یاسین نمکچیان
موسیقی کودک با اینکه اهمیت زیادی دارد، اما هنوز در ایران چندان جدی گرفته نمی‌شود. موزیسین‌هایی که در این حوزه به شکل تخصصی کار می‌کنند شاید به تعداد انگشتان یک دست هم نرسند.

این روزها و در آستانه رسیدن فصل بهار آلبومی با حال و هوای این فصل و در ژانر کودک منتشر شده که بسیار شنیدنی است. آلبومی که می‌تواند راه‌های تازه‌ای را در موسیقی کودک پیشنهاد بدهد. شهاب ناظر فصیحی آهنگساز و خواننده این آلبوم شاد است که می‌خواهد تمرکزش را به شکل جدی روی موسیقی کودک متمرکز کند. آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی دنیای‌اقتصاد با این آهنگساز به بهانه انتشار آلبوم «فصل شادی» است.

ایده تولید آلبوم فصل شادی چگونه شکل گرفت؟
من از سال 1375 کار موسیقی کودکان را آغاز کردم و در هر فصل در مراکز پیش دبستانی و مهدهای کودک، مجموعه‌ای از آنچه را که می‌سرودم و می‌ساختم به‌صورت کاست‌های نمونه کار، تقدیم بچه‌ها و اولیا می‌کردم تا با نحوه کار و نوع شعرها و واحدهای کاری ما بیشتر و بهتر آشنا شوند. از طرفی چون در پایان هر فصل نیز جشنی برگزار می‌شد که بچه‌ها به‌صورت گروهی در حضور اولیاء اجرای شعر و سرود داشتند، این کاست‌ها بهانه خوبی بود برای تمرین بیشترِ آن عزیزان. سال‌ها در این فکر بودم زمانی که تجربه و سابقه کار نسبتا مناسبی به‌دست آوردم، آن نمونه کارها را تنظیم کنم و با ارکستراسیون مناسب به مرحله ضبط برسانم و بتوانم در سطح کشور به‌صورت سی دی صوتی منتشر کنم و امروز این افتخار نصیبم شده که در نوروز 1392 با ارائه آلبوم فصل شادی اولین قدم را در این راه بردارم.


چطور شد موسیقی کودک را انتخاب کردید؟
به‌طور ذاتی همیشه موسیقی کارتون‌ها و نمایش‌های عروسکی کودکان را بیش از بقیه سبک‌ها دوست داشتم و درواقع دنیای پاک کودکی را از همه دنیاها و عوالم زیباتر یافتم. اولین تجربه حرفه‌ای کارم هم چون در مهدکودک‌ها و مراکز پیش دبستانی بود، پس بیشترین تجربه را در آن محیط‌ها به دست آوردم و حدود شانزده سال کار با کودکان، من را روز به روز به روحیات و دنیای آنها نزدیک و نزدیک‌تر کرد تا اینکه خودم را در وسط دنیایِ پاکی‌ها و زیبایی‌ها و دنیایِ عروسک‌ها و اسباب‌بازی‌ها، دنیای رنگی اما صادقانه کودکی یافتم و اکنون که با شما سخن می‌گویم هم در همان دنیا هستم.
چرا در جامعه ایرانی به موسیقی کودک توجه چندانی نمی‌شود؟
شاید چون کودکان و دنیایشان کوچک هستند و مسائلِ خانواده‌ها بزرگ، موارد مربوط به کودکان کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و موسیقی در این حوزه هم به همین شکل. من فکر می‌کنم ما بزرگ‌ترها باید بیشتر در مورد مسائل پرورشیِ کودکانمان مطالعه داشته باشیم. مطالعات و جست‌وجوهایِ باز، وسیع و جهانی... تا بتوانیم بهتر و روشن‌تر آنها را برای اینکه آینده‌سازان موفقی بشوند تعلیم و تربیت کنیم.
مهم‌ترین مشخصه موسیقی کودک چیست و چقدر با موسیقی بزرگسال تفاوت دارد؟
سادگی، ظرافت، نوع سازبندی، تنظیم موسیقی، نوع شعر و نحوه اجرای موسیقی کودک، همیشه آن را از موسیقی بزرگسالان جدا کرده است.
آیا آلبوم فصل شادی تنها طیف مخاطبان کودک را مورد توجه قرار داده یا این قابلیت را دارد که از سوی بزرگسالان هم مورد توجه قرار گیرد؟
با توجه به توضیحی که در سوال قبلی اشاره کردم، باید متذکر شوم که برای اولین بار است که تمام موارد بالا با سبک موسیقی بزرگسال تلفیق شده و سبک جدیدی به نام پاپ کودک را ایجاد کرده است؛ یعنی شعر و لطافت کودکانه با صدای کودکانه اما با سازبندی موسیقی بزرگسالان و در بعضی جاها همخوانی بنده تلفیقی پرهیجان به‌وجود آورده است که لحظات نوروزیِ کودکان را در کنار خانواده‌هایشان به شادی و نیکی سپری خواهد کرد. علاوه بر این تلفیق سازهای سنتی ایرانی با سازهای فرنگی بر این ادعا بیشتر دامن می‌زند و در نهایت، شاهد هماهنگی موسیقی ایرانی با سبک جاز، همچنین موسیقی لاتین با سبک کودکانه ایرانی خواهیم بود.


