چرا برنامه‌های تلویزیون با استقبال روبه‌رو نشد؟
بازار کساد تلویزیون در نوروز ۹۵
تلویزیون در نوروز امسال پس از کشمکش‌هایی که تا روزهای پایانی سال هم ادامه داشت، در نهایت به پخش سه سریال جدید از شبکه‌های سراسری رأی داد که همگی آنها از مضمونی طنز برخوردار بودند. درباره نحوه انتخاب این سریال‌ها البته یک اتفاق نادر و جالب هم افتاد. در حالی که برای اولین بار اخبار سراسری سیما در ساعت ۲۱ روزهای پایانی اسفندماه ۹۴ با بازیگر و عوامل سریال «فروشگاه بزرگ» (دودکش۲) به‌عنوان سریال نوروزی این شبکه مصاحبه ساختارشکنانه‌ای انجام داد، حذف این سریال از جدول پخش این شبکه و جایگزینی سریال «بیمار استاندارد»، محصول مرکز جدید‌التاسیس مرکز گسترش فیلمنامه‌نویسی در روز اول فروردین پرسش‌های گوناگونی را مطرح کرد و وجود ناهماهنگی‌هایی در تلویزیون را به نمایش گذاشت که فقدان برنامه‌ریزی در بستن کنداکتور مناسبت مهمی چون نوروز را نشان می‌دهد.
تلویزیون در نوروز امسال پس از کشمکش‌هایی که تا روزهای پایانی سال هم ادامه داشت، در نهایت به پخش سه سریال جدید از شبکه‌های سراسری رأی داد که همگی آنها از مضمونی طنز برخوردار بودند. درباره نحوه انتخاب این سریال‌ها البته یک اتفاق نادر و جالب هم افتاد. در حالی که برای اولین بار اخبار سراسری سیما در ساعت ۲۱ روزهای پایانی اسفندماه ۹۴ با بازیگر و عوامل سریال «فروشگاه بزرگ» (دودکش۲) به‌عنوان سریال نوروزی این شبکه مصاحبه ساختارشکنانه‌ای انجام داد، حذف این سریال از جدول پخش این شبکه و جایگزینی سریال «بیمار استاندارد»، محصول مرکز جدید‌التاسیس مرکز گسترش فیلمنامه‌نویسی در روز اول فروردین پرسش‌های گوناگونی را مطرح کرد و وجود ناهماهنگی‌هایی در تلویزیون را به نمایش گذاشت که فقدان برنامه‌ریزی در بستن کنداکتور مناسبت مهمی چون نوروز را نشان می‌دهد.
به هر حال فیلم‌های سینمایی، ویژه‌برنامه‌های تحویل سال، «خندوانه»، «دورهمی»، «قندپهلو» و «شب کوک» از دیگر برنامه‌هایی بودند که تلویزیون امید داشت تا به‌واسطه پخش آنها بتواند نوروز جذابی را برای مخاطبانش فراهم کند. اما تقریبا هیچ چیز آن‌طور که مدیران تلویزیون فکر می‌کردند، پیش نرفت. در نخستین روز کاری پس از تعطیلات سیزده روزه، رسانه‌های خبری از عدم اقبال برنامه‌های تلویزیونی در جذب مخاطب خبر دادند. امسال به طرز بسیار چشمگیری رسانه‌های مجازی تلویزیون را شکست دادند و در جلب نظر مخاطبان گوی رقابت را از سازمان عریض و طویل صدا و سیما ربودند. این در حالی بود که خبرگزاری صدا وسیما در اقدامی عجیب، با انتشار گزارشی مدعی رضایت مخاطبان از برنامه‌های نوروزی این سازمان شد؛ مصداق مشک آن است که خود ببوید نه آنکه عطار بگوید.
