خیلی از کسانی که این روزها برای خرید یک آپارتمان نه چندان شیک و بزرگ و مدرن و نوساز و بالای‌شهر و همه‌چیز تمام، به بنگاه‌های املاک سطح شهر تهران مراجعه می‌کنند، در قدم اول بابت قیمت‌هایی که دلالان بازار ملک اعلام می‌کنند، شوکه شده و تقریبا بیش‌از نیمی از متقاضیان با انصراف از عزمی که برای خرید مسکن جزم کرده بودند، از بازار خارج می‌شوند. نیمی دیگر نیز اگرچه برای مدتی دوام می‌آورند و به جست‌وجو در بین فایل‌های فروشی بنگاه‌های مسکن برای پیدا کردن آپارتمانی مناسب قدرت‌خریدشان ادامه می‌دهند، اما در این گروه نیز فقط تعداد معدودی موفق به خرید شده و بقیه جز اتلاف وقت، عایدی دیگری دستشان را نمی‌گیرد. مشکلی که در بازار مسکن به‌خصوص در کلان‌‌شهر تهران و چند کلان‌شهر دیگر وجود دارد - و متاسفانه دولت‌ بدون توجه به اصل مشکل، برنامه‌های غیرموثری را در پیش گرفته است- به نابرابری بین نرخ رشد قیمت مسکن و نرخ رشد قدرت خرید مسکن برمی‌گردد.
در حداقل ۵ سال گذشته، سقف وام خرید مسکن هیچ افزایشی به خود ندیده است و در این مدت فقط رقمی در حد ۲۰ میلیون تومان تسهیلات بانکی برای خرید مسکن به متقاضیان داده می‌شود. این در حالی است که قیمت مسکن در ۵ سال اخیر از مترمربعی یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به بالای متری ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است.
این یعنی اینکه قدرت خرید مسکن از سال86 تا سال91 رقمی معادل صفر درصد افزایش پیدا کرده، اما قیمت مسکن 191 درصد افزایش را به خود دیده است.
هر چند این نابرابری شدید، به‌راحتی در بازار مسکن دیده می‌شود و درمان آن برای دولت شاید خیلی کار سختی هم نباشد، اما بی‌توجهی به آن، ریشه مشکلات در بازار مسکن را سال به سال ضخیم‌تر کرده تا جایی‌که هر سال بر تعداد خانوارهایی که به دلیل ضعف مالی، امکان خانه‌دارشدنشان سلب می‌شود، افزوده می‌شود. در این میان دود انصراف از خرید مسکن به‌خاطر نداشتن توان جبران رشد قیمت‌ها مستقیم به چشم اجاره‌نشین‌های مقیم بازار اجاره می‌رود. در یکی دو سال اخیر به نسبت کاهش حجم تقاضا در بازار خرید مسکن، حجم تقاضا در بازار اجاره‌ افزایش پیدا کرده است و همه خانوارهایی که به‌خاطر ناتوانی مالی در خرید مسکن، از این بازار خارج شده‌اند، به ناچار وارد بازار اجاره شده‌اند. به همین خاطر است که در دو سال گذشته نرخ رشد اجاره‌بها به مراتب بیشتر از نرخ رشد قیمت مسکن بوده و فشاری که به اجاره‌نشین‌ها وارد شده افزایش تصاعدی پیدا کرده است.
اکنون دولت که برنامه‌ای برای افزایش سقف وام خرید مسکن ندارد، برنامه‌ای هم برای مهار قیمت مسکن بعید است وجود داشته باشد، جز اینکه یکسری پروژه‌های مسکن‌مهر در اطراف تهران به زودی افتتاح خواهند شد و شاید این افتتاح‌ها بتواند تنها بخش کوچکی از نرخ رشد قیمت را جبران کند. پس در این صورت باید متقاضیان مسکن خودشان دست به کار شده و با مهارت‌های کاربردی، غول قیمت را به پایین بکشند. آیا می‌توان در شرایط کنونی که آپارتمان گران شده و امیدی هم به ارزان‌شدنش وجود ندارد، صاحب خانه شد؟
پاسخ مثبت است!
یک تحقیق میدانی درباره اندازه جیب کسانی که این روزها به نیت خرید واحدمسکونی وارد بازار می‌شوند، نشان می‌دهد: اغلب متقاضیان با بودجه‌ای در حدود 100 میلیون تومان برای خرید آ‌پارتمان وارد بازار می‌شوند. این 100 میلیون تومان عبارت است از پول نقد، وام در نظر گرفته شده و همچنین یکسری کالای سرمایه‌ای همچون سکه یا خودرو که فرد متقاضی خرید مسکن قصد دارد به محض پیداشدن ملک مناسب، آنها را به پول‌نقد تبدیل کند.
در مقابل بودجه ۱۰۰ میلیونی، میانگین قیمت واحدمسکونی در تهران امروز به عددی حول و حوش ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است. پس تا اینجای کار محال است فردی که ۱۰۰ میلیون تومان برای خرید مسکن کنار گذاشته بتواند ناگهان آن را دو برابر کرده و برای خرید اقدام کند.
اما راهکار چیست؟
اگر شما جزو دسته ۱۰۰ میلیونی‌ها هستید -که حتما هم هستید- می‌توانید با یکی از اقوام یا دوستانتان که دست بر قضا او هم به دنبال آپارتمان می‌گردد، شریک شوید و با سهام ۵۰-۵۰ برای خرید یک واحدمسکونی در تهران اقدام کنید. شراکت فامیلی برای خرید مسکن در تهران ممکن است به این زودی به سرپناه برای شما تبدیل نشود، اما جلوی زیان اقتصادی شما را در آینده به‌طور قطع خواهد گرفت.
نرخ تورم در بازار مسکن سال به سال با شیب مثبت در حال افزایش است و اگر در سال جاری با 100 میلیون تومان بتوان 28 مترمربع از یک آپارتمان 60 مترمربعی را خریداری کرد، ممکن است سال بعد، این عدد کفاف 25 متر یا حتی کمتر از آن را بدهد و سال بعدتر با این مبلغ فقط بتوان 20 مترمربع از چنین آپارتمانی را صاحب شد.
اما اگر فردی امسال این آپارتمان را به‌صورت شراکتی خریداری کند، از تورم در امان خواهد بود، ضمن اینکه ارزش پول نقد او حالا دیگر به ملک تبدیل شده و متناسب با نرخ تورم، بر ارزش آن افزوده نیز خواهد شد.خرید مسکن از طریق شراکت با یک نفر در فامیل یا دوست یا همسایه، علاوه براینکه جلوی کاسته‌شدن از ارزش پول‌نقد شما را می‌گیرد، فاصله صاحب‌خانه‌شدن قطعی را نیز برای شما کوتاه خواهد کرد. طوری‌که چنین افرادی می‌توانند چند سال بعد سهم خود را واگذار کنند یا اینکه سهم طرف مقابل را خریداری کرده و با پول حاصل از آن، آپارتمانی کوچکتر اما این بار با ۱۰۰ درصد سهام در اختیار را صاحب شوند.
با خرید مشارکتی آپارتمان حتی می‌توان در آن ساکن شد و از پرداخت 50 درصد اجاره‌بها معاف بود!