همخوان‌های آلبوم را چطور انتخاب کردید؟
سه نفر از شاگردانم را پس از چند مرحله تست و آزمون‌های گوناگون از میان 20 هنرجو انتخاب کردم. ستاره ناظریان، هلیا جوادی و پرهام مهدویانی
چقدر زمان برای آموزش و هماهنگی آنها صرف کرده‌اید؟
از آنجایی که تمامی شاگردان پیانوی من به هنگام نواختن، نت‌ها را با سلفژ می‌خوانند، بچه‌ها همگی با نت آشنا بودند و صداهایِ نسبتا کوکی داشتند و من خیلی دچار زحمت نشدم. نکته جالب اینجاست که هیچ کدام از بچه‌ها حتی یک روز قبل از ضبطشان، کارها را نشنیده بودند و تمام هماهنگی‌ها داخل استودیو انجام شد که حدود 30 ساعت وقت از ما گرفت.
شعرهای این آلبوم هم سروده‌های خودتان است. آیا در زمینه سرودن شعر به ویژه شعر کودک سابقه داشتید؟
بله، شعرها نتیجه سال‌ها کار در مراکز پیش‌دبستانی و مهدکودک‌ها بود. شاید در مدت 16 سال کارِ کودک، مجموعه اشعار دفتر شعرم به 300 قطعه شعر رسیده باشد. سابقه دیگری جز سروده‌های کودکانه‌ام ندارم، اما امیدوارم در آلبوم‌های بعدی بتوانم از اشعارِ شعرای نامدار ایرانی که برای کودکانِ عزیزمان شعر می‌گویند هم استفاده کنم.
اسم آلبوم فضای شادی را برای مخاطب تداعی می‌کند. برای رسیدن به این فضا چه تجربه‌هایی را پشت سر گذاشته‌اید؟
3 سال تحقیق و پژوهش و 1 سال تفکر من را به جایی رساند که باید می‌رساند. از اسفندماه 1390 که کار را آغاز کردم فقط به نوروز 1392 فکر می‌کردم که مردم و به‌خصوص بچه‌هایشان را شاد ببینم در حال خرید شبِ عید و نوای ساز خودم را تصور می‌کردم که در کوچه و خیابان به گوش می‌رسد...
پس جز شادی هیچ چیز نمی‌خواستم و حالا که بهار در راه است باید ببینم چقدر از این اثر استقبال می‌شود. در واقع بهار فصل روشنی‌ها و فصل شکوفه‌ها و فصل شادی است، پس نامیدمش: فصلِ شادی
حالا که چند روز از انتشار این آلبوم می‌گذرد، استقبال از آن چطور بوده است؟
دوستان و آشنایانِ عزیزم و هنرجویان گرانقدرم و خانواده‌های گرامی‌شان چنان من و آلبوم فصل شادی را مورد لطف و عنایت خود قرار داده‌اند که نمی‌دانم چگونه این همه لطف و همدلی‌شان را سپاسگزار و شاکر باشم. با توجه به اینکه مجوزهای نهایی این آلبوم حدودِ یک ماه است که از سوی وزارت محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر شده است و مراحل اداری‌اش به‌تازگی تمام شده، فرصتی دست نداد که آلبوم توسط اسپانسر و شرکتی خریداری شود تا به‌صورت کلان در سراسر کشور توزیع شود، اما در عین ناباوری با درخواست‌های بسیار زیادی از سوی عزیزانی که نام بردم مواجه شدم و چاره‌ای ندیدم جز اینکه به صورت شخصی این اثر را نشر و پخش کنم و تیراژ اولیه این آلبوم ده هزار۱۰.۰۰۰ نسخه بود که پس از خریداری توسط مدیران شرکت‌ها و موسسات و مراکز تجاری و بازرگانی و آموزشی، تماما به‌عنوان کادوی نوروزی، همراه با تقویم و سر رسید و دیگر کادوهای اهدایی از سوی مدیریت آن مجموعه‌ها به کارمندان و همکارانشان هدیه داده شد و این ارزشمندترین دستاورد آلبوم فصل شادی بود.
زیباتر اینکه چند تن از هنرجویان عزیزم و خانواده‌های گرامی‌شان تعداد دیگری از این آلبوها را درخواست کردند که خریداری کنند و به بچه‌های بیمارستان محک کادوی عید بدهند و تعدادی دیگر هم هدیه داده شود به بچه‌های مرکز حمایت از کودکان بی‌سرپرست به نام دست‌هایِ مهربان. با همه این تفاسیر هنوز هم با درخواست‌های مردم هنردوست و حامیِ کودکان مواجه هستم که امیدوارم بتوانم در مقابل محبت‌های این عزیزان انجام وظیفه کنم و سی دی‌های مورد درخواستشان را تهیه و تقدیم کنم.
با توجه به تحصیلاتتان قصد دارید تنها روی حوزه موسیقی کودک متمرکز شوید؟
در حال حاضر بیشترِ فعالیت من در حوزه آهنگسازی موسیقی کودک بوده اما مدتی است که روی تنظیم و اجراهای قطعات پیانویِ آلبوم‌های پیشنهادی کار می‌کنم.