لباس اجباری استاندارد بر تن خودروهای داخلی
«این واقعیت را باید بپذیریم که صنعت خودرو ایران پیکانی و رنویی بوده است»؛ این را یکی از مدیران صنعت خودرو در پاسخ به این سوال که آیا روند استانداردسازی خودروهای داخلی بیش از حد طولانی نبوده است، عنوان می‌کند. صنعت خودرو ایران که کارنامه تولید پیکان از سال 46 تا 84 را دارد، 2 سال قبل از توقف تولید این خودرو با قوانین و استانداردهای اجباری از سوی سازمان ملی استاندارد مواجه شد، شاید با این هدف که صنعت خودرو آمادگی بیشتری برای تولید خودروهای جدید داشته باشد.اول مهرماه سال 82 تاریخی بود که 11 استاندارد ایمنی و عملکردی، براساس استانداردهای روز تولید خودرو در دنیا به خودروسازان تکلیف شد.سازمان ملی استاندارد بعد از تکلیف کردن این استانداردها به خودروسازان، رعایت آنها را به شماره‌گذاری خودروها توسط پلیس مرتبط کرد تا خودروسازان راهی به جز اجرای کامل این استانداردها نداشته باشند. استانداردهای ابلاغ شده به خودروسازان در سال 84 از 11 مورد به 14مورد رسید و بعد از آن در برنامه چهارم توسعه به استانداردهای 55 گانه اجباری تبدیل شدند. خودروسازان به استانداردهای 55گانه، استانداردهای 4+51 می‌گویند، زیرا این استاندارد ترکیبی است از 51 استاندارد ایمنی و عملکردی و 4 استاندارد زیست‌محیطی که در اختیار سازمان حفاظت از محیط‌زیست است.
لباس اجبار برتن استانداردهای ایمنی خودرو
کیوان وزیری، مدیری است که در ابتدای مطلب به بخشی از صحبت‌های او اشاره شد. او که مدیر طراحی پلت‌فرم و سیستم‌های مشترک ایران‌خودرو است در رابطه با استانداردهایی که سازمان ملی استاندارد به خودروسازان ابلاغ کرده است، می‌گوید که تا قبل از سال 82 استانداردهای ایمنی حالت قانونی و اجباری نداشتند، اما این استانداردها بالاخره لباس اجبار به تن کردند که اتفاقا نیاز هم بود زیرا تا پیش از آن رعایت این دست استانداردها در حد باید و شایدها بود.
وزیری عقیده دارد از آنجا که صنعت خودرو تا مدت‌ها در انحصار تولید پیکان و رنو بود، خیلی به استانداردسازی خودروها توجه نمی‌شد. اما بعدها با رشد صنعت خودرو، رفتن به سوی خودکفایی در تولید قطعه، دیده شدن صنعت جهانی خودرو، باز شدن درهای کشور و ورود خودروهای جدید به داخل مرزها، رشد تیراژ تولید خودرو و... اجرای این استانداردها هم اجباری شد. وزیری که اجرای این استانداردها را با مقاومت خودروسازان برای عملی کردن آنها همزمان می‌داند، می‌گوید: این استانداردها برای خودروسازان خیلی سخت بود به همین دلیل از ابتدا با مقاومت خودروسازان مواجه شد، اما در نهایت به دلیل اجباری بودن این استانداردها صنعت خودرو به سمت خودکفایی حرکت کرد و ما از سال ۸۵ به بعد با یک جهش قابل توجه در استانداردها مواجه شدیم.با تمام این تفاسیر اجرای استانداردهای ایمنی در خودروهای تولید داخل با وجود الزام‌های قانونی، بارها از سوی خودروسازان متوقف شد تا خودروهای داخلی برای داشتن استانداردهای معمول دنیا ۱۰ سال زمان را از سر بگذرانند. طی یک دهه گذشته استانداردهایی به روند تولید خودروهای داخلی اضافه شده است که تا پیش از این محصولات خودروسازان با آنها غریبه بودند، استانداردهایی که حالا در کنار پلیس، مشتریان هم به نبود آنها اعتراض خواهند داشت.
