توانایی های صنعت نساجی را دریابیم

با وجود اینکه زنجان در زمره پنج استان برتر حوزه نساجی کشور است اما این صنعت این روزها حال خوشی ندارد و واحدهای نساجی این استان به طور میانگین با ۳۰ درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند. به اعتقاد علی کلانتری ، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان زنجان، افزایش میزان قاچاق عمده‌ترین چالش صنعت نساجی کشور است و این عامل نه تنها باعث ورود کالای بی کیفیت به ایران می شود بلکه به قدرت رقابت تولیدکنندگان داخلی لطمات جبران ناپذیری وارد می کند.

با توجه به رکود حاکم در بخشهای مختلف شرایط صنعت نساجی در استان را چگونه ارزیابی می کنید؟

استان زنجان جزو پنج استان برتر در صنعت نساجی کشور بوده و در خصوص فناوری مورد استفاده در کارخانه‌ها نیز رتبه دوم پس از استان اصفهان را از آن خود کرده و جایگاه خوبی نیز در صنعت ریسندگی و بافندگی دارد، اما با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد کشور این صنعت نیز مانند سایر صنایع استان با رکود مواجه است. درحال حاضر واحدهای نساجی استان به صورت میانگین با حدود ۳۰ درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند و دلیل اصلی این موضوع رکود حاکم بر بازار است. با این حال امیدواریم با تدابیری که دولت یازدهم برای گذر از دوران رکود پس از برجام برنامه ریزی کرده شرایط بهبود یابد و رکود از سر اقتصاد ایران باز شود. صنعت نساجی مهم‌ترین تجربه کشور در واگذاری واقعی صنعت به بخش خصوصی است اما به دلیل عدم تصمیم‌گیری مناسب ، هر روز ضربات مهلکی به بدنه تنومند آن وارد می‌شود؛ ضرباتی که هر کدام آنها برای از پا درآوردن هر صنعت دیگری کافی است. به عنوان مثال، بررسی مختصر صنایع نساجی و پوشاک نشان می‌دهد، حجم پوشاک قاچاق به کشور دو برابر پوشاکی است که به صورت رسمی وارد کشور می شود .

چه تعداد واحد در صنعت نساجی استان زنجان فعال هستند؟

در حال حاضر حدودا ۸۰ واحد فعال در صنعت نساجی استان مشغول فعالیت هستند که اشتغالزایی آنها بیش از ۵ هزار نفر است. هرچند به دلیل ورود کالای قاچاق به کشور و افزایش هزینه های تولید و ثابت نبودن نرخ ارز بسیاری از این کارخانه ها با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می‌کنند، اما با نگاهی اجمالی به آمار و ارقام مشخص می‌شود که سرمایه مورد نیاز برای اشتغال هر نفر در صنعت نساجی و به ویژه صنعت پوشاک در مقایسه با کل صنعت بسیار کمتر و تا یک پنجم است؛ به این معنا که صنعت نساجی و پوشاک ایران این توانایی را دارد که با حجم سرمایه‌گذاری بسیار پایین‌تری نسبت به سایر صنایع، اشتغال بیشتری ایجاد کند. این امرمی تواند تاثیر بسزایی در رونق اقتصادی کشور و کاهش نرخ بیکاری داشته باشد و این موضوع اهمیت بسیار بالای این صنعت را در خصوص اشتغالزایی مشخص می‌کند. با این حال تاکنون سیاستگذاران و تصمیم‌گیران اقتصادی با کم‌توجهی، اقتصاد کشور را از چنین قدرت شگرفی محروم کرده‌اند. این در حالی است که ایران سابقه‌ بسیار درخشانی در این صنعت داشته و خیل عظیمی از افراد تحصیلکرده و با تجربه در این بخش حضور دارند که می‌توانند نقش‌آفرینی کنند. اصولا این صنعت سال‌هاست در کشور بومی شده و بیش از یکصد سال است از حالت سنتی خارج و به صورت صنعتی اداره می‌شود. از این رو امیدواریم مسوولان با نگاهی دوباره به پتانسیل‌های این صنعت کهن و تاثیرگذار زمینه صنعتی شدن ایران را از این صنعت آغاز کنند، چرا که ورود به فاز صنعتی شدن و توسعه‌یافتگی در تمام کشورهای پیشرفته مانند آلمان، انگلیس، ژاپن، کره و ... با این صنعت آغاز شده و همچنان نیز در اقتصاد و تجارت این کشورها نقش قابل توجهی ایفا می‌کند.

