در گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با سرکنسول پاکستان در مشهد بررسی شد؛
خراسان در مرکز توجهات اقتصادی پاکستان
دنیای اقتصاد، سیدمهرداد امیرکلالی- روابط تجاری و اقتصادی ایران و پاکستان از گذشته تا امروز در منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و به‌تازگی هم با مذاکرات میان مقام‌های سیاسی و اقتصادی دو کشور و سفر هیات تجاری پاکستان به ایران به‌منظور رفع موانع تجاری، وارد فصل جدیدی شده است. سفر دوسال پیش نخست‌وزیر پاکستان به ایران را می‌توان به نوعی سرآغاز فصل جدیدی از روابط دو کشور دانست. همچنین اخیرا رئیس یک هیات بازرگانی پاکستان که به ایران سفر کرده از افزایش سطح مبادلات تجاری با ایران تا سطح پنج میلیارد دلار در سال خبر داده است.
دنیای اقتصاد، سیدمهرداد امیرکلالی- روابط تجاری و اقتصادی ایران و پاکستان از گذشته تا امروز در منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و به‌تازگی هم با مذاکرات میان مقام‌های سیاسی و اقتصادی دو کشور و سفر هیات تجاری پاکستان به ایران به‌منظور رفع موانع تجاری، وارد فصل جدیدی شده است. سفر دوسال پیش نخست‌وزیر پاکستان به ایران را می‌توان به نوعی سرآغاز فصل جدیدی از روابط دو کشور دانست. همچنین اخیرا رئیس یک هیات بازرگانی پاکستان که به ایران سفر کرده از افزایش سطح مبادلات تجاری با ایران تا سطح پنج میلیارد دلار در سال خبر داده است. طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در ۹ ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۴ ایران در حدود ۴۴۰ میلیون دلار کالای غیرنفتی به پاکستان صادر کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۲ درصد کاهش یافته و در مقابل ۱۶۶ میلیون دلار کالا از پاکستان وارد کرده که در مقایسه با سال گذشته ۲ درصد افزایش داشته است.
بنابراین با وجود ظرفیت‌های فراوان تجاری بین ایران و پاکستان، در ۹ ماه اول سال گذشته مجموع تجارت دو کشور به‌صورت غیررسمی حدود ۶۰۰ میلیون دلار بوده، با این وجود در برخی منابع رسمی این رقم تا یک میلیارد دلار نیز ذکر شده است. قبل از تحریم و بعد آن رویکردهای تجاری پاکستان و ایران تقریبا مشخص است، پاکستان خواهان واردات انرژی از ایران است و در مقابل برنج و مرکبات به کشورمان صادر می‌کند. به‌منظور اطلاع دقیق‌تر از سیاست‌های اقتصادی پاکستان با ایران به سراغ یاور عباس، سرکنسول پاکستان در مشهد رفتیم. هماهنگی برای انجام مصاحبه نسبتا با سهولت صورت گرفت و ایشان با رویی گشاده و مهمان‌نوازی خاصی پذیرای ما در عمارت ۱۲۵ ساله کنسولگری پاکستان واقع در روبه‌روی باغ ملی مشهد و عمارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی بود. یاور عباس تحریم‌ها را عامل بزرگی در کاهش مراودات اقتصادی بین دو کشور می‌داند. در خلال صحبت‌هایش به این نکته اشاره دارد که بازرگانان پاکستان علاقه زیادی برای تجارت با ایران و سرمایهگذاری در این کشور دارند اما معتقدند بدون ضمانت بانک‌ها و اطمینان از سود تجارت نمی‌توان وارد معامله شد. وی امنیت در مرزهای بین دو کشور را نسبتا مطلوب ارزیابی می‌کند و به بازرگانان ایرانی این اطمینان خاطر را می‌دهد که با خیالی آسوده و عاری از نگرانی به تجارت با ایران بپردازند. عباس از تسهیلات خاص برای تجّار ایرانی می‌گوید و اینکه این تسهیلات برای بازرگانان دیگر کشورها فراهم نیست. مشروح گفت‌وگو را می‌خوانید.
به‌عنوان اولین سوال، سطح همکاری‌های دو کشور پس از برجام را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ایران و پاکستان دو کشور اسلامی و دارای مرزهای مشترک و از روابط بسیار خوب سیاسی، اقتصادی و تجاری بهره‌مند هستند. روابط سیاسی خوبی بین دو کشور برقرار است اما همچنان از امکانات بالقوه بهره‌برداری نشده مخصوصا در سال‌های اخیر به‌دلیل تحریم‌ها روابط تجاری پایین بوده است.
