مهدی نوروزیان
دبیر گروه بازار پول
در تئوری‌های ارتباطی نظریه‌ای وجود دارد که اساس آن بر تکرار استوار است. بر اساس این اصل، خبر مورد نظر در فاصله‌های زمانی خاص تکرار می شود تا در ذهن مخاطب نقش بسته و جزئی از باورهای وی شود. یکی از کاربردهای وسیع اصل تکرار در راست جلوه دادن خبری کذب است که بیشتر در جنگ‌های روانی کاربرد دارد. در هفته‌ای که گذشت یک خبر در اقتصاد ایران به دلیل تکرار زیاد به یک باور رایج تبدیل شد: «ارز سه نرخی شده است.» استناد این خبر هم به دستورالعمل جدید ثبت سفارش و طرح یک نماینده بازمی گشت. مقررات جدید، کالاهای وارداتی را در 10 اولویت طبقه‌بندی کرد و بیش از آنکه تعیین کننده نرخ ارز باشد روشن‌کننده فرآیند تخصیص بود. با این دستورالعمل مشخص شد چه کالاهایی در اولویت ارز با قیمت دولتی هستند و چه کالاهایی برای واردات باید نیاز ارزی خود را از بازار آزاد تامین کنند. در کنار آن طرح یک نماینده مجلس به صرف مطرح شدن، به معنای قانونی شدن نیست و فرآیند خود را دارد. اما برخی رسانه‌ها با ارتباط دادن این دو موضوع به هم ارز را سه نرخی اعلام کردند و به دلیل تکرار زیاد، آن را به یک باور تبدیل کردند. نام نرخ سوم را نیز ارز حاصل از صادرات گذاشتند. در حالی که این عنوان معنای خود را دارد: صادرکننده کالا پول فروش آن را به یک ارز مشخص دریافت می‌کند و آن را وارد کشور می‌کند. اما وقتی قیمت ارز در بازار 1900 تومان است هیچ کس حاضر نیست با نرخ پایین تر معامله کند. پس خبری از نرخ سوم نیست؛ شاید یک کلاغ چهل کلاغ شده باشد.