کالای چینی بنجل است؟ - ۵ مرداد ۹۱
فریال مستوفی، نایب رییس اتاق ایران و چین و عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و ایران، رییس هیات‌مدیره شرکت «کارون دز دشت» (K.D.D) است که بیشتر زمینه فعالیت آن پروژه‌های فولادی و معدنی است. این شرکت با شرکت‌های دیگر که بیشتر، شرکای چینی و اروپایی هستند در مناقصه‌های احداث پروژه‌های فولادی و معدنی به عنوان یک کنسرسیوم شرکت می‌کند. هرکدام از شرکت‌ها یک پیشنهاد مالی و فنی می‌دهد که با پیشنهاد مالی و فنی سایر شرکت‌کننده‌ها بررسی می‌شود و بنابر این پیشنهاد یکی از کنسرسیوم‌ها برنده مناقصه می‌شود. اگر قرعه به نام شرکتی بیفتد؛ یعنی پیشنهاد داده شده از سوی آنها بهتر بوده و باید آن شرکت پروژه را اجرا کند. فولاد شادگان، فولاد سبزوار و فولاد ارفع اردکان به عنوان پروژه‌های دردست احداث این شرکت است که پروژه فولاد ارفع اردکان 95 درصد پیشرفت داشته و ظرف 6 - 5 ماه آینده به تولید می‌رسد. خانم مستوفی در این گفت‌وگو از چالش‌های واردات کالا از چین می‌گوید و اینکه تاجران ایرانی چگونه باید از ورود کالای بی‌کیفیت چینی به کشور جلوگیری کنند.

به عنوان یکی از اعضای هیات‌مدیره اتاق ایران و چین سوال ما این است که پرطرفدارترین کالاهای ایرانی در این کشور چه کالاهایی هستند؟
پرطرفدارترین کالاهای ایرانی در چین، اول و آخر نفت و انرژی هستند و بعد مواد اولیه مثل سنگ‌آهن و مواد معدنی، چون چین کمبود مواد معدنی دارد.
و از آن طرف؟ پرطرفدارترین کالاهای چینی در ایران چه کالاهایی هستند؟
اینکه بگوییم پرطرفدارترین کالای چینی در ایران چیست، کار بسیار سختی است. متاسفانه تقریبا همه کالاهای ایرانی، چینی شده است و نمی‌شود گفت کدام کالا چینی است و نمی‌شود اشاره خاصی به این موضوع داشت. در واقع بیشتر کالاهای مصرفی مثل پوشاک در میان خریداران پرمصرف است.
خود شما در محل کار و زندگی کالای چینی مصرف می‌کنید؟
من هم کالای چینی مصرف می‌کنم ولی از نوع باکیفیتش. به دلیل اینکه قیمت آن نسبت به همتای اروپایی آن مقداری مناسب‌تر است (البته این تفاوت قیمت خیلی فاحش نیست). به خاطر کارم نیز به چین زیاد سفر می‌کنم. باید بگویم که من از اجناس ایرانی و اروپایی با کیفیت نیز استفاده می‌کنم.
در اینجا دو مساله مطرح است، یکی مساله شخصی یعنی خریدهای شخصی که برای خودم انجام می‌دهم، وسایل تزئینی منزل مثل تابلو و گلدان‌های چینی هستند. مساله دیگر، مساله کاری است. ما با چینی‌ها پروژه‌های مشترکی داریم بیشتر آنها پروژه‌های فولادی است. ما از شرکت‌های درجه یک استفاده می‌کنیم که محصولات خاص و درجه یک داشته باشند و برای این کار نیز همکاران ما در شرکت، نظارت بر این محصولات را انجام می‌دهند. وسایلی مثل کامپیوتر و از این قبیل نیز در محل کارم چینی هستند.
در خارج از ایران برنامه‌ای تلویزیونی می‌دیدم که منزلی را نشان می‌داد و با این طرح که اجناس چینی از این منزل خارج شود، برنامه را شروع کردند که به ترتیب آشپزخانه، پذیرایی و اتاق‌های خواب، حمام و سرویس بهداشتی تقریبا خالی شدند شاید بتوان گفت که این مساله در ایران نیز صدق می‌کند چون چین به یک کارخانه بزرگ تولید برای کل دنیا تبدیل شده است؛ بنابراین این مطلب در مورد وسایل در دفتر کار نیز اجتناب‌ناپذیر است، ولی من توصیه می‌کنم که فقط از اجناس با کیفیت چین استفاده نمایند.
