نگاهی به آلودگی های صوتی جوامع شهری؛

رهاوردی که سکوت زندگی را بر هم می زند

بهجت شهابی عنبران - از آن روزی که به شهر آمده بی حوصله تر به نظر می رسد. دائم از سروصدای ماشین هایی که بوق ممتد آنها آرامش او را بر هم می زنند گله می کند. به قول خودش آرامش و سکوت روستا را به هیاهوی شهر فروخته است. چشم های خسته اش را می بندد، شاید دور دست های خود را در دشت طلایی گندم تصور می کند و به دنبال نشاط و سرزندگی از دست رفته اش می گردد. می دانم که او خسته است و محتاج یک لحظه آرامش و سکوت . . . . . . اما دوباره صدای ترمز یک خودرو سکوتش را بر هم می زند انگار این صداها پایانی ندارد.

بهجت شهابی عنبران - از آن روزی که به شهر آمده بی حوصله تر به نظر می رسد. دائم از سروصدای ماشین هایی که بوق ممتد آنها آرامش او را بر هم می زنند گله می کند. به قول خودش آرامش و سکوت روستا را به هیاهوی شهر فروخته است.چشم های خسته اش را می بندد، شاید دور دست های خود را در دشت طلایی گندم تصور می کند و به دنبال نشاط و سرزندگی از دست رفته اش می گردد. می دانم که او خسته است و محتاج یک لحظه آرامش و سکوت ...... اما دوباره صدای ترمز یک خودرو سکوتش را بر هم می زند انگار این صداها پایانی ندارد. صداهایی که زشت و ناهنجارند و رهاورد یک زندگی مدرن و ماشینی.

امروز آلودگی صوتی به یک معضل اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده است. این آلودگی ها ۲۴ ساعت شبانه روز زندگی روزمره را به خود اختصاص داده اند. صدای ناهنجار تردد خودروهای سنگین، حمل مصالح ساختمانی، خراب کردن ساختمانهای قدیمی، بوق های ممتد و ترددهای شبانه همه و همه آرامشی را که یک جامعه سالم به آن اختصاص دارد، سلب کرده اند. کارشناسان معتقدند آلودگی حاصل از رعایت نکردن نکات استاندارد از سوی صاحبان خودروها در داخل شهرهای بزرگ، آنچنان آزاردهنده است که به صورت یکی از معضلات اجتماعی و تهدیدهای جدی برای سلامت جامعه مطرح شده است. با اشاره به این که آلودگی های صوتی، با گذشت زمان سلامت جامعه را بیشتر تهدید می کند، می افزاید: بر خلاف بسیاری از آلودگی های مشهود و محسوس مانند آلودگی هوا، آلودگی صوتی محسوس نبوده و اثر دراز مدت فرسایشی آن را نمی توان نادیده گرفت و شاید به همین دلیل باشد که این معضل کمتر مورد توجه مسئولان و دست اندرکاران محیط زیست واقع می شود. بعضی از افراد واقعاً مسئله آلودگی و اثرات سوء آن بر سلامتی جسمی و روحی را جدی نمی گیرند و برای خوشایند خود یا دوستانشان، از بوق های غیرمعمول مانند بوق های شیپوری یا انواع صداهای حیوانات استفاده می کنند و گروهی نیز با دستکاری لوله اگزوز خودروی خود صداهای ناهنجاری را ایجاد کرده و به قول خودشان، جوانی را با شور و هیجان سپری می کنند.

شیما جاسم زاده کارشناس ارشدآنالیزعددی می گوید: به منظور حضور در دانشگاه و استفاده از کلاس مجبور هستم مسیر نسبتاً طولانی را طی کنم و ترافیک سنگین خیابان ها و بوق های ممتد رانندگان پشت چراغ قرمز را تحمل کنم که این خود موجب سر در گمی و ایجاد سردردهای شدیدی می شود که انسان را دیوانه می کند. وی می افزاید: علاوه بر سروصداهایی که باید در مسیرهای رفت و آمد هر روز تحمل کنیم در منزل نیز آرامش نداریم. در محله ما خانواده ای زندگی می کند که به نظریه من نه تنها حقوق همسایگی را رعایت نمی کنند بلکه با ایجاد سروصداهای ناشی از تعمیرات آرامش را از ما گرفته اند. شیما جاسم زاده ادامه می دهد: زمانی که آنها با شکایت های همسایگان مواجه می شوند ضرب المثل چهاردیواری اختیاری را بهانه کرده و بدون هیچ توجهی کار خود را ادامه می دهند. مسلم موسوی، کارشناس ارشد جامعه شناسی و یکی دیگر از شهروندان کلافه است، و در خصوص سروصدا زیاد و بی رویه خیابان های شهر می گوید: زمانی که قصد استفاده از تاکسی جهت تردد روزانه دارم، پس از چند دقیقه ایستادن کنار خیابان منصرف می شوم چرا که هر راننده در کنار مسافرانی که منتظر تاکسی هستند ترمز کرده و ۲ یا ۳ بار بوق می زنند و هر کدام از این بوق ها چون پتکی محکم بر سرم می خورد و اعصابم را بهم می ریزد و بیشتر اوقات ترجیح می دهم پیاده شوم و این صداهای گوش خراش را کمتر بشنوم.

البته این نوع آلودگی در ادارات دولتی و خصوصی نیز مشهود است و بعضی از کارمندان با استفاده از تلفن های همراه خود در حین ساعات کاری، از میزان بهره وری و بازدهی لازم می کاهند و با ایجاد صداهایی که گاهی تمرکز را از انسان سلب می کند موجبات ناراحتی و به همراه آن فشارهای عصبی را برای خود و دیگران فراهم می آورند. بعضی افراد هیچ گونه مسئولیتی در مقابل همشهریان خود احساس نمی کنند و فقط بفکر خوشگذرانی خود و خانواده هایشان هستند در صورتیکه با ایجاد صداهای حاصل از مواد محترقه و .... به حقوق دیگران تجاوز کرده اند. اگر یک لحظه خود را جای خانواده هایی که ممکن است فرد بیماری را در جمع خود داشته باشند بگذارند کمتر مزاحم آسایش دیگران خواهند شد. خانم قنبری مدرس آموزش خانواