از توسعه پایدار اصفهان غفلت کردیم

دنیای اقتصاد- دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران گفت: در برخی موارد از مسائل مرتبط با توسعه پایدار اصفهان غفلت کردیم، در برخی از مقاطع تلاش شد تا هر صنعتی به این استان بیاید و انباشته شدن صنایع در اطراف شهر اصفهان آلودگی هوا را فراهم آورده است. پیروز حناچی در سمینار مشترک ایران و آلمان با عنوان توسعه پایدار شهری اصفهان، با اشاره به اینکه شهر اصفهان در گذشته با طبیعت انطباق داشت و بافت تاریخی آن بر اساس ویژگی‌های محیطی ساخته شده است، افزود: خانه‌های کویری در مناطق کویری ایران نمونه‌ای بسیار گویا از سازگاری معماری با طبیعت است. وی مسجد کهنه (جامع) اصفهان را دایره المعارف معماری ایران دانست و گفت: هر یک از حاکمان تلاش کردند که در زمان پادشاهی، از خود نمادی را به یادگار بگذارند به همین دلیل می‌توان آثار دوره‌های مختلف را در این مسجد مشاهده کرد.

معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه کبوترخانه‌های اصفهان مصداق کامل استفاده از طبیعت و تولید کود طبیعی و احترام به طبیعت بود، بیان داشت: عصارخانه‌های اصفهان، نمونه‌ای از آثار خلاقانه معماران اصفهان بودند که ذهنی فعال این آثار را خلق کردند. وی با اشاره به وضعیت کنونی شهر اصفهان، گفت: شهر اصفهان وضعیت خوبی ندارد، در جاهایی که به شهر توجه شده موفق بوده‌ایم اما در برخی موارد از مسائل مرتبط با توسعه پایدار غفلت کرده‌ایم، در برخی از مقاطع زمانی در اصفهان تلاش شد تا هر صنعتی به این استان بیاید و انباشته شدن صنایع در اطراف شهر اصفهان آلودگی هوا را فراهم آورده است. دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تاکید کرد: در این دوره زمانی، بیش از آنکه به مزیت‌های منطقه‌ای شهر اصفهان توجه شود، به صنعت توجه شد و فرصت‌های شهر اصفهان را از بین برد چراکه در آن زمان مزیت شهر اصفهان صنعت نبود. وی با اشاره به بررسی لایحه منابع مالی پایدار توسعه شهری در دولت، بیان کرد: چنانچه این لایحه از سوی دولت به مجلس برود و به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد می‌توان مانع از تبدیل شدن فرصت‌ها به تهدید در عرصه توسعه پایدار شهری شد.

رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز در این سمینار با اشاره به موضوع توسعه پایدار در هشت سند بالادستی اظهار داشت: برنامه چهارم و پنجم توسعه اقتصادی کشور، اصل ۵۰ قانون اساسی، سیاست‌های کلی محیط زیست، چشم انداز بیست ساله، سیاست‌های کلی آمایش سرزمینی، ضوابط ملی آمایش سرزمینی و سیاست‌های کلی ابلاغی در شهرسازی از جمله اسناد بالادستی است که در آن موضوع توسعه پایدار مطرح شده است. محمد شکرچی‌زاده افزود: سلامت محیط سکونت، حفظ محیط زیست، کنترل آلودگی هوا، حمل و نقل عمومی سبز، ارتقاء فناوری، بهره‌مندی از محیط زیست مطلوب، توجه به یک پارچگی ملی و سرزمینی، پیشگیری از مهاجرت بی‌رویه و کاهش تمرکز و تراکم جمعیت از مراکز شهرهای بزرگ به ویژه تهران و اصفهان از جمله موضوعات عمده‌ای بوده که در اسناد بالادستی مطرح شده است. وی گفت: با توجه به لزوم حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی هوا در سال‌های اخیر در برنامه توسعه مورد توجه در شهرهای بزرگ قرار گرفته است، برای اجرای این سیاست‌ها و برنامه‌ها هماهنگی جدی بین سازمانی لازم است همچنین باید از فناوری‌های نوین در اجرای سیاست‌ها استفاده شود.

به گفته وی، مطابق با اصل ۵۰ قانون اساسی در راستای سیاست‌های کلی محیط زیست که در سال ۱۳۹۴ مصوب شد، فعالیت‌های اقتصادی مخرب و بدون در نظر گرفتن محیط زیست ممنوع اعلام شده است. وی گفت: کاهش مصرف انرژی، طراحی و معماری، مصالح نوین، برگزاری دوره‌های متعدد آموزشی، تشکیل کمیته انرژی برای کاهش مصرف انرژی در ساختمان و حمل و نقل از جمله اقدامات و موضوعاتی است که در راستای توسعه پایدار در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در دستور کار قرار دارد. شکرچی‌زاده تصریح کرد: پیشنهاد شده تا برای ایجاد یکپارچگی میان طرح‌ها با اسناد بالادستی و با هماهنگی کامل با شورای عالی شهرسازی، دبیرخانه توسعه پایدار شهری در اصفهان تشکیل شود که کارهای مقدماتی آن در حال انجام است. مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان نیز با ابراز امیدواری نسبت به اینکه این سمینار سرآغازی برای اجرای طرح توسعه پایداری شهری در اصفهان باشد، افزود: اصفهان در تمام ابعاد بی نظیر است؛ بنابراین باید نقش آنها در توسعه پایدار شهری مشخص شود به طور مثال باید نقش زاینده رود را در توسعه شهری مشخص کنیم.حجت الله غلامی با بیان اینکه برای توسعه پایدار شهری تدوین چشم انداز ضروری است، گفت: برای رسیدن به توسعه پایدار شهری باید عوامل مورد نیاز را در نظر بگیریم و به سمت آنها حرکت کنیم.

شهردار اصفهان گفت: طی سال‌های گذشته تنها اقدامات مُسکِن گونه برای حل معضلات شهری در نظر گرفته شده در حالی که با این راهکار نمی‌توان زخم‌های شهر درمان کرد. مهدی جمالی‌نژاد رها کردن علت و چسبیدن به معلول‌ها را دلیل عدم رسیدن شهر اصفهان به توسعه پایدار دانست و افزود: باید توجه داشت که بیماری سندروم کلانشهری، اصفهان را همچون دیگر شهرهای کشور درنوردیده و این امر عدم تحقق برنامه‌های چشم‌انداز شهری و در نهایت ناکامی در اجرای درست پروژه‌ها و عدم تحقق برنامه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت را برای مدیران شهری به همراه داشته است. وی آشفتگی سیمای شهری، رشد مهاجرت، حاشیه‌نشینی، آلودگی هوا، آب و خاک، رشد نامتوازن و ... را نتیجه بیماری سندروم کلانشهری در اصفهان دانست و تصریح کرد: طی سال‌های گذشته تنها اقدامات مُسِکن‌گونه در این زمینه انجام شده و با این راهکار نمی‌توان زخم‌های شهر درمان کرد.

جمالی‌نژاد تعریف و اجرای سیستم‌گونه نظام شهری را راهکار حل معضلات کلانشهرها عنوان کرد و گفت: تجویز نظام شهری سالم باید در کشور صورت گیرد و برای توسعه پایدار شهری فقط شهرداران مسئول نیستند و مدیران فرادستی نیز باید به این امر توجه داشته باشند. وی تمرکز خدمات در کلانشهرها را عامل اصلی عدم تحقق توسعه پایدار شهری دانست و ادامه داد: اگر بخواهیم سیستم متعادل و توزیع متوازن جمعیت را در کلانشهرها داشته باشیم باید به سیاست‌های تعریف شده از سوی رهبر معظم انقلاب به صورت کامل عمل کنیم و این در حالی است که مسئولان تنها به یک بند از فرمایشات رهبر معظم انقلاب در حوزه سیاست افزایش جمعیت توجه دارند. شهردار اصفهان با اشاره به اینکه چنان چه نظام شهری ما بیمار باشد، اقدامات عمرانی توسعه پایدار انجام نمی‌شود، تصریح کرد: از این رو توزیع عادلانه خدمات در روستاها، شهرهای کوچک، میانی و بزرگ باید مورد توجه قرار گیرد. وی با تأکید بر اینکه اگر بخواهیم سیاست‌های آمایش سرزمین و متعادل‌سازی نظام شهری را در راستای تمرکززدایی اداری و دولتی داشته باشیم و در نهایت شهرهای پایدار را رقم بزنیم، ادامه داد: این امر مستلزم همراهی و همکاری دستگاه‌های دولتی است. شهردار اصفهان با اشاره به اینکه توزیع متوازن صنایع به نفع شهرهای میانی و کوچک باید مورد توجه باشد، افزود: باید توجه داشت که این اقدام باید توسط نهادهای دولتی ریل‌گذاری شود و این در حالی است که در کلانشهری مانند اصفهان، توسعه سطح و ارتفاع در شهرها مورد انتقاد است در حالی که برای تحقق این امر در اصفهان همراهی دیگر نهادها بسیار کم است.