در جست‌وجوی آمار ازدست‌رفته
میثم‌هاشم‌خانی
عضو گروه اندیشه
گزارش سالانه «دفتر مرجع جمعیت»، که ابتدای این هفته منتشر شد، به بررسی «کمّی» و «کیفی» وضعیت جمعیت کشورهای مختلف پرداخته است. به طور خاص، این گزارش، پیشنهاد داده که کشورهای مختلف، تلاش خود را به کار گیرند تا در کنار آمارهای سالانه رشد کمّی جمعیت، شاخص‌های آماری مناسبی برای سنجش تغییرات کیفیت جمعیت خود را نیز، همه‌ساله استخراج و محاسبه کنند. در مورد آمارهای کمّی رشد جمعیت هم، این گزارش پیشنهاد می‌دهد که نرخ باروری به طور جداگانه در مناطق شهری و روستایی محاسبه شده و با به‌کارگیری روش‌های آماری مناسب، تخمینی جداگانه از نرخ باروری در میان دهک‌های پردرآمد و کم‌درآمد برآورد شود.
این گزارش، به کشورهای در حال توسعه‌ای که فاقد ساختار آماری منسجم و منظم هستند، پیشنهاد می‌کند که تعدادی از شاخص‌های سنجش‌گر «کیفیت جمعیت» را، همه‌ساله به‌طور جداگانه در هر ایالت خود و به تفکیک زن و مرد محاسبه کرده و به طور منظم منتشر کنند تا امکان شکل‌گیری پژوهش‌های قوی در مورد روند تغییرات کیفیت جمعیت وجود داشته باشد؛ شاخص‌هایی مانند نرخ پوشش تحصیلات راهنمایی و دبیرستان در میان دختران و پسران هر ایالت، نرخ رواج ازدواج دختران در سن زیر 18 سال در هر ایالت، و خب، اصلا ادامه این بحث به کنار، فقط خواستم بگویم اگر «کیفیت جمعیت» برایمان مهم است، راهش پژوهش خوب است و پژوهش خوب هم نیازمند مواد اولیه آماری خوب!