چینی‌ها توانایی تولید کالای با کیفیت را هم دارند؟
چینی‌ها توانایی تولید کالای خوب را دارند، ولی آنچه مهم است بحث نظارت است که نظارت باید باشد. متاسفانه بیشتر جنس‌های چینی که در ایران وجود دارد‌ بی‌کیفیت است و مقصر این موضوع فقط چینی‌ها نیستند؛ بلکه مقصر تاجران ایرانی نیز هستند که در این زمینه تجربه و نظارت کافی ندارند و فقط دنبال خرید ارزان هستند.
فکر می‌کنید چرا کالای چینی در ایران به کالای‌ بی‌کیفیت معروف شده است؟
به طور کلی در چین کالاها به چند دسته تقسیم می‌شوند: کالای باکیفیت، کالای معمولی، کالای باکیفیت پایین. کالاهای چینی در ایران به کالای‌ بی‌کیفیت معروف شده‌اند، در واقع این کالاها‌ بی‌کیفیت هستند و اشاره من هم فقط به کالاهای مصرفی نیست. به عنوان مثال اگر ما با شرکت‌های چینی که برند هم هستند همکاری کنیم و نظارت مستقیم نیز داشته باشیم، دیگر این معضل پیش نمی‌آید و این نظارت و همکاری هم بستگی به تاجر دارد، وقتی تاجری چانه‌زنی زیادی بر سر مسائل مالی و قیمت محصولات دارد، متقابلا شرکت‌های چینی هم از کیفیت محصولاتشان کم خواهند کرد.
این دسته بندی که شما از درجه بندی کالایی از چین می‌کنید در کشورهای غربی چگونه است؟
در غرب بین جنس با کیفیت و‌ بی‌کیفیت تفاوت جزیی وجود دارد؛ یعنی اگر بخواهیم به این محصولات نمره بدهیم، کیفیت بین ۸۰ تا ۱۰۰ است؛ یعنی محصول‌ بی‌کیفیت ۸۰ است، ولی در چین این نمره از صفر تا ۱۰۰ است، زیرا چین در بازار بین‌المللی تازه است و تجربه زیادی در روابط بین‌المللی ندارد و زمان سی سال برای تجربه در تجارت بین‌الملل طولانی نیست و ارتباط ایران با چین نیز ارتباطی تازه است و به این سبب ما همدیگر را خوب نمی‌شناسیم. تصور ما ایرانی‌ها از کالاهای چینی این است که قیمت آن کالاها باید یک دهم کالاهای اروپایی باشد و این اصلا تصور درستی نیست. جنس‌های باکیفیت در جهان چندان تفاوت قیمتی باهم ندارند. علت پایین‌تر بودن اجناس چین را فقط می‌توان به نیروی کار ارزان و تولید انبوه نسبت داد. در هنگام اعلام قیمت یک کالا نیروی کار، مواد اولیه، مدیریت احتساب می‌شود وقتی تولید انبوه می‌شود؛ بنابراین زمانی که در چین نیروی کار ارزان‌تر وجود دارد و همچنین تولید به صورت انبوه انجام می‌شود می‌تواند قیمت تمام شده از مشابه آن از کشورهای غربی پایین‌تر باشد، اما نه قیمتی که تجار ایرانی توقع دارند و به همین دلیل چینی‌ها هیچ درخواستی را رد نمی‌کنند، اما از کیفیت جنس می‌کاهند.
چگونه کالای چینی با کیفیت را از کم کیفیت شناسایی کنیم؟
کار سختی است. چون حتی اشخاص با تجربه نیز ممکن است سرشان کلاه برود؛ ولی وقتی تاجری برای خرید کالایی می‌رود باید اطلاعات کافی در آن زمینه را نیز داشته باشد که بتواند کالای خوب وارد کند. مثلا فولاد باید مشخصات خاصی داشته باشد، شکننده نباشد و اگر شکننده بود نباید آن را خریداری کند. حال این مربوط به محصولات صنعتی است. برخی از تاجرها فقط به دنبال سود هستند و به کیفیت کاری ندارند، اما ناگفته نماند اگر کسی این کالای‌ بی‌کیفیت را نخرد آن تاجر هم بار دیگر همان کالا را وارد نمی‌کند و اینجا مصرف‌کننده باید اطلاعات کافی داشته باشد. مصرف‌کننده هم وقتی جنسی را با قیمتی پایین خریداری می‌کند نباید توقع کاربرد و مزایای همان جنس باکیفیت و قیمت بالا را داشته باشد. موسسه استاندارد ایران با استاندارد کشور چین قراردادی منعقد کرده‌اند تا در زمینه تولید کالا نظارت‌هایی صورت گیرد و ما نیز امیدواریم کنترل مناسبی در این خصوص انجام شود.