رقابت ترکیبی‌های تلویزیون با مجازی‌ها
به هر حال گسترش و اثرگذاری قابل‌توجه رسانه‌های مجازی از جمله شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های موبایلی باعث شده بود تا بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی عید امسال نیز تلاش کنند تا به نوعی جای خود را در میان این رسانه‌های جدید باز کنند. برای مثال در برنامه خندوانه بخشی با عنوان لب خوانی گنجانده شده بود که در آن میهمانان برنامه باید گفتار گزارشگران ورزشی را لب‌خوانی کنند. این موضوع در واقع برگرفته از برنامه دابسمش بود که پیش از این به‌صورتی بسیار گسترده در میان کاربران رسانه‌های اینترنتی جا افتاده بود. اما افزون بر این موضوعی که بسیاری از رسانه‌ها و حتی خبرگزاری رسمی صدا وسیما، به آن اشاره کردند، تلاش علی ضیا برای ایجاد حاشیه و جلب توجه در اخبار رسانه‌ها بود که در برنامه ویژه نوروزی وی اتفاق افتاد. همچنین شایبه‌های تقلیدی بودن برنامه‌های ترکیبی نوروز هم به نقل همه خبرگزاری‌ها و گفت‌وگوهای کاربران اینترنتی شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد. موضوع «دورهمی» مهران مدیری در صدر نقدهایی بود که این برنامه‌ها را تقلیدی توصیف می‌کردند.
سریال‌های ضعیف و تکراری روی آنتن
سریال‌های نوروزی امسال نیز به اندازه سریال‌های سال‌های قبل نتوانستند در میان خانواده‌های ایرانی جایگاهی کسب کنند. در سال‌های گذشته بدون تحقیق علمی هم می‌توانستیم شور و اشتیاق مردم برای دیدن مجموعه‌هایی مانند کلاه قرمزی، یا مرد هزار چهره یا پایتخت را در گفت‌وشنودهای عامه در دید و بازدیدهای نوروزی مشاهده کنیم یا بشنویم اما امسال خبری از این شور و اشتیاق‌ها نبود؛ البته مراکز تحقیقاتی کار خود را انجام خواهند داد و باید منتظر اعلام نتایج نظرسنجی‌های آنها ماند.عدم برنامه‌ریزی دقیق برای پخش سریال نوروزی شبکه یک سیما به‌عنوان شبکه ملی سیمای جمهوری اسلامی ایران ضربه بزرگی به حیثیت برنامه‌ریزی در این شبکه وارد کرد که شاید با تغییرات مدیریتی ماه‌های اخیر این شبکه و اداره آن به وسیله سرپرست بی‌ارتباط نباشد.به هر حال در بخش سرگرمی‌ها، مهم‌ترین ضعف برنامه‌های تلویزیون به سریال‌ها مربوط می‌شد. در عیدی که غیبت «پایتخت» و «کلاه قرمزی» خیلی‌ها را از نشستن پای تلویزیون ناامید کرده بود «بیمار استاندارد»، «زعفرانی» و «قرعه» هیچ کدام نتوانستند نمره قبولی بگیرند. در این سریال‌ها با وجود استفاده از بازیگران شاخصی مثل مهدی‌هاشمی، حمیدرضا آذرنگ، بایک حمیدیان، هدایت‌هاشمی و جواد عزتی نتیجه کار چیزی نبود که بتوان وقت برایش گذاشت و تا آخر تماشایش کرد چرا که همه سریال‌ها در محیط‌های بسته شهری می‌گذشت و داستان مشخصی نداشت. فضای غالب این سریال‌ها مطابق معمول مجموعه‌های طنز سال‌های اخیر با استفاده از بازیگران متعدد و دیالوگ‌های فراوان فوق‌العاده شلوغ شده بود تا مخاطب را بخنداند، اما فقدان قصه و سیر داستانی مشخص در طول مجموعه باعث شد هیچ کس تا قسمت آخر پای این سریال‌ها ننشیند و غالب مخاطبان تلویزیون هر کدام تنها چند قسمت از آنها را جسته و گریخته تماشا کنند.