در ادامه وزیری استانداردهای ایمنی اضافه‌شده
به چرخه تولید خودرو رابیان می‌کند:
استاندارد فرمان: نیروی کنترل فرمان یکی از موارد ایمنی است که خودروسازان طی سال‌های گذشته روی آن کار کرده‌اند. نیروی کنترل فرمان زمانی که استاندارد نبوده باعث واژگونی، انحراف به چپ و راست و همچنین دشواری رانندگی می‌شده است. فرمان‌های هیدرولیک حالا جایگزین فرمان‌های قدیمی شده‌اند.
وسایل هشداردهنده شنوایی و بصری: وسایلی از قبیل سنسور هشداردهنده باز بودن در اتومبیل، هشداردهنده الکترونیکی بالابودن ترمز دستی، هشدار دهنده‌های سرعت زیاد و مواردی از این قبیل که پیش از این روی خودروهای داخلی وجود نداشت، بعد از اجباری شدن برخی استانداردها روی خودروهای داخلی اجرا شد. به این ترتیب در مواردی که به هوشیاری بیشتر راننده یا سرنشینان خودرو نیاز است، این دست وسایل می‌توانند هشدارهای لازم را اعلام کنند.
سیستم ترمزگیری: این سیستم که متعلقات زیادی دارد، بعد از سال 82 شاهد تغییرات زیادی بود. برای مثال تغییراتی در کالیپر ترمز، دیسک و صفحه، شیرهای فشارشکن، بوستر ترمز و قطعاتی از این دست ایجاد شد تا با توجه به استانداردهای تعریف شده، بتوانند تایید سازمان ملی استاندارد برای تولید را داشته باشند.
دستگاه ضدسرقت: این سیستم طی سال‌های گذشته برای خودروهای داخلی تعریف شد تا صاحب خودرو بابت امنیت خودرو نگرانی نداشته باشد.
استحکام صندلی و نگهدارنده‌های آن: صندلی‌های خودرو هم از آن دسته مواردی است که استانداردهای آن از نظر مقاومت و تکیه‌گاه‌های کمربند ایمنی اصلاح شده است.
کمربند ایمنی: کمربند ایمنی از جمله قطعاتی است که استانداردهای خاص خودش را دارد، اما با این وجود نصب آن روی خودروهای داخلی تا سال ۸۵ از سوی خودروسازان جدی گرفته نمی‌شد. اما با اجباری شدن تولید خودرو با کمربند ایمنی و از آن سو فرهنگسازی برای استفاده از آن، باعث شد تا به مرور زمان کمربند ایمنی از حالت آپشن خارج شود و حتی کمربندهای سرنشینان عقب نیز در تمام خودروها نصب شوند.
استاندارد تایر: استاندارد تایر هم با تیوپ‌لس کردن تایرها آغاز شد. بعد از آن مواردی نظیر عمر مفید لاستیک‌ها و همچنین مواد اولیه‌ای که برای تولید تایرخودرو استفاده می‌شود نیز مراحل استاندارد شدن را پشت سر گذاشتند.
هدایت‌پذیری خودرو: هدایت‌پذیری خودرو نیز از جمله مواردی بود که در خودروهای داخلی مورد بازنگری قرار گرفت. هدایت‌پذیری به این معنا است که خودرو در مسیر حرکت خود نباید به چپ یا راست منحرف ‌شود. برای مشخص شدن هدایت‌پذیری خودرو حتما باید آزمون‌هایی در پیست تست انجام شود. تست‌هایی نظیر واژگونی، بالانس چرخ‌ها و....
ترمز ای.بی.اس: این ترمز در واقع ضد قفل است و باعث می‌شود هنگام ترمز شدید، لاستیک‌های خودرو قفل نکند و به یک سمت منحرف نشود. به بیان دقیق‌تر این ترمز باعث می‌شود که هنگام ترمز شدید خودرو تعادلش را از دست ندهد، فرمان در دست راننده بماند و منجر به واژگونی و انحراف خودرو نشود.
کیسه هوا: کیسه هوای راننده و کمک‌راننده نیز چند سالی است که با فشار بیش‌ازپیش پلیس از سوی خودروسازان در حال اجرا است. هرچند بر اساس قانون خودروهای داخلی باید با ۲ کیسه هوا به تولید برسند، اما هنوز برخی تولیدات خودروسازان با یک کیسه هوا راهی بازار می‌شوند.