شهر «عشق» و «گُل» و «شعر»
به شیراز آی و فیض روح قدسی
بجوی از مردم صاحب کمالش (حافظ) شیراز، شهر شور و عشق و فرهنگ است؛ شهر ادبیات کلاسیک ایران، شهر حافظ و سعدی و یکی از مهم‌ترین شهرهای توریستی و گردشگری در ایران. با آنکه فاصله شیراز تا تهران حدود ۹۱۹ کیلومتر است، اما به دوری راه می‌ارزد که به شیراز بروید؛ آن هم در فصل بهار که شیراز دیگر هوایش همچون «صبوح» است برای مسافران.
این شهر از لحاظ پتانسیل گردشگری و جذب توریست، از مهم‌ترین شهرهای کشور محسوب می‌شود و چه از لحاظ طبیعت‌گردی چه از لحاظ فرهنگی، دارای آثار باستانی و اماکن زیارتی کم‌نظیر است که از مهم‌ترین آنها می‌توان موارد زیر را نام برد: باغ دلگشا، باغ ارم، نارنجستان قوام، باغ عفیف‌آباد، باغ زیبای جهان‌نما، حافظیه، آرامگاه سعدی (سعدیه)، ارگ کریم خان، آستانه مبارکه حضرت شاهچراغ، دروازه قرآن، بازار وکیل، آرامگاه سیبویه، آستانه سید علاالدین حسین، حمام وکیل، آرامگاه خواجوی کرمانی، بقعه هفت تنان، بقعه چهل تنان، موزه پارس، مسجد جامع عتیق، عمارت کلاه فرنگی و...
شیراز، شهر حافظ و سعدی شهر گل و بلبل و مصداق و معرف یک شهر ایرانی است. فرهنگ و ادب ایران آنقدر با این شهر در پیوند است که واقعا نمی‌توان ایران و زبان فارسی را بدون شیراز و حافظ و سعدی‌اش تصور کرد.
پیشنهاد ما این است که لحظه سال تحویل را در «حافظیه» باشید و ترجمان‌الاسرار سال نو را در کنار مقبره «خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی» آغاز کنید، غزل‌سرای بزرگ، متخلص به حافظ و ملقب به لسان‌الغیب. شاعر بلندآوازه‌ای که بنابر گفته خود، قرآن را بر چهارده روایت از بر بوده و از همین رو «حافظ» خوانده شده است. وی علاوه بر جایگاه بسیار والایی که در شعر فارسی دارد، مقبره‌اش هم یکی از زیباترین مکان‌های دیدنی شهر شیراز است.
آرامگاه سعدی در شیراز، یکی دیگر از مکان‌های زیبایی است که حتما باید از آن بازدید کنید. آرامگاه سعدی یا «سعدیه»؛ آرامگاه یکی از بزرگ‌ترین شاعران قرن هفتم و تاریخ ادبیات فارسی، افصح‌المتکلمین، ابومحمد شیخ مشرف‌الدین بن مصلح‌الدین سعدی شیرازی است؛ که در شمال شرقی شیراز، در انتهای خیابان بوستان و در مجاورت باغ دلگشا واقع شده است. این مکان در ابتدا خانقاه شیخ بوده که وی اواخر عمر خود را در آنجا می‌گذرانیده است.
کریم خان زند، یکی از پادشاهان به نام تاریخ ایران است که آثار تاریخی‌ای که از وی در شیراز به جا مانده، جزو دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر محسوب می‌شوند. از جمله باغ زیبای «جهان‌نما» از آثار بناشده در دوران کریم خان زند است که در خیابان حافظ قرار گرفته است. ساختمان کلاه فرنگی این باغ به شکل هشت ضلعی است و طرح و ساختار این باغ شبیه «باغ نظر» بوده و وجود سروهایی بسیار کهنسال، آن را زیباتر کرده است.