هادی کاظمی، کمدین و بازیگر سریال نوروزی «زعفرانی» در گفت‌وگو با «ایسنا» گفت: مسلما زمانی که تلویزیون بودجه کامل و طرح و برنامه‌ریزی درستی نداشته باشد، بازیگران هم کار نمی‌کنند و به سراغ رسانه‌های تصویری می‌روند که با کمترین امکانات کارها را می‌سازند. اگر تلویزیون ما بخواهد همین روال را ادامه بدهد با ریزش مخاطب بیشتری مواجه می‌شود. کاظمی یادآور شد: طی این سال‌ها کارهایی بوده که من بازی کردم و شاید دو تا سه قسمت اول را خواندم، همه چیز درست بوده، ولی بعد از آن دیدیم که کار به کلی تغییر پیدا کرده است. همچنین عزت‌الله مهرآوران، بازیگر سریال نوروزی «بیمار استاندارد» به کارگردانی سعید آقاخانی به «ایسنا» گفت: تلویزیون باید قبول کند که مردم دوست دارند نو بنگرند و نو بشنوند؛ بنابراین تلویزیون باید از کارها و کارگردانی استفاده کند که این نو بودن را به تلویزیون برگرداند.برخی از نظرسنجی‌های غیررسمی نشان می‌دهند که میزان رضایت مخاطبان رسانه ملی از سریال‌های نوروزی کمتر از 60 درصد بوده است. این موضوع به خوبی نشان دهنده افت کیفی سریال سازی در سیما است.
به هر حال فیلم‌های سینمایی، ویژه‌برنامه‌های تحویل سال، «خندوانه»، «دورهمی»، «قندپهلو» و «شب کوک» از دیگر برنامه‌هایی بودند که تلویزیون امید داشت تا به‌واسطه پخش آنها بتواند نوروز جذابی را برای مخاطبانش فراهم کند. اما تقریبا هیچ چیز آن‌طور که مدیران تلویزیون فکر می‌کردند، پیش نرفت. در نخستین روز کاری پس از تعطیلات سیزده روزه، رسانه‌های خبری از عدم اقبال برنامه‌های تلویزیونی در جذب مخاطب خبر دادند. امسال به طرز بسیار چشمگیری رسانه‌های مجازی تلویزیون را شکست دادند و در جلب نظر مخاطبان گوی رقابت را از سازمان عریض و طویل صدا و سیما ربودند. این در حالی بود که خبرگزاری صدا وسیما در اقدامی عجیب، با انتشار گزارشی مدعی رضایت مخاطبان از برنامه‌های نوروزی این سازمان شد؛ مصداق مشک آن است که خود ببوید نه آنکه عطار بگوید.
رقابت ترکیبی‌های تلویزیون با مجازی‌ها
به هر حال گسترش و اثرگذاری قابل‌توجه رسانه‌های مجازی از جمله شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های موبایلی باعث شده بود تا بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی عید امسال نیز تلاش کنند تا به نوعی جای خود را در میان این رسانه‌های جدید باز کنند. برای مثال در برنامه خندوانه بخشی با عنوان لب خوانی گنجانده شده بود که در آن میهمانان برنامه باید گفتار گزارشگران ورزشی را لب‌خوانی کنند. این موضوع در واقع برگرفته از برنامه دابسمش بود که پیش از این به‌صورتی بسیار گسترده در میان کاربران رسانه‌های اینترنتی جا افتاده بود. اما افزون بر این موضوعی که بسیاری از رسانه‌ها و حتی خبرگزاری رسمی صدا وسیما، به آن اشاره کردند، تلاش علی ضیا برای ایجاد حاشیه و جلب توجه در اخبار رسانه‌ها بود که در برنامه ویژه نوروزی وی اتفاق افتاد. همچنین شایبه‌های تقلیدی بودن برنامه‌های ترکیبی نوروز هم به نقل همه خبرگزاری‌ها و گفت‌وگوهای کاربران اینترنتی شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد. موضوع «دورهمی» مهران مدیری در صدر نقدهایی بود که این برنامه‌ها را تقلیدی توصیف می‌کردند.
