحث اقتصادی در نظر بگیرند، در این مدل توصیه می‌شود که 50 درصد از پول کسب شده توسط کودکان، می‌تواند در هزینه‌های روزانه خرج شود. این محدودیت پولی در آموزش مهارت خرید‌های معقول و منطقی نقش تعیین کننده‌ای خواهد داشت، کودک باید بداند که در زمینه پولی با
محدودیتی‌های روبرو می‌باشد و هر آنچیزی را که می‌خواهد، حداقل در کوتاه مدت نمی تواند داشته باشد. کارشناسان معتقدند که بیش از 70 درصد بزرگسالان نیز از خرید‌های روزانه خود به طور کامل راضی نیستند و از خرید بعضی از اقلام و هزینه کردن در مورد چیزهای زیادی پشیمان و ناراحت می‌شوند، پس بهتر است این بیماری اقتصادی که همان ولخرجی می‌باشد، در کودکی معالجه شود. برای داشتن خرید‌های معقول و اقتصادی سعی کنید تفاوت بین خواسته و نیاز را به کودکان خود آموزش دهید و آنها را مجاب نمائید که در هنگام خرید، کلیه انتخاب‌های خود را با این دو فاکتور مورد ارزیابی و سنجش قرار دهند، در این صورت میزان رضایتمندی از خرید در کودک افزایش خواهد یافت. از آنجا که 50 درصد از منابع مالی کودک شما در این مهارت قرار گرفته است، به همان اندازه مدیریت خرج کردن صحیح یا مهارت خرید‌های منطقی و معقول نقش زیادی در موفقیت مالی کودکان خواهد داشت. یکی از مهمترین تاثیرات آموزشی مدل GISS این است که به کودکان این فرصت را می‌دهد تا در مورد آینده پولی و مالی خود به صورت پیوسته و منظم فکر کنند و از همین حالا تصمیمات ارزشمندی را بگیرند. شاید مهمترین دلیل موفقیت این
مدل اقتصادی هم اجرای آن توسط خود کودک می‌باشد، او سریعا از نتایج کارها و فعالیت‌های اقتصادی خود مطلع شده و می‌تواند برای بهتر نمودن شرایط، برنامه ریزی کند. یکی دیگر از مشخصه‌های این مدل، تکرار مداوم تمامی مهارت‌های فوق می‌باشد، تنها با تمرین و داشتن هیجان یادگیری می‌توان در بلند مدت امیدوار بود که این مدل بر روی کودکان و رفتار مالی آنها تاثیر بگذارد. با گذشت زمان کودکان خود به شناخت و تجربه لازم و کافی جهت انجام درست و صحیح این مدل خواهند رسید. در ادامه مهمترین دلایل موفقیت مدلGISS و تقسیم پول به چهار قسمت هدیه، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و خرج کردن را بیان خواهیم کرد:
• همانطور که گفته شد، تکرار و ارتباط پیوسته این ۴ مهارت با یکدیگر، باعث ایجاد عادت‌های پولی دائمی در کودکان می‌شود.
• در کنار هدف اصلی مدل، کودک با شمارش پول و ترتیب ارزش پول ها، آشنا خواهد شد.
• این مدل قدرت تفکر و تصمیم‌گیری کودکان را افزایش خواهد داد.
• در این مدل گفت‌وگوهای عمیق و تاثیرگذاری بین کودک با والدین به صورت روزانه رد و بدل می‌شود.
• مهارت هدف‌گذاری و تلاش برای رسیدن مرحله به مرحله به آن، یکی دیگر از نتایج این مدل می‌باشد.
• و شاید مهمترین نتیجه این مدل، ایجاد احساس مسوولیت مالی در کودکان و قبول کردن مسوولیت پولی در زندگی توسط خود آنها است.
تمامی این موارد در کنار راهنمایی و کمک والدین باعث ایجاد یک فرایند آموزشی کارآمد و کسب تجربه‌های ارزشمند توسط کودکان خواهد شد، که نتیجه آن نیز موفقیت اقتصادی خانواده می‌باشد.
mrajabee@gmail.com
ارسال نظر