همگرایی قیمت نقدی و قیمت آتی - ۲۷ مهر ۹۱
در گزارش این هفته قصد داریم به همگرایی قیمت نقدی و قیمت آتی بپردازیم. در هفته‌های گذشته به اصطلاحات قراردادهای آتی و معاملات این قرارداد پرداختیم و بیشتر افراد نیز با شیوه دادوستد در این بازار تا حدودی آشنا شده‌اند. در گزارش زیر می‌خواهیم همگرایی قیمت آتی با قیمت نقدی را تشریح کنیم: هرچه به زمان سررسید قرارداد آتی نزدیک‌تر می‌شویم، قیمت آتی به سمت قیمت نقدی میل می‌کند و در سررسید قرارداد آتی، قیمت آتی با قیمت نقدی تقریبا دو برابر یا خیلی نزدیک می‌شود. برای فهم علت این موضوع ابتدا فرض می‌کنیم که قیمت آتی بیشتر از قیمت نقدی در زمان تحویل باشد، در این صورت مشتریان برای کسب سود، دارایی مورد نظر را در قالب یک قرارداد آتی می‌فروشند، سپس در قیمت نقدی، اقدام به خرید نقدی دارایی می‌کنند و منتظر فرارسیدن زمان تحویل دارایی می‌مانند و در زمان تحویل دارایی به اندازه اختلاف قیمت آتی و قیمت نقدی سود کسب می‌کنند.
اکنون فرض کنید قیمت آتی پایین‌تر از قیمت نقدی در زمان تحویل باشد، در این صورت مشتریانی که قصد دارند دارایی مورد نظر را خریداری کنند، ابتدا وارد یک قرارداد آتی می‌شوند، سپس موقعیت تعهدی خرید اتخاذ می‌کنند و منتظر فرا رسیدن زمان تحویل دارایی می‌مانند و در زمان تحویل دارایی به اندازه اختلاف قیمت آتی و قیمت نقدی سود کسب می‌کنند. در حالت اول، فروش قرارداد آتی باعث کاهش قیمت آن و در حالت دوم خرید قرارداد آتی زمینه افزایش قیمت آنها را فراهم می‌آورد.
لازم به ذکر است که ممکن است در سررسید قرارداد آتی، قیمت آتی به سمت قیمت نقدی میل نکند که در این صورت انگیزه نکول (خودداری کردن از پرداخت وجه) برای یکی از طرفین (خریدار یا فروشنده، بسته به بیشتر بودن قیمت نقدی از قیمت آتی یا بالعکس) بالا می‌رود، ولی با توجه به این نکته، حایز اهمیت است که در صورت نکول هر یک از طرفین قرارداد آتی، تفاوت قیمت نقدی و آتی از نکول‌کننده (علاوه بر جریمه نکول) به نفع طرف مقابل اخذ می‌شود و به حساب طرف مقابل واریز می‌شود.
همچنین بورس به منظور آگاهی و اطلاع مشتریان از مقررات و خصوصیات معاملات آتی یک بیانیه و اقرارنامه را فی‌مابین کارگزار و مشتری تنظیم می‌کند که با توجه به ریسک در معاملات قراردادهای آتی، مشتری تعهد می‌نماید که با توجه به اطلاع از نحوه معاملات و دارا بودن شرایط و منابع مالی مناسب معاملات را پی بگیرد.