تهران بدون روز ناسالم
علی افشار وضعیت هوا نسبت به سال‌های گذشته بهتر شده است. این را آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران می‌گوید که افزایش 20درصدی روزهای سالم را نشان می‌دهد. اگرچه برخی منتقدان دلیل بهترشدن هوا را وزیدن باد و بارش باران می‌دانند اما طبق اعلام سازمان هواشناسی کشور تا همین روز میزان بارش‌ها در تهران به نسبت سال٩٢ بیشتر از ٢٠درصد کاهش را نشان می‌دهد. تعداد روزهای هوای پاک در تهران در 10ماه اول سال 93 به 13 روز افزایش یافته است و تاکنون در هیچ روزی از سال هوا در وضعیت بسیار ناسالم قرار نداشته است. این در حالی است که در سال‌های 91 و 92 تعداد روزهای پاک در تهران به ترتیب 1 و 3 روز بوده است.
وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفت هوا با اشاره به تازه‌ترین گزارش از بررسی کیفیت هوا در سال جاری گفت: شاخص کیفیت هوای تهران در ۱۰ ماه نخست سال ۱۳۹۳ نسبت به مدت مشابه طی سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ به علت کمتر بودن تعداد روزهای آلوده و بیشتر بودن تعداد روزهای پاک و سالم در وضعیت مطلوب‌تری بوده است.
به گفته او بررسی تطبیقی هوای تهران در بازه زمانی 10 ماه در سال‌های 91، 92 و 93 نشان می‌دهد یک روز در 10 ماه اول سال 91 و 3 روز در مدت مشابه سال گذشته در وضعیت «پاک» قرار داشته اما این شرایط به 13 روز طی 10 ماه منتهی به دی ماه سال جاری افزایش یافته است.
بر اساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوا، شهر تهران در سال‌های ۹۱، ۹۲ و ۹۳ به ترتیب در ۱۸۲، ۱۷۳ و ۲۰۱ روز در وضعیت «سالم» قرار داشته است.بر اساس این گزارش ۱۱ روز در ۱۰ ماه اول سال ۹۱ و ۱۲۰ روز طی مدت مشابه در سال ۹۲، کیفیت هوا در وضعیت «ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه» قرار داشته اما این شرایط تا پایان دی ماه سال ۱۳۹۳ به ۸۹ روز کاهش یافته است.
او ادامه داد: 11 روز در 10 ماهه نخست سال 1391، 10 روز در مدت مشابه سال 1392 و 3 روز طی 10 ماه نخست امسال، هوا در وضعیت «ناسالم» قرار داشته است. آمارها نشان می‌دهد، طی 10 ماهه نخست سال 1391، یک روز در وضعیت «بسیار ناسالم» بوده است اما این شرایط در 10 ماه نخست سال جاری و سال گذشته رخ نداده است.
تغییر و بهبود کیفیت هوا البته تنها مختص شهر تهران نیست، سعید متصدی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست در همین رابطه اظهار کرد: در شهر اصفهان سال گذشته ۲روز خیلی ناسالم و ۲روز خطرناک به ثبت رسید، این در حالی است که امسال هیچ روزی وضعیت هوا در شرایط خیلی ناسالم یا خطرناک نبود. همچنین اراک نیز در سال٩٢، ٩روز بسیار ناسالم و ۴روز خطرناک داشته است و در سال٩٣ چنین روزی در این شهر تاکنون رخ نداده است.
به‌گفته وی، روزانه ٢٤میلیون لیتر بنزین با استاندارد یورو٤ در کرج، اصفهان، مشهد، اراک و تهران توزیع می‌شود، که از این میزان ١٠میلیون‌لیتر بنزین سوخت یورو٤ در تهران توزیع می‌شود. که به همین دلیل امسال در شهرهای بزرگ مثل اصفهان، اراک، مشهد، تبریز و کرج در مجموع وضعیت هوای مطلوب‌تری نسبت به سال٩٢ ثبت شده است.
مازوت، دلیل عمده آلودگی هوای کلان‌شهرها
وزیر نیرو هم نقش اول آلودگی هوا در کلان‌شهرها را به مازوت می‌دهد. حمید چیت‌چیان، وزیر نیرو هم با بیان اینکه مازوت سوخت مورد استفاده در بسیاری از نیروگاه‌های تولید برق کشور و دلیل عمده آلودگی کلان‌شهرها است، گفت: با تدابیر اندیشیده‌ شده درصد زیادی از مصرف مازوت کاهش یافته است، به شکلی که مصرف این ماده در سال‌جاری چهارمیلیارد لیتر کاهش داشته است. سال گذشته ٣/١٢میلیارد لیتر مازوت در کشور مصرف شد و امسال این میزان به ٢/٨میلیارد لیتر کاهش یافت که نشان‌دهنده افت چهار میلیارد لیتری؛ یعنی ٣٣درصد کاهش مصرف سوخت مازوت در کشور است. همچنین مصرف گازوئیل از ٣/٩میلیارد لیتر در سال گذشته به ٤/٧میلیارد لیتر در سال‌جاری رسیده است که کاهش ٢٠درصدی را نشان می‌دهد.
وزیر نیرو ادامه داد: «از اول فروردین سال‌جاری تا پایان ٢٧دی‌ماه، میزان مصرف گاز در کشور ٤/٤١میلیاردمترمکعب بود در حالی که سال گذشته این رقم ٢/٣١میلیاردمترمکعب را نشان می‌دهد. درواقع مصرف گاز ٣٣درصد افزایش یافته است که این اقدام گامی در راستای کاهش آلودگی هواست. بخش برق و به‌طورکلی انرژی نیز یکی از اثرگذارترین بخش‌ها در کیفیت هواست، با توجه به اینکه صنعت برق خود تولیدکننده انرژی است اما بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی نیز محسوب می‌شود.» به‌گفته وی بیش از یک‌سوم کل گاز طبیعی تولیدشده در کشور برای تولید برق در نیروگاه‌ها مصرف می‌شود.
قطع ریزگردها، عامل افزایش روزهای سالم
اما مسوولان شهرداری تلاش می‌کنند افزایش روزهای پاک را به عوامل طبیعی نسبت دهند تا تلاش‌های مدیریتی. رئیس ستاد محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری معتقد است دلیل کاهش آلودگی هوا قطع ورود ریزگردها به‌ویژه از کشور عراق در سال جاری بوده چراکه ریزگردهای عربی که از سال‌های ۸۹ تا ۹۱ سونامی گرد و غبار را در کشور ایجاد کرده بودند، امسال با بارش‌های خوب در عراق و سوریه تا حد زیادی کنترل شدند و به کشور ما هجوم نیاوردند.
شاعری، قائم مقام سازمان محیط‌زیست در دولت گذشته برخورد با خودروهای متخلف و دودزا توسط نیروی انتظامی و کنترل شهرداری، بهبود حمل‌ونقل عمومی، بهبود رفتارهای شهروندی و کاهش صنایع آلاینده در مقایسه با سال‌های گذشته را از دیگر عوامل کاهش آلودگی هوا در سال جاری نسبت به سال گذشته دانست.وی تاکید کرد: در حال حاضر آلاینده‌های هوا در کلان‌شهر تهران به صورت میانگین ۲۴ ساعته اعلام می‌شود، این در حالی است که براساس استانداردهای WHO حتی یک ساعت در معرض غلظت‌های بالای آلاینده‌ها به‌عنوان مثال غلظت بالای ۱۵۰ پی‌پی‌ام کافی است تا مردم را در معرض انواع بیماری‌ها قرار دهد بنابراین اینکه میانگین ۲۴ ساعته آلاینده‌ها به‌عنوان عدد یک روز اعلام می‌شود، اشتباه است.
کاهش آلاینده‌ها نسبت به گذشته معنادار است
معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور در واکنش به تاثیر کاهش ریزگردهای عربی در افزایش روزهای سالم گفت: انتشار ریزگردهای عربی متوقف نشده فقط کمی کاهش یافته و براساس آمار سازمان هواشناسی امسال میزان ناپایداری جوی و بارش در کلان‌شهرها و تهران نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، بنابراین کاهش آلاینده‌ها نسبت به سال گذشته و البته سال‌های گذشته کاملا معنی‌دار است.
وی با بیان اینکه کاهش یکباره آلودگی هوا امکان ندارد و تنها جنبه تبلیغاتی دارد، افزود: البته این کاهش با شیبی تدریجی اتفاق افتاده و چنانچه این روند تدریجی مستمر باشد و تداوم داشته باشد، نشان‌دهنده موفقیت برنامه جامع کاهش آلودگی هوا است.