آیا از میزان و حجم تجارت میان ایران و پاکستان اطلاع دارید؟
فرصت‌های تجارت بالقوه و واقعی بین دو کشور برقرار است اما تجارت رسمی پایینی با ایران داریم و این مایه نگرانی هر دو کشور است، با این حال تجارت موازی و غیررسمی بین ایران و پاکستان در جریان است. تجارت‌های غیررسمی در مرزها و با اقلامی همچون میوه و برنج انجام می‌شود اما به لحاظ رسمی اقلامی که هدف واردات و صادرات است چندان وضعیت مناسبی ندارد. به‌صورت بالقوه نفت و محصولات پتروشیمی موارد خوبی برای صادرات از ایران به پاکستان و از آن‌سو منسوجات پاکستان و اقلام دیگر برای واردات به ایران مناسب است اما در تجارت رسمی جای خالی این موارد احساس می‌شود.
موضوع قاچاق در مرزها ضربه‌های مهلکی بر پیکره اقتصادی دو کشور وارد می‌کند. پاکستان چه اقدامی برای رفع این مشکل مدنظر قرار داده است؟
قاچاق و بازار سیاه موضوعی است که دو کشور باید سعی کنند تا رفع شود و ما نمی‌گوییم ایران یا پاکستان مسئول است بلکه به سعی و کوشش دو طرف نیاز دارد. اگر نیروهای مرزی سخت‌گیری کنند و از ورود قاچاقچیان جلوگیری شود مطمئنا این مشکل در مرزها نخواهد بود.
آینده روابط پاکستان را با خراسان که قطب صنعتی ایران محسوب می‌شود،چطور می‌بینید؟
پس از برجام به‌دنبال ایجاد فرصت‌های تجاری با ایران به‌ویژه با استان خراسان رضوی هستیم. اخیرا هیات ۲۶ نفره صادرکنندگان برنج پاکستان به‌منظور تحلیل بازارهای ایران و خراسان به مشهد سفر کردند. این بازرگانان ملاقات‌هایی با همتایان تجاری خود در خراسان داشتند تا بتوانند از ظرفیت‌های به‌وجود آمده پس از برجام استفاده کنند. همچنین حدود یک ماه‌ونیم قبل هیات ۲۴ نفره‌ای از بخش‌های مختلف اقتصادی و تجاری اتاق بازرگانی لاهور به ایران سفر کردند و به مشهد آمدند و با اعضای اتاق بازرگانی خراسان رضوی ملاقات داشتند. به علت تشابهات تاریخی، مذهبی و فرهنگی پس از رفع تحریم‌ها تجّار و بازرگانان پاکستانی نگاه خوبی به فرصت‌های اقتصادی، سرمایهگذاری، واردات و صادرات در ایران دارند که خراسان مرکز این توجهات است. مشهد در مرکز خراسان بیشتر از هر شهر دیگری با پاکستان ارتباط دارد و مجّدانه پیگیر افزایش روابط هستیم. درحال حاضر فعالیت‌های تجاری زیادی میان ایالت پنجاب پاکستان و استان خراسان رضوی برقرار است. ازجمله پروژه مشترک گوشت که شرکت مشترکی در این زمینه به نام پنجاب-مشهد تاسیس شده و به‌زودی صادرات گوشت به ایران شروع می‌شود. تحریم‌ها مانع بزرگی بر سر راه تجارت دو کشور و در بسیاری از بخش‌های تجاری مانع توسعه بود. حال بعد از رفع تحریم‌ها و برقراری ارتباط دوسویه بانک‌های ایرانی و خارجی مطمئنا شاهد گسترش تجارت بین دو کشور خواهیم بود.
آیا موانع دیگری بر سر راه توسعه روابط اقتصادی ایران و پاکستان وجود دارد؟
برخی کشورهای منطقه نگاه خوبی به روابط اقتصادی میان ایران و پاکستان ندارند اما پاکستان برای گسترش روابط بسیار مصمم است. از عوارض جانبی تحریم‌ها، انزوای سیاسی ایران در حدود یک دهه گذشته بوده است درنتیجه تجارت در ایران دولتی شده و حتی نحوه کار اتاق‌های بازرگانی به‌نوعی منتسب به دولت است، به همین دلیل کشورهای منطقه نمی‌توانند به‌راحتی با ایران تجارت کنند.
وضعیت پروازهای خراسان به پاکستان به چه صورت است؟
در حال حاضر دو پرواز مستقیم از مشهد به شهرهای لاهور و کراچی انجام می‌شود که پیگیر گسترش آن به شهرهای مختلف هستیم.
برخی کشورهای همسایه با ایران و خراسان، نمایشگاه فرصت های اقتصادی برای توسعه مراودات اقتصادی برگزار می کنند. مسلما این نوع نمایشگاه‌ها فرصت خوبی برای گسترش همکاری‌های اقتصادی فراهم می‌کند. آیا به این مورد اندیشیده‌اید؟
بله. پیشنهاد بسیار خوبی است. بزرگترین نمایشگاه پاکستان هرساله در شهر کراچی برگزار می‌شود و از بازرگانان کشورهایی همچون ایران دعوت به‌عمل می‌آید تا در آن شرکت کنند. همچنین بازرگانان پاکستانی علاقمندند تا در نمایشگاه‌هایی که در مشهد برگزار می‌شود شرکت کنند. پس از رفع تحریم‌ها علاقه به شرکت در این نمایشگاه‌ها بیشتر شده است. فدراسیون اتاق‌های بازرگانی پاکستان پیشنهاد برگزاری نمایشگاه محصولات پاکستانی را ارائه داده است و پیش‌بینی می‌شود ۵۰ شرکت پاکستانی در این نمایشگاه شرکت کنند، هم‌اکنون ما درحال رایزنی با اتاق بازرگانی خراسان رضوی و نمایشگاه بین‌المللی مشهد هستیم.
برای امنیت بازرگانان و سرمایه گذاران در پاکستان چه تدبیری اندیشیده‌اید؟
برخی اوقات اخبار غیرموثقی از ناامنی برای بازرگانان ایرانی در خاک پاکستان منتشر می‌شود اما این یک افسانه و داستان ساختگی برای ایجاد تنش در روابط ایران و پاکستان است. هیچگونه گزارشی مبنی بر ناامنی برای بازرگانان، توریست‌ها و رانندگان ایرانی دریافت نشده است و این مسائل توسط افرادی مطرح می‌شود که خواهان دوستی بین ایران و پاکستان نیستند. امنیت در مرزهای دو کشور به‌دلیل فعالیت‌های تروریست‌ها بسیار شکننده است که البته به مراودات اقتصادی لطمه‌ای نمی‌زند. از طرفی سه کشور ایران، پاکستان و افغانستان درحال مبارزه با تروریسم هستند. امیدواریم طی سال‌های آینده این مناطق از شر تروریست‌ها خلاص شود. از کشورهای منطقه خواستاریم در زمینه آرامش و صلح با یکدیگر همکاری کنند تا منطقه‌ای عاری از خشونت برای تجارت و بازرگانی فراهم باشد. صرفا کمی ناامنی در مرزها مشاهده می‌شود اما قسمت‌های دیگر پاکستان امن است و وضعیت مساعد و آماده‌ای برای سرمایهگذاری برقرار است.
چه تسهیلاتی برای بازرگانان ایرانی در پاکستان فراهم کرده‌اید؟
در پاکستان بیشترین تسهیلات برای بازرگانان ایرانی فراهم است. به‌عنوان مثال از تاجر ایرانی که قصد سفر به پاکستان را دارد تست پزشکی گرفته نمی‌شود و همچنین بیمه خدمات درمانی نیز دریافت نمی‌شود. برای اخذ هزینه ویزا نیز نصف مبلغی که سفارت ایران در پاکستان برای ورود به کشور ایران، اخذ می‌کند ما از بازرگانان ایرانی دریافت می‌کنیم. پاکستان در زمینه بازرگانی بسیار انعطاف‌پذیر است. در مقایسه با پاکستان، کشور ایران بخش خصوصی قوی و حوزه وسیعی برای فعالیتشان دارد.
چه مشکلاتی برای بازرگانان پاکستانی در ایران وجود دارد؟
مشکلات برای بازرگانان پاکستانی اکثرا مربوط به تحریم‌هاست که یکی از آن‌ها نحوه پرداخت پول است. به‌عنوان مثال وقتی کالا را به ایران و خراسان انتقال می‌دهند برای اخذ پول دچار مشکل می‌شوند، به‌دلیل اینکه انتقال پول از طریق بانک‌ها میسر نیست. پروژه‌های بزرگ مثل خط لوله گاز ایران به پاکستان به‌دلیل تحریم‌ها متوقف شده است همچنین بسیاری از پروژه‌ها در ردیف خط لوله دچار مشکل شده است. برخی مشکلات همچون بوروکراسی اداری و طولانی شدن پروسه گمرک در ایران کم و بیش وجود دارد، همچنین برای مسئله تعرفه‌های برخی اقلام که سنگین است باید فکری کرد تا رفع شود. مشکل خاص دیگری به‌دلیل نزدیکی فرهنگی دو کشور وجود ندارد.
ارسال نظر