مهمترین موانع و چالشهای صنعت نساجی استان چیست؟

عمده ترین چالشی که در این ایام صنعت نساجی کشور و به تبع آن استان با آن روبه‌رو است، رکود و افزایش میزان قاچاق است، به طوری که اثرات آن مانند رقیب ناجوانمردی در مقابل تولید کننده قرار گرفته و با تسخیر بازار او را به زانو در آورده است. در حال حاضر واردات بی رویه و گسترده مواد اولیه و محصولات تمام شده نساجی توسط وارد‌کنندگان فعال در اقتصاد پنهان کشور که به آنها قاچاقچی می گوییم، یکی از مهم‌ترین دلایل تشدید رکود در این صنعت به شمار می‌آید. صرف نظر از واردات کالای مسافری و قاچاق از مبادی غیر رسمی که سهم کمتری نسبت به واردات قانونی دارند، می توان به توضیح این مطلب پرداخت که افراد سودجو با سوء استفاده از شرایط فعلی حاکم بر واردات در گمرکات کشور که اصلی ترین آنها عدم نظارت و بازرسی صحیح کمی و کیفی کالای ورودی است، با روش‌های متعدد مواد اولیه و کالای بی کیفیت را که مشابه داخلی آن در کشور تولید می‌شود، وارد می‌کنند. به طور مثال جاساز کردن و استفاده از تعرفه گمرکی پایین کالای مشابه برای کالای دیگر که از نظر ماهیت در یک گروه کالایی قرار داشته و تولید داخل نیز دارند، از جمله نتایج عدم نظارت صحیح است. نتیجه این عمل واضح و روشن است، کالای بی کیفیت با قیمت پایین‌تر وارد بازار شده و علاوه بر محروم ماندن خزانه ملی از عوارض واردات و سرازیر شدن این پول‌ها به جیب این افراد سودجو با پایین آوردن قدرت رقابت تولید کنندگان داخلی لطمات جبران ناپذیری بر پیکرصنعت نساجی کشور وارد می‌سازد.

آیا در پسابرجام صنعت نساجی استان می تواند با برندهای خارجی رقابت داشته باشد؟

محصولات تولید داخلی تا چند دهه قبل از حیث کیفیت و دوام در زمره بهترینهای بازار محسوب می‌شدند اما با وجود مشکلات حاکم بر صنایع استان کم کم کیفیت محصولات داخلی با افت مواجه شده است و دیگر کمتر کسی تمایل به سرمایه گذاری در این بخش را دارد چرا که سرمایه گذار تا از بازار فروش، سود منطقی و معقول حاصل از تولید مطمئن نباشد حاضر به سرمایه‌گذاری نخواهد بود. از این رو در شرایط پساتحریم اگر زمینه های لازم جهت ایجاد سرمایه‌گذاری‌های جدید و حمایت از واحدهای موجود فراهم شود قطعا قادر خواهیم بود با برندهای خارجی رقابت کنیم. همچنین باید هدف‌گیری صادراتی در زمینه بازارهای جدید،‌ طراحی و با ارائه تسهیلات صادراتی به واحدها تولیدی مشوق‌های لازم برای رونق تولید در اختیار تولید کننده قرار گیرد و پس از آن نیز باید پرداخت‌های مالیاتی تسهیل شود تا واحدهای تولیدی درفشار کمتری به کار خود ادامه دهند.

ظرفیت‌هایی که صنعت نساجی می تواند در رشد و توسعه اقتصادی استان ایجاد کند را در چه محورهایی می‌بینید؟

توجه و توسعه صنعت نساجی با توجه به اشتغالزایی این صنعت می تواند راهگشای معضل بیکاری جوانان استان باشد. از اینرو برای دستیابی به این مقصود می توان با ایجاد رغبت در سرمایه گذاری و ایجاد تشکل‌های صنعتی فعال در سطح استان، نوسازی کارخانجات و کارگاه‌های فعال و ایجاد بانک اطلاعاتی صنایع نساجی و همچنین تشویق به برندسازی و مصرف کالای ایرانی به رشد و شکوفایی این صنعت کمک کرد چرا که اگر به دنبال رفع معضل بیکاری در کشور هستیم باید مشکلات صنایع نساجی را برطرف کنیم.