صنعت سیمان در تنگنا

سیمان یکی از مهم‌ترین اقلام صادراتی خصوصا به کشور عراق است که سهم قابل توجهی از صادرات ایران به عراق را به خود اختصاص می‌دهد. کرمانشاه هم با داشتن دو واحد بزرگ تولید سیمان خاکستری، از استان‌های پیشتاز در تولید و صادرات سیمان است. در خصوص وضعیت و اهمیت این کالای استراتژیک، گفت‌وگویی با «شهریار گراوندی» عضو اتاق بازرگانی کرمانشاه و مدیرعامل سیمان سامان غرب کرمانشاه داشتیم.

جناب آقای گراوندی وضعیت تولید و تعداد صنایع سیمان در کشور چه شرایطی را دارند؟

در کل کشور حدود ۷۰ واحد تولیدی سیمان فعال هستند، ظرفیت اسمی‌این واحدها، تولید ۸۰ میلیون تن سیمان در سال است. این در حالی است که در کل کشور ما سالانه به حدود ۴۰ میلیون تن سیمان نیاز داریم و با حدود ۴۰ میلیون تن سیمان مازاد مواجه هستیم. بخشی از این سیمان مازاد، صادر می‌شود که سهم عراق در این بین تا پایان امسال حدود سه میلیون تن خواهد بود، اگر سایر کشورهای هدف صادراتی را نیز اضافه کنیم در مجموع ۱۰ میلیون تن صادرات خواهیم داشت. حدود پنج میلیون تن دیگر نیز به صورت کلینکر صادر خواهد شد، اما باز با احتساب این ارقام با مازاد تولید سیمان در کشور مواجه هستیم.

برای این میزان سیمان مازاد باید چه کاری انجام داد؟

این سیمان مازاد، عملا در کارخانه‌ها باقی خواهد ماند. اکنون واحدهای سیمان تصمیم گرفته‌اند در اقدامی‌ مشترک برای جلوگیری از تولید سیمان مازاد، ظرفیت خود را کاهش دهند. قرار است ظرفیت‌ها بین ۶۰ تا ۷۰ درصد تنظیم شود و واحدهایی که مازاد تولید دارند از خطوط تولید خود بکاهند.

دلیل مشکلاتی که برای صنعت سیمان ایجاد شده چیست؟

برخی مشکلات این صنعت در بعد داخلی است؛ ما با رکود در ساختمان سازی مواجه هستیم و همین امر باعث شده سرانه مصرف سیمان در کشور بسیار کاهش یابد و به نزدیک ۵۵۰ کیلوگرم در سال برسد. مشکل دیگر مربوط به کشور عراق است؛ متاسفانه کشور عراق اخیرا به دلیل حمایت از تولید داخل خود تعرفه واردات سیمان از ایران را بسیار افزایش داد. این افزایش تعرفه‌ها آنقدر زیاد بود که عملا صادرات سیمان مقرون به صرفه نیست و بسیار کاهش یافته است. با این روند میزان صادرات سیمان ما امسال به عراق حدود سه میلیون تن خواهد بود که بسیار رقم پایینی است. اگرچه میزان کمی هم به اقلیم کردستان عراق صادر می‌شود، اما ممکن است این بخش نیز به زودی از قوانین بخش مرکزی عراق تبعیت کند و صادرات در این بخش نیز کاهش یابد. این وضعیت صنعت سیمان را با مشکل جدی مواجه کرده و با ادامه این روند بسیاری از صنایع سیمان کشور متوقف خواهند شد.

راهکار چیست؟ آیا نمی‌توان بازارهای جایگزینی برای عراق پیدا کرد؟

اگرچه می‌توان روی بازار کشورهای آفریقایی و ... برنامه‌ریزی کرد اما به دلیل بعد مسافت و وزن سنگین سیمان، صادرات به مسیرهای دور چندان مقرون به صرفه نیست. راهکار بهتر این است که عراق با توجه به مراودات خوب و دیرینه ای که با ایران دارد این شیب شدید افزایش تعرفه‌ها را تعدیل کند یا اینکه برای ایران تعرفه‌های ترجیحی قرار دهد. این امر نیازمند رایزنی‌های دو طرفه بین مقامات دو کشور است. از سوی دیگر قطعا برنامه‌ریزی برای رونق ساخت و ساز در داخل کشور، نیاز به مصالح ساختمانی مانند سیمان را افزایش خواهد داد.

وضعیت سیمان در استان کرمانشاه چگونه است؟

در استان کرمانشاه دو کارخانه مهم سیمان غرب و سیمان سامان غرب را داریم. ظرفیت تولید کارخانه سیمان غرب یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن در سال و سیمان سامان دو میلیون و ۴۰۰ هزار تن در سال است. یعنی در مجموع نزدیک به سه میلیون و ۶۰۰ هزار تن سیمان در سال در استان تولید می‌شود. از سوی دیگر به دلیل اینکه سیمان از کارخانه سایر استان‌ها مانند ایلام، همدان و حتی اصفهان وارد بازار کرمانشاه می‌شود، حداکثر ۵۰ درصد ظرفیت تولیدی سیمان استان به مصرف داخل می‌رسد. بخش قابل توجهی از سیمان صادراتی به کشور عراق از سیمان استان کرمانشاه بود که اکنون با رکود مواجه شده است. هم‌اکنون فقط صادرات به میزان محدود را به اقلیم کردستان عراق داریم. با ادامه این روند تصور می‌شود سه میلیون صادرات سیمان به عراقی که برای امسال پیش‌بینی کردیم، از طریق دو کارخانه کرمانشاه و کارخانه‌های ایلام، کردستان و نهاوند تامین شود.

خواسته نهایی شما برای نجات صنعت سیمان چیست؟

صنعت سیمان اکنون در خطر جدی است و به حمایت‌ برای تسهیل صادرات خصوصا به کشور عراق نیاز داریم که از مسوولان تقاضا داریم برای رایزنی در این حوزه وارد شوند. خواسته دیگر ما برنامه‌ریزی برای رونق بازار مسکن و ساخت و ساز و همچنین اجرای پروژه‌های عمرانی در کشور است که باعث مصرف بیشتر سیمان خواهد شد. به علاوه در شرایطی که صنایع سیمان با چنین مشکلاتی مواجه هستند، بهتر است حداقل در بعد داخلی بیشتر حمایت شوند و تسهیلات و شرایط آسانتری برای فعالیت آنها در نظر گرفته شود.