غفلت از صنایع پربازده
دنیای اقتصاد، زهرا صفدری- بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط بخش مهمی از صنعت به‌شمار می‌روند که متاسفانه با وجود ارزش‌آفرینی و نقشی که در رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی دارند، با موانع و مشکلات زیادی روبرو بوده و این موانع گاه منجر به تعطیلی برخی از این واحدهای صنعتی می‌شود.به‌طورکلی صنعت نقشی حیاتی در رشد اقتصادی کشورها داشته و تصور جامعه پیشرفته یا در حال توسعه بدون واحدهای صنعتی و تولیدات ناشی از آن، امکان‌پذیر نیست.
لزوم اعتمادسازی برای اجرای قانون
رفع موانع تولید و سرمایه‌گذاری
رئیس هیأت مدیره شهرک صنعتی مشهد در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: صنایع کوچک موتور محرکه تولید بوده و حضور و ظهور آن‌ها در دنیا، به دلیل زودبازده بودن و اینکه تأمین‌کننده و نیروی محرکه صنایع بزرگ محسوب می‌شوند، دارای اعتبار زیادی است. یکی از ویژگی‌های صنایع کوچک در کشور ما این است که به اندازه‌ای که صنایع بزرگ مشکل‌دار بوده و از نظر ساختار و سازوکار عقب‌تر هستند، صنایع کوچک و متوسط به‌روزتر و کم‌مشکل‌ترند و در بحران‌های اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و... بهتر خود را با شرایط وفق داده‌اند و حتی از نظر واردات تکنولوژی خود را به دنیا نزدیک‌تر کرده‌اند.
جواد باقری شیروانی بزرگترین چالش صنایع کوچک در کشور را عدم‌امکان ظرفیت‌سازی در حوزه مدیریتی به دلیل کوچک مقیاس بودن دانسته و می‌افزاید: با توجه به اینکه صنایع کوچک به تنهایی امکان و توجیه ایجاد بدنه مدیریتی و کارشناسی قوی را برای خود ندارند، به‌طور معمول در دنیا این بدنه مدیریتی در شهرک‌های صنعتی به شکل عمومی شکل می‌گیرد و این صنایع برای حل مشکلات بدنه‌ای خود، از بخش خدمات عمومی استفاده می‌کنند اما صنایع کوچک در ایران از این موضوع و خدمات بی‌نصیب هستند و شاید انتظار است که بخش خصوصی خود این بدنه مدیریتی را ایجاد کند که عمدتا با نوع فرهنگ و تعاملات اقتصادی ما همخوانی ندارد یا باید شرکت شهرک‌های صنعتی این کار را به عهده بگیرد و واحدهایی برای ارائه خدمات عمومی در حوزه مشاوره‌های تولید و بهره‌وری ایجاد کند.
باقری خاطرنشان می‌کند: البته در مقاطعی این کار در شهرک‌های صنعتی انجام شد اما متاسفانه عقیم ‌مانده و موفقیت چندانی نداشته است به طور مثال شهرک‌های صنعتی و واحدهای کوچک و متوسط را عارضه‌یابی عمومی کردیم، اما حاصل این عارضه‌یابی بهبود کیفیت و تولید و نیز بالا رفتن بهره‌وری نبوده است.
عضو هیأت رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت استان اظهار می‌کند: عدم امکان دسترسی متقاضیان به تسهیلات بانکی یکی دیگر از معضلات صنایع کوچک و متوسط است؛ در آمارهای اخیر بانک مرکزی اعلام شده بیش از ۶۰ درصد تسهیلات معوق بانکی در اختیار ۵۰۰ نفر از تسهیلات‌گیرندگان است و این نشان می‌دهد دسترسی صنایع کوچک ما به تسهیلات به آسانی صنایع بزرگ نیست و دلیلش این است که صنایع کوچک توان وثیقه و لابی و ... ندارند؛ با توجه به اینکه صنایع بزرگ در کشور ما عمدتا دولتی یا وابسته به دولت‌اند و صنایع بزرگ مستقل کمی داریم، طبیعی است که دسترسی آن‌ها به تسهیلات و تأمین سرمایه نسبت به صنایع کوچک آسان‌تر باشد.
