مترجم: امیررضا فخاریان

اگر بخواهیم ایده‌آل به قضیه نگاه کنیم، تعطیلات وقت استراحت کردن، آرامش داشتن و تجدید قوا است. اما افرادی که زیاد سفر کرده‌اند، می‌دانند که گاهی سفر این چیزها را برایمان ندارد. ممکن است مریض شویم و در حالی که تو دماغی حرف می‌زنیم و آب بینیمان را بالا می‌کشیم و عطسه می‌کنیم، به خانه برگردیم! مهم‌ترین متهم و مقصر برای مریضی در حین تعطیلات، خود سفر است. همیشه این جِرم‌ها، یا بچه‌هایی که سرفه می‌کنند یا گردش‌های در شهر نیست که باعث مریضی ما می‌شود. گاهی استراحت کردن خودش تمام دلیل مریضی ما است! این پدیده «بیماری فراغت» نام دارد؛ اصطلاحی که توسط روانشناسی به نام اد وینگرهوئتس در هلند به‌وجود آمد.

بیماری فراغت چیست؟

وینگرهوئتس در این‌باره به مجله Conde Nast Traveler می‌گوید: «در اوقات و روزهای استراحت (مثلا آخر هفته‌ها یا چند روز اول تعطیلات)، بعضی افراد از سردردها، گرفتگی عضله، کوفتگی، حالت تهوع و حتی سرماخوردگی و چیزی شبیه به آنفلوآنزا شکایت می‌کنند و می‌نالند. خیلی وقت‌ها نباید سفرهایمان را سرزنش کنیم، بلکه باید به سراغ سطح و اندازه آدرنالین برویم؛ هورمونی که برای مبارزات یا پروازهایمان ضروری است.» وینگرهوئتس خاطرنشان می‌کند: «زمانی که خیلی کار می‌کنید یا خیلی تحت فشار و استرس قرار می‌گیرید، سطح آدرنالین حتی آن زمانی که کار و استرس هم تمام می‌شود، پایین نمی‌آید. این درحالی است که در شرایط عادی سطح آن پایین می‌آید تا بدن بتواند راحت باشد.»

به بیان ساده‌تر وینگرهوئتس معتقد است: «سیستم بدن بی‌وقفه کار و انرژی تولید می‌کند. این انرژی بی‌مصرف ممکن است باعث به‌هم ریختن تعادل در بدن شود و در نتیجه در بین تمام اینها، با ضعیف کردن سیستم دفاعی بدن، یک عضو بیشتر از بقیه در خطر مبتلا شدن به بیماری‌های واگیردار قرار بگیرد.» هیدی هانا، مدیر ارشد موسسه آمریکایی استرس نیز می‌گوید: «مغز ما وقتی بالاخره متوجه می‌شود که می‌تواند درست و حسابی استراحت کند، اختلالات خیلی کوچکی که در زمینه سلامتی داشته‌ایم و در اثر روزمرگی برایمان ایجاد شده، مثل دردها، سردردها و کوفتگی را نمایان می‌کند و باعث یک شورش و به‌هم ریختی در بدن می‌شود.»

راه‌های جلوگیری

برای کسانی که از بیماری فراغت رنج می‌برند، این بیماری علامتی است که روزهایی که سفر می‌کنند و روزهایی که سفر نمی‌کنند، خارج از تعادل است. متخصصان در زمینه استرس، راه‌های زیر را برای کاهش یا درمان استرس پیشنهاد می‌دهند تا روزهایتان را بیشتر و بیشتر متعادل کنید:

تمرین- وینترهوئتس می‌گوید: «بعد از یک روز پراسترس یا یک روز کاری سخت، ورزش کنید. ورزش کردن می‌تواند مراحل راحتی و آزاد شدن بدن را آسان کند. این راه کلید آماده کردن بدن برای جاهای دیگری مثل تعطیلات طولانی‌تر است.»

مدیتیشن- جفری گریسون، یک محقق آگاهی در دانشگاه پنسیلوانیا هم توصیه می‌کند: «واکنش‌هایتان را در مقابل استرس تغییر دهید. کارها را هوشیارانه‌تر و آگاهانه‌تر انجام دهید. کمتر واکنش‌های تند نشان بدهید و سعی کنید آرام باشید. کمتر قضاوت کنید و سعی کنید بیشترین تاثیر را در کارها بگذارید. این روش روی سلامتی‌تان تاثیر می‌گذارد. همواره در خاطر داشته باشید که در هر جایی می‌توانید مدیتیشن انجام دهید، حتی در هواپیما!»

خواب- رزرو کردن اتاق در یک هتل مناسب خواب (Sleep-Friendly Hotel) اولین مرحله از مراحل پیشگیری مریضی در تعطیلات است. بی‌خوابی با درجات بالای دمای بدن و درجات پایین سیستم دفاعی بدن، ارتباط مستقیم دارد. طبق نظر گریسون، اگر بدن استراحت کافی نداشته باشد قدرت و توانایی سلول‌هایی را که مسوول از بین بردن بخش‌های آلوده به ویروس هستند، ضعیف می‌کند. همچنین بدون استراحت، سلول‌های سیستم دفاعی بدن هم ضعیف می‌شوند و نمی‌توانند از ما در مقابل بیماری‌ها حفاظت کنند.

معتدل بودن- هانا می‌گوید: «سفر باید سرگرم‌کننده باشد؛ اما به‌دور از الکل، کافئین و رژیم غذایی بد و نامناسب؛ چراکه ممکن است مانع عملکرد صحیح سیستم دفاعی بدن شود و مریض شدن را خیلی ساده‌تر کند. در طول روز معقول باشید و از رژیم‌های غذایی نامناسب پرهیز کنید.»

روزهای پایانی- هانا همچنین پیشنهاد می‌دهد: «اگر می‌توانید، یک روز به اول و آخر تعطیلات و سفر خود اضافه کنید. درست است که مجبورید یک یا دو روز بیشتر هزینه کنید؛ اما کمک می‌کند خیلی راحت‌تر با شرایط تطبیق پیدا کنید؛ چه قبل از سفر و چه بعد از آن.»