البته «ارگ کریم‌خان» یا همان زندان کریم خان، از مشهورترین این آثار است که شامل قصر سلطنتی و اندرونی کریم خان زند حاکم قدیمی شیراز بوده است. در ساختن ارگ، معماری نظامی و معماری مسکونی هر دو با هم به کار رفته است، که همین آن را باشکوه و دیدنی کرده است. «حمام وکیل» با ۱۱ هزار متر مربع مساحت، ۸۶۶۰ متر زیربنا، ۱۲۰ متر طول و ۸۰ متر عرض در سال ۱۱۸۷ ه. ق. توسط کریم خان زند در محله درب شاهزاده، خیابان طالقانی فعلی و در حد فاصل حمام وکیل و بازار وکیل ساخته شده است. این حمام بزرگ، از پیشرفته‌ترین اصول معماری زمان خود برخوردار است. برای مثال؛ ورودی حمام کوچک بوده و با شیبی ملایم به هشتی ورودی می‌رسد که پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد.
عمارت کلاه فرنگی که به عبارتی آرامگاه کریم‌خان هم هست، در میان باغ زیبایی بنا شده است. در زمان حکومت زندیه، این عمارت باشکوه محل پذیرایی میهمانان و سفیران خارجی و مراسم رسمی و اعیاد مختلف بوده است. بنا به وصیت کریم خان زند، جسد وی را در این عمارت دفن کردند و به همین دلیل آن را «آرامگاه وکیل» می‌نامند. این عمارت به صورت هشت ضلعی بوده و به‌وسیله دیواره‌های سنگی یکپارچه و تزیینات کاشی‌کاری با نقوش اسلیمی، گل و مرغ، مناظر شکارگاه و صحنه‌های الهام‌گرفته از داستان‌های قدیمی تزیین شده است.
«بازار وکیل» نیز، از شاهکارهای معماری دوران کریم خان زند است که هنوز پر جنب و جوش به حیات خود ادامه داده است. بازار وکیل در محله درب شاهزاده جنب مسجد وکیل واقع گردیده و از ویژگی‌های این بازار می‌توان به زیبایی و معماری خیره‌کننده و طاق‌های ضربی با حفره‌های تعبیه‌شده در آن اشاره نمود که به منظور تهویه هوا ساخته شده است.
«دروازه قرآن» شیراز هم، به عنوان یک اثر تاریخی و در عین حال مذهبی، مورد توجه گردشگران قرار دارد. دروازه قرآن شیراز، در نزدیکی تنگ الله اکبر و در میان کوه‌های باباکوهی و چهل مقام، واقع شده و یکی از زیباترین دروازه‌های اسلامی به حساب می‌آید. این طاق در زمان حکومت عضدالدوله دیلمی در فارس، ساخته شد و قرآنی نیز در آن جای داده شد تا مسافران به برکت عبور از زیر آن، سفر را به سلامت به پایان برسانند. به مرور زمان طاق شکسته و تخریب شد، اما هم‌اکنون بازسازی شده است.
و بالاخره «شاهچراغ» یا «شاهِ چراغ»، آرامگاهی است که امروزه به صورت یکی از مهم‌ترین نقاط دیدنی و مذهبی شیراز تبدیل شده است؛ مکانی که می‌تواند در چارچوب جاذبه‌های «گردشگری مذهبی» دسته‌بندی شود. «باغ ارم شیراز» هم باغ زیبا و دیدنی است که هم‌اکنون به عنوان نمایشگاه گل و گیاه از آن استفاده می شود. این باغ تنوع گیاهی بسیار بالایی دارد و انواع مختلف و متنوع گیاهی از اقصی نقاط جهان در این باغ کاشته شده؛ به شکلی که باغ به شکل نمایشگاه انواع گل‌ها و گیاهان درآمده است.
اما اگر تا شیراز می‌روید، قطعا به تخت جمشید هم در چندین کیلومتری این شهر سری بزنید تا آثار تاریخی آنجا را هم ببینید.