باقری با اشاره به ابلاغ قانون رفع موانع تولید و سرمایه‌گذاری در روزهای گذشته، می‌گوید: یکی از بندهای بسیار ارزشمند این قانون، قرض گرفتن رسمی صنایع کوچک و متوسط از مردم است؛ افراد می‌توانند به واحدهای تولیدی به طور رسمی قرض بدهند و معادل سود بانکی سند زده و سود دریافت کنند، گرچه برخی تبصره‌های محدودکننده در این قانون وجود دارد اما امیدواریم بار دیگر با انسجام و مدیریتی که بتواند این نوع سرمایه‌ها را به سمت صنایع کوچک هدایت کند، گره‌گشایی برای این صنایع صورت بگیرد.
عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: در گذشته تنها راه تأمین سرمایه بورس بود و واحدهایی که وارد بورس می‌شدند، می‌توانستند به خرید و فروش سهام بپردازند، اما واحدهای کوچک وارد بورس نمی‌شوند و این قانون کمک می‌کند کسی که تمایل به قرض دادن پول خود به واحد صنعتی دارد، در صورت اینکه اعتمادش جلب شود و شرایط تأمین وثیقه آن واحد فراهم باشد، نقش یک موسسه مالی را بازی کند و در صورت حمایت و برنامه‌ریزی مدیران صنایع کوچک و متوسط در اجرای این قانون، کمک بزرگی به صنایع می‌شود؛ با اجرای این روش، سرمایه‌های خرد به‌طور سازمان‌یافته‌ای به بخش صنایع کوچک کمک می‌کند، حجم سنگین کار بانک‌ها کمتر شده و دسترسی صنایع کوچک و متوسط به پول‌های سرگردان در بازار بیشتر می‌شود.
باقری با اشاره به اهمیت موضوع اعتمادسازی برای مردم و سرمایه‌گذاران در اجرای قانون رفع موانع تولید و سرمایه‌گذاری می‌گوید: به نظر من نمی‌توان این اعتمادسازی را واحد به واحد انجام داد بلکه باید سازوکار میانی برای موضوع درنظرگرفته شود، این کار باید یا در یک سازمان مثل شرکت شهرک‌های صنعتی یا در بخشی از اتاق بازرگانی و یا سازمان صنایع کوچک با تدابیر لازم انجام شود؛ اینکه واحد صنعتی کوچک بتواند اعتماد مردم را جلب کند و تسهیلات بگیرد کار سختی است و باید یک فرآیند عرضه و تقاضا و سازوکار شبه بورس برای این موضوع تدبیر شود تا رونق بگیرد.
رئیس هیأت مدیره شهرک صنعتی مشهد درباره قانون صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک نیز اظهار می‌کند: به طور قطع این قانون باید اصلاح و راهکارهای آن تدبیر شود، زیرا وقتی زمان را از دست می‌دهیم در شرایط موجود قانون‌ها اثربخشی خود را از دست می‌دهند؛ این موضوع را در اتاق بازرگانی هم مطرح خواهیم کرد تا سازوکاری برنامه‌ریزی شود و حداقل بخش تأمین مالی که اثرگذاری زیادی در تولید دارد هر چه سریعتر انجام شود.
باقری از نوسازی ماشین‌آلات به عنوان یکی دیگر از چالش‌های پیش روی صنایع کوچک و متوسط یاد کرد و تصریح می‌کند: امروز ماشین‌آلات واحدهای صنعتی فرسوده و غیرقابل‌رقابت در بازارهای بین‌المللی است، اگر می‌خواهیم صنایع کوچک ما در دنیا عرض اندام کنند و در صادرات نقش داشته باشند باید بر نوسازی ساختار و ماشین‌آلات تمرکز داشته باشیم در غیراین صورت نه تنها بحث سودآوری بلکه ماندگاری و بقای صنایع کوچک مورد تردید قرار می‌گیرد. از آنجایی که صنایع کوچک موتور محرکه تولید هستند باید در این زمینه تدبیر شود و اجازه ندهیم آن‌ها به راحتی از گردونه تولید خارج شوند و مشکلات و معضلات زیادی را برای اقتصاد ما ایجاد کنند.
عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی یادآور می‌شود: به اعتقاد من یکی از ویژگی‌های صنعتی استان ما عدم وجود تعداد زیاد صنایع بزرگ است، عمده صنایع خراسان رضوی کوچک و متوسط است و دولت به دلیل فعال بودن بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در استان ما ورود پیدا نکرده، لذا عمده اشتغال و تولیدات ما در صنایع کوچک و متوسط شکل می‌گیرد و به همین دلیل تاثیرپذیری سهم ما از مشکلات در صنایع کوچک و متوسط بیشتر است و به دنبال این هستیم تا با عارضه‌یابی دقیق از مشکلات و دسته‌بندی آن‌ها بتوانیم از ظرفیت‌های مصوبات اخیر حداکثر استفاده را داشته باشیم تا صنایع کوچک و متوسط استان که به شدت دچار رکود بوده و مدیران واحدهای تولیدی از مسأله رکود رنج می‌برند، شرایط لازم برای عبور از بحران را پیدا کنند.

صنایع کوچک برای حل مشکل تأمین نقدینگی به وحدت برسند
عضو هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: صنایع کوچک و متوسط نقشی اساسی در رونق اقتصادی ایفا می‌کنند و می‌توانند جاده رسیدن به رشد بالنده در صنایع بزرگ را ایجاد کنند و به یاد داشته باشیم که اگر جاده و مسیری برای رسیدن به رونق اقتصادی نباشد، نمی‌توان به آن دست یافت.
علیرضا نبی می‌افزاید: امروز اقتصادهای کلان دنیا و آن‌هایی که از قدرت زیادی برخوردارند، متکی بر صنایع کوچک و متوسط هستند نه صنایع بزرگ، به طور مثال در چین به عنوان کشوری موفق در زمینه اقتصادی می‌بینیم کارگاه‌های کوچک با تعداد کمی افراد شاغل توانسته‌اند تکه‌های پازل اقتصادی را درکنارهم قرار دهند.
این کارآفرین برتر خراسان رضوی به هزینه‌بری کمتر و بازدهی بیشتر به عنوان مهمترین فرصت‌های صنایع کوچک و متوسط اشاره و اظهار می‌کند: اگر بتوان این صنایع را سامان‌دهی کرد و همه تحت کنترل و آموزش باشند، می‌توان امیدوار بود که با افزایش تعداد نیروها و ظرفیت‌هایشان، صنایع بزرگ آینده ما را تشکیل بدهند و لازم است در این راستا حمایت شوند.
نبی درباره چالش‌های پیش روی صنایع کوچک و متوسط می‌گوید: در عرصه این صنایع مشکلات بزرگی وجود دارد که می‌توان از صدور بخشنامه‌ها به عنوان نخستین مشکل نام برد، متأسفانه در هنگام صدور یک بخشنامه به این موضوع توجه نمی‌شود که دستورات و قوانین علاوه بر اینکه صنعت کلانی مانند ذوب آهن را زیر پوشش قرار می‌دهد، یک کارگاه کوچک آهنگری را نیز به عنوان واحدی صنعتی تحت تاثیر قرار می‌دهد.
این فعال اقتصادی بخش خصوصی بر لزوم صدور بخشنامه‌ها متناسب با ظرفیت و اندازه صنایع مختلف تاکید و تصریح می‌کند: متاسفانه بسیاری از واحدهای صنعتی کوچک توان هضم و تحمل وزنه بخشنامه‌هایی که برای تمام صنایع صادر می‌شود را ندارند.
نبی از تعدد بخشنامه‌ها به عنوان یکی دیگر از مشکلات و چالش‌های موجود نام برده و می‌افزاید: امروز ۶۰ درصد از وقت و زمان مدیران صنایع کوچک ما صرف حل و فصل مسائل واحد صنعتی خود با اداراتی که حکم نظارتی و یا به نوعی مرتبط با فعالیت آن‌هاست، می‌شود؛ ادارات مختلفی برای پاسخگویی واحد تولیدی به یک موضوع مشترک وجود دارد و هرکدام از این ادارات نیز بخشنامه‌های متفاوتی را صادر می‌کنند.
عضو هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی ادامه می‌دهد: امروز ادارات نظارت بر مواد غذایی و استاندارد، کاری یکسان انجام می‌دهند اما بخشنامه‌های هر یک از آن‌ها با دیگری تفاوت داشته، هنوز به تفاهم‌نامه مشترکی نرسیده‌اند و حتی در برخی موارد ممکن است مجوزهای یکدیگر را قبول نداشته باشند و در این میان صنایع بیش از همه اذیت می‌شوند.
نبی یادآور می‌شود: تعدد بخشنامه‌ها و موازی‌کاری‌های اداری از چالش‌های اصلی صنایع است و صنایع کوچک نیز مانند فرزندان اقتصاد هستند که زودتر از دیگر صنایع دچار آسیب شده و ضربه می‌خورند.
این کارآفرین برتر استان درباره مشکل تأمین نقدینگی مورد نیاز صنایع کوچک و متوسط نیز می‌گوید: با توجه به اینکه میزان ریسک بانک‌ها برای ارائه تسهیلات به صنایع بالاست، آن‌ها ترجیح می‌دهند به صنایع بزرگی که وثایق محکم‌تری داشته و شرکت‌های قوی‌تری هستند، تسهیلات بدهند و به همین دلیل است که بانک‌ها تمایل چندانی به سرمایه‌گذاری روی صنایع کوچک ندارند و هزینه‌های این صنایع در بخش تسهیلات افزایش می‌یابد.
نبی اظهار می‌کند: برای حل مشکل نقدینگی چاره‌ای جز وحدت، همیاری و همکاری واحدهای صنعتی کوچک و متوسط با یکدیگر نیست. پیشنهاد من این است که صنایع غذایی، صنایع فولاد، صنایع پلاستیک و... هر کدام با تشکیل شورایی، به طور مجزا صندوقی ایجاد کرده و هر یک از واحدهای صنعتی سهمی در تأمین سرمایه این صندوق داشته باشند و زمانی که صندوق به سرمایه قابل‌ملاحظه‌ای رسید، از آن برای انجام مذاکره قدرت‌مندانه با بانک‌ها استفاده شود.
عضو هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی می‌افزاید: اگر صنایع سرمایه صندوق‌ها را نزد بانک گرو بگذارند، می‌توانند دو تا سه برابر آن مبلغ تسهیلات دریافت کنند و این اتفاق باید بیفتد و واحدهای صنعتی باید بتوانند در یک گفتمان مشترک در کنار هم این صندوق را تشکیل بدهند. ما به عنوان صنایع کوچک در حال حاضر ضعیف هستیم و باید این را بپذیریم، بانک ما را باور نمی‌کند و دولتی‌ها ما را به حساب نمی‌آورند پس باید خودمان به فکر باشیم.
نبی تاکید می‌کند: اگر در قالب یک انجمن، صندوق سرمایه را تشکیل بدهیم، می‌توان به واحدهای در حال تعطیل به طور اضطراری کمک کرد و به جای بازپرداخت، حتی می‌توان کالای آن واحد تولیدی را دریافت کرد و به فروش رساند؛ این بدان معناست که واحدی درون واحدهای صنعتی ایجاد شود تا کار را تسهیل و روان کند.
این فعال اقتصادی بخش خصوصی خاطرنشان می‌کند: نشستن به انتظار اینکه دولت و بانک‌ها کمک کنند، انتظار بیهوده‌ای است و جواب نمی‌دهد؛ صنایع باید به طور فعالانه در کنار هم بوده، سرمایه‌گذاری کنند و آن را به صورت اضطراری به یکدیگر وام بدهند. این روش موفقی است که در صندوق‌های قرض‌الحسنه خانگی نیز مشاهده می‌شود؛ صنعت هم یک خانواده است و اگر صنایع از این روش سنتی استفاده کنند بسیاری از مشکلات آن‌ها رفع خواهد شد.
نبی درباره صندوق ضمانت صنایع کوچک می‌گوید: این صندوق به دلیل عدم مدیریت صحیح منابع و نیز عدم اجرای تعهدات از سوی وام‌گیرندگان دیگر قابل اجرا نیست و باید به فکر راه‌های دیگری باشیم.
عضو هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع استان درباره پتانسیل صنایع کوچک استان برای رقابت در بازارهای بین‌المللی، می‌گوید: خراسان رضوی دومین استان صنعتی کشور است و از پتانسیل و ظرفیت بسیار زیادی در کشور برخوردار است و منابع کشاورزی مطلوب، هم مرزی با کشورهای مصرف‌کننده‌ای چون افغانستان و ترکمنستان، وجود بارگاه رضوی و حضور ۲۵ میلیون زائر و گردشگر در سال از جمله ظرفیت‌های این استان به شمار می‌رود.
نبی یادآور می‌شود: با وجود همه این ظرفیت‌ها، باز می‌بینیم که پایتخت‌نشینان بدون شناخت نیازهای ما، تکالیفی تحمیل می‌کنند و نمی‌دانیم چرا مسئولان در این زمینه کاری انجام نمی‌دهند تا اختیاراتی متناسب با نیاز استان داشته باشند. از یک طرف نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی که باید در حوزه اشتغال و صنعت به طور فعال‌تری عمل کنند، درگیر مسائل سیاسی و روزمره می‌شوند و از طرفی مطالبات صنعت‌گران هم منسجم نیست و این عدم تمرکز موجب شده نتیجه لازم را نگیریم.
این کارآفرین برتر می‌گوید: مشکل ما در بین نمایندگان و بخش خصوصی یعنی صنعت‌گران، چندصدایی بودن و عدم تمرکز است، جلسات به جای طرح مشکل به تعریف و تمجید می‌گذرد و همین موجب شده، نتوانیم از پتانسیل بالای استان بهره لازم را ببریم.
نبی با اشاره به لغو احتمالی تحریم‌ها عنوان می‌کند: به نتیجه رسیدن مذاکرات درهای اقتصاد دنیا را به سوی ما بازخواهد کرد و حضور شرکت‌های رقیب خارجی بیشتر از یک انتخاب پیش روی ما نمی‌گذارد، یا تغییر کنیم یا حذف شویم. امروز سونامی نظم و تخصص در راه ایران است که شرکت‌های خارجی با ورود خود به بازار ایران و تسخیر این بازار به همراه می‌آورند.

فضای ناامن سرمایه‌گذاری
در صنایع کوچک و متوسط
یکی دیگر از اعضای هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی درباره اهمیت صنایع کوچک و متوسط از نظر ارزش‌آفرینی و رشد اقتصادی می‌گوید: امروزه صنایع کوچک و متوسط به عنوان عامل عمده رشد صنعتی در بسیاری از کشورها شناخته می‌شود و برای سرعت بخشیدن به روند صنعتی شدن، اولویت نخست باید به رشد صنعتی کوچک و متوسط داده شود. ایجاد و حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط یکی از اولویت‌های اساسی در برنامه‌های توسعه اقتصادی بسیاری از کشورها قرار گرفته و در کشور ما نیز برای رونق تولید ملی و حمایت و کمک به رشد اقتصادی این صنایع بسیار مورد توجه واقع شده است.
فرامرز مرادی تاکید می‌کند: از آنجایی که توجه به صنایع کوچک می‌تواند موجب کارآفرینی بهتر، نوآوری و تغییر فناوری، پویایی صنعت و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و افزایش درآمد در اقتصاد ملی شود اهمیت بسیاری داشته و می‌تواند پاسخگوی تقاضای فزاینده برای محصولات متنوع صنعتی شود؛ تولیدکنندگان صنعتی با هدف استفاده بهینه از امکانات و جلوگیری از هدررفت منابع باارزش، تمهیداتی اندیشیده‌اند که نتیجه آن تغییر در ساختار صنعتی است و یکی از مشخصات بارز و اصلی آن تغییر ساختار، رشد و ترویج بیش از پیش صنایع کوچک و متوسط است.
مرادی شدت یافتن رقابت جهانی، توسعه حمل‌ونقل، تحول در تبادل اطلاعات و فناوری ارتباطات، تشدید تقسیم بازار ناشی از رشد تقاضای مصرف‌کننده برای تولیدات متنوع و ... را فرصت‌های پیش روی صنایع کوچک و متوسط می‌داند.
عضو هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع استان درباره چالش‌های پیش روی این صنایع نیز اظهار می‌کند: بالا رفتن هزینه تولید و قیمت تمام‌شده در کنار کمبود شدید نقدینگی، کمبود فضای نوآوری و خلاقیت و کار گروهی همراه با کیفیت پایین تولید ملی، فقدان چابکی در عملیات و فرآیندها در کنار طولانی شدن زمان سوددهی و بازدهی طرح‌های تولیدی و فقدان مکانیسم بازاریابی در کنار حاشیه سود کم از جمله چالش‌های صنایع کوچک و متوسط است.
مرادی ادامه می‌دهد: نامساعد بودن فضای کسب‌وکار در کنار فضای ناامن سرمایه‌گذاری و ریسک بالا، وجود تورم همراه با رکود سودآوری، افزایش مکرر قیمت حامل‌های انرژی همراه با عدم استقبال خریداران محلی از کالاهای ملی، وجود قوانین دست‌وپاگیر در مسیر تولید و فروش همراه با تعدد سیاست‌ها و تعارض موجود بین آن‌ها، وابستگی تولید به تکنولوژی خارجی و مشکلات تأمین مواد اولیه همراه با پرداخت تسهیلات به واحدهای تولیدی با نرخ سود بالا و وجود فضای تحریم اقتصادی همراه با عدم نظارت دقیق بر ورود کالاهای خارجی از دیگر چالش‌های پیش روی صنایع کوچک و متوسط ما به شمار می‌رود.
این فعال اقتصادی بخش خصوصی با بیان اینکه برای تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی کوچک راه‌های مختلفی وجود دارد، تشریح می‌کند: تشکیل تعاونی‌های اعتبار با عضویت بنگاه‌های اقتصادی مورد نظر، حمایت دولت از این بنگاه‌ها از طریق اعطای اعتبارات کم‌بهره با استفاده از منابع طرح هدفمندسازی یارانه‌ها و استفاده از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی با ارائه طرح‌های اقتصادی قابل‌قبول آن‌ها از جمله راه‌های تأمین مالی صنایع کوچک و متوسط است.
مرادی در پاسخ به این سؤال که صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک با چه سازوکاری به این صنایع کمک می‌کند، می‌گوید: این صندوق از طریق تضمین حداکثر ۷۰ درصد و البته در مناطق کمتر توسعه یافته تا ۸۵ درصد اصل سود و تسهیلات اعطایی بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری به صنایع و با استفاده از وجوه اداره شده و سایر منابع در چارچوب سیاست‌های صنعتی و برنامه‌های توسعه کشور در زمینه احداث، توسعه، بهسازی و نوسازی، سرمایه در گردش، توسعه پیمانکاری‌های فرعی، تحقیق و توسعه، خرید فناوری و دانش فنی و تجهیزات آزمایشگاهی و توسعه منابع انسانی و همچنین سایر اموری که در راستای تحقق هدف صندوق است، اقدام می‌کند.
عضو هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی یادآور می‌شود: این ضمانت‌نامه پس از انجام کار کارشناسی و اعتبارسنجی، مبتنی بر اولویت‌های تصویب شده صندوق، با اخذ وثایق لازم و دریافت کارمزد برای متقاضی صادر می‌شود.
مرادی ارزیابی خود از کیفیت تولیدات صنایع کوچک و متوسط استان را اینگونه بیان می‌کند: تولیدات بسیاری از صنایع کوچک و متوسط خراسان رضوی از کیفیت نسبتا خوبی برخوردار بوده و توان رقابت با رقبای منطقه‌ای و حتی جهانی خود را دارند و از ظرفیت نسبتا بالای صادراتی نیز برخوردارند.
این فعال اقتصادی می‌افزاید: کالاهایی چون فرش ماشینی، سیمان، محصولات شیمیایی، رنگ و چینی، کاشی و سرامیک، رب و کنسانتره میوه از جمله این تولیدات است. افزون بر این برخی دیگر از تولیدات این استان می‌تواند با کمی دقت و کنترل بیشتر در کیفیت، قابلیت صادراتی داشته باشد که تحقق این موضوع نیازمند تلاش بیشتر کارکنان و مدیران این واحدها و کنترل بیشتر مسئولان نظارتی است.

کشور مستعد
رشد بنگاه‌های اقتصادی کوچک است
عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز می‌گوید: کشور ما مستعد رشد بنگاه‌های اقتصادی کوچک، متوسط و روستایی است و کسانی‌که گمان می‌کنند باید بنگاه‌های اقتصادی بزرگی در کشور ایجاد کنند، در اشتباه‌اند، زیرا جامعه ما جامعه‌ای توزیع شده در سطح کشور و تولید ما نیز همین‌گونه است؛ وقتی صنایع یا مراکز تولیدی و بنگاه‌های بزرگی با حدود ۱۰ هزار نفر نیرو ایجاد شود، نیروهای انسانی برای اشتغال، از روستاها به شهر مهاجرت کرده و بسیاری از آن‌ها در حاشیه شهر زندگی می‌کنند و این موضوع مشکلات حاشیه‌نشینی و اجتماعی را به دنبال داشته و روستاها تخریب و تخلیه می‌شود.
محمدحسین روشنک می‌افزاید: اگر قرار است صنعت بزرگی ایجاد کنیم، این صنعت بزرگ باید با نگاه به تأمین اقتصاد و اشتغال روستاها به واحدهای کوچک و متوسط تقسیم شود، همان کاری که در کشور چین انجام می‌شود و در یک محله حدود ۱۰ نفر در کنار هم کار تولیدی انجام می‌دهند. در واقع تولید قطعات مورد نیاز بسیاری از صنایع بزرگ چین در محله‌های کوچک انجام می‌شود.
روشنک با اشاره به تمایل شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران پس از لغو احتمالی تحریم‌ها، اظهار می‌کند: پس از تحریم‌ها باید نگاه ویژه‌ای به صنایع کوچک، متوسط، روستایی و به ویژه اشتغال و اقتصاد روستاها داشته باشیم و این موضوع را جدی بگیریم. با توجه به مشکلات ناشی از کمبود آب لازم است برای روستا و اشتغال آن، رونق اقتصادی ایجاد کنیم تا از حاشیه‌نشینی و معضلات بعدی هجوم روستاییان به شهرها که هم خودشان و هم شهرها در شرایط بدی قرار می‌گیرند، تا حد زیادی جلوگیری شود.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی ادامه می‌دهد: نباید به یکباره از هجوم سرمایه‌های خارجی ضرر کنیم؛ سرمایه‌گذار به دنبال ایجاد صنعت با اشتغالی ۱۰ هزار نفری است، اما ابتدا باید بررسی کنیم که آن ده هزار نفر در کجا سکونت خواهند داشت و از کدام روستا یا منطقه به آن واحد صنعتی می‌آیند؟ اگر به این موضوعات توجه نکنیم، رفع تحریم‌ها نه تنها ما را به اقتصاد دورن‌زا و مقاومتی نزدیک نمی‌کند بلکه درگیر مصرف‌گرایی با واردات کالاهای ساخته شده از محل مطالبات‌مان از خارج از کشور می‌شویم و این موجب رشد حاشیه‌نشینی و معضلات بیکاری در روستاها می‌شود.

۹۰ درصد واحدهای صنعتی خراسان رضوی، صنایع کوچک است
رئیس تأمین منابع مالی صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی نیز می‌گوید: از مجموع ۵۷۴۲ واحد صنعتی موجود در خراسان رضوی، ۵۱۷۱ واحد معادل ۹۰ درصد صنایع استان، در زمره واحدهای صنعتی کوچک هستند که ۳۰ درصد از مجموع سرمایه‌های صنعتی معادل سه هزارو۵۲ میلیارد تومان را نیز به خود اختصاص داده‌اند.
محمد مهدی‌زاده می‌افزاید: از مجموع صنایع موجود در سطح استان، ۲۲۰۰ واحد در شهرک‌های صنعتی مستقرند که ۱۹۴۶ واحد از این تعداد صنایع کوچک هستند. وی با اشاره به اشتغال ۱۸۴ هزار و ۶۰۴ نفر در صنایع استان، اظهار می‌کند: ۸۵ هزار و ۳۱۳ نفر معادل ۴۶ درصد از این تعداد در واحدهای صنعتی کوچک مشغول به‌کارند.
مهدی‌زاده درباره مهمترین مشکلات صنایع کوچک استان، تصریح می‌کند: مدیر مالکی بودن شرکت‌ها، غیرمرتبط بودن رشته تحصیلی و تجربیات افراد با فعالیت واحد صنعتی، فرسوده بودن اکثر تجهیزات و ماشین‌آلات مورد استفاده، ضعف بنیه مالی واحدها، تولید محصولاتی با بازارهای غیرجذاب داخلی و عدم‌توجه و برنامه‌ریزی مدیران صنایع برای صادرات از مهمترین مشکلات این واحدهای صنعتی است.
رئیس تأمین منابع مالی صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی در پاسخ به این سوال که برای تأمین مالی واحدهای صنعتی کوچک و متوسط چه راه حلی وجود دارد، می‌گوید: در حال حاضر واحدهای صنعتی اتکاء زیادی به سیستم‌های بانکی داشته و تنها راه تأمین مالی خود را دریافت منابع از سیستم بانکی می‌دانند. شرکت شهرک‌های صنعتی سالانه منابع ناچیزی را از محل وجوه اداره شده براساس تفاهم‌نامه با بانک عامل به واحدهای صنعتی به عنوان تسهیلات پرداخت می‌کند.
مهدی‌زاده خاطرنشان می‌کند: در موارد مختلفی هم مساعدت‌هایی از طریق صندوق توسعه و نوآوری، بنیاد برکت، صندوق مالی توسعه تکنولوژی ایران و ... صورت می‌گیرد اما پیشنهاد تمامی کارشناسان به واحدهای صنعتی، قطع وابستگی به سیستم بانکی و تأمین مالی از روش‌های دیگری مانند فروش اعتباری، پیش‌فروش کالاها، اتصال به شرکت‌های موجود در زنجیره تأمین خود و ... است.


ادامه از صفحه اول... با اشتغال کمتر از ۱۰۰ نفر و صنایع بزرگ به واحدهایی با اشتغال‌زایی برای بیش از ۱۰۰ نفر اطلاق می‌شود و کشوری که به دنبال رونق اقتصادی است باید بیش از همه به فعالیت واحدهای صنعتی کوچکی که نیاز به اعتبارات صنایع بزرگ نداشته اما بازدهی خوب و سریع‌تری به دنبال دارد، توجه کنند. سخن گفتن از تحریم‌ها و تأثیراتی که در سال‌های گذشته بر واحدهای صنعتی کشور ما چه صنایع بزرگ و چه صنایع کوچک و متوسط گذاشته، موضوعی تکراری اما تلخ است؛ از طرفی بسیاری از فعالان اقتصادی به ویژه در بخش خصوصی معتقدند در این سال‌ها تنها تحریم‌ها نبودند که ضربات سهمگینی به بدنه صنعت کشور وارد کردند، بلکه برخی از بخشنامه ها، دستورالعمل‌های اداری و قوانین نیز نقش خودتحریمی را در کشور ایفا کرده و صنایع را شکننده و دچار آسیب کردند.
در این شماره به دنبال واکاوی مشکلات و معضلات پیش روی صنایع کوچک و متوسط، اهمیت این صنایع در اقتصاد و فرصت‌های پیش روی آن‌ها، راه حل تامین نقدینگی به عنوان یکی از مهمترین مشکلات این صنایع و کیفیت تولیدات صنایع کوچک خراسان رضوی برای صادرات و رقابت در منطقه هستیم.

ادامه از صفحه اول... با اشتغال کمتر از ۱۰۰ نفر و صنایع بزرگ به واحدهایی با اشتغال‌زایی برای بیش از ۱۰۰ نفر اطلاق می‌شود و کشوری که به دنبال رونق اقتصادی است باید بیش از همه به فعالیت واحدهای صنعتی کوچکی که نیاز به اعتبارات صنایع بزرگ نداشته اما بازدهی خوب و سریع‌تری به دنبال دارد، توجه کنند. سخن گفتن از تحریم‌ها و تأثیراتی که در سال‌های گذشته بر واحدهای صنعتی کشور ما چه صنایع بزرگ و چه صنایع کوچک و متوسط گذاشته، موضوعی تکراری اما تلخ است؛ از طرفی بسیاری از فعالان اقتصادی به ویژه در بخش خصوصی معتقدند در این سال‌ها تنها تحریم‌ها نبودند که ضربات سهمگینی به بدنه صنعت کشور وارد کردند، بلکه برخی از بخشنامه ها، دستورالعمل‌های اداری و قوانین نیز نقش خودتحریمی را در کشور ایفا کرده و صنایع را شکننده و دچار آسیب کردند.
در این شماره به دنبال واکاوی مشکلات و معضلات پیش روی صنایع کوچک و متوسط، اهمیت این صنایع در اقتصاد و فرصت‌های پیش روی آن‌ها، راه حل تامین نقدینگی به عنوان یکی از مهمترین مشکلات این صنایع و کیفیت تولیدات صنایع کوچک خراسان رضوی برای صادرات و رقابت در منطقه هستیم.