سریال‌های ضعیف و تکراری روی آنتن
سریال‌های نوروزی امسال نیز به اندازه سریال‌های سال‌های قبل نتوانستند در میان خانواده‌های ایرانی جایگاهی کسب کنند. در سال‌های گذشته بدون تحقیق علمی هم می‌توانستیم شور و اشتیاق مردم برای دیدن مجموعه‌هایی مانند کلاه قرمزی، یا مرد هزار چهره یا پایتخت را در گفت‌وشنودهای عامه در دید و بازدیدهای نوروزی مشاهده کنیم یا بشنویم اما امسال خبری از این شور و اشتیاق‌ها نبود؛ البته مراکز تحقیقاتی کار خود را انجام خواهند داد و باید منتظر اعلام نتایج نظرسنجی‌های آنها ماند.عدم برنامه‌ریزی دقیق برای پخش سریال نوروزی شبکه یک سیما به‌عنوان شبکه ملی سیمای جمهوری اسلامی ایران ضربه بزرگی به حیثیت برنامه‌ریزی در این شبکه وارد کرد که شاید با تغییرات مدیریتی ماه‌های اخیر این شبکه و اداره آن به وسیله سرپرست بی‌ارتباط نباشد.به هر حال در بخش سرگرمی‌ها، مهم‌ترین ضعف برنامه‌های تلویزیون به سریال‌ها مربوط می‌شد. در عیدی که غیبت «پایتخت» و «کلاه قرمزی» خیلی‌ها را از نشستن پای تلویزیون ناامید کرده بود «بیمار استاندارد»، «زعفرانی» و «قرعه» هیچ کدام نتوانستند نمره قبولی بگیرند. در این سریال‌ها با وجود استفاده از بازیگران شاخصی مثل مهدی‌هاشمی، حمیدرضا آذرنگ، بایک حمیدیان، هدایت‌هاشمی و جواد عزتی نتیجه کار چیزی نبود که بتوان وقت برایش گذاشت و تا آخر تماشایش کرد چرا که همه سریال‌ها در محیط‌های بسته شهری می‌گذشت و داستان مشخصی نداشت. فضای غالب این سریال‌ها مطابق معمول مجموعه‌های طنز سال‌های اخیر با استفاده از بازیگران متعدد و دیالوگ‌های فراوان فوق‌العاده شلوغ شده بود تا مخاطب را بخنداند، اما فقدان قصه و سیر داستانی مشخص در طول مجموعه باعث شد هیچ کس تا قسمت آخر پای این سریال‌ها ننشیند و غالب مخاطبان تلویزیون هر کدام تنها چند قسمت از آنها را جسته و گریخته تماشا کنند.
هادی کاظمی، کمدین و بازیگر سریال نوروزی «زعفرانی» در گفت‌وگو با «ایسنا» گفت: مسلما زمانی که تلویزیون بودجه کامل و طرح و برنامه‌ریزی درستی نداشته باشد، بازیگران هم کار نمی‌کنند و به سراغ رسانه‌های تصویری می‌روند که با کمترین امکانات کارها را می‌سازند. اگر تلویزیون ما بخواهد همین روال را ادامه بدهد با ریزش مخاطب بیشتری مواجه می‌شود. کاظمی یادآور شد: طی این سال‌ها کارهایی بوده که من بازی کردم و شاید دو تا سه قسمت اول را خواندم، همه چیز درست بوده، ولی بعد از آن دیدیم که کار به کلی تغییر پیدا کرده است. همچنین عزت‌الله مهرآوران، بازیگر سریال نوروزی «بیمار استاندارد» به کارگردانی سعید آقاخانی به «ایسنا» گفت: تلویزیون باید قبول کند که مردم دوست دارند نو بنگرند و نو بشنوند؛ بنابراین تلویزیون باید از کارها و کارگردانی استفاده کند که این نو بودن را به تلویزیون برگرداند.برخی از نظرسنجی‌های غیررسمی نشان می‌دهند که میزان رضایت مخاطبان رسانه ملی از سریال‌های نوروزی کمتر از 60 درصد بوده است. این موضوع به خوبی نشان دهنده افت کیفی سریال سازی در سیما است.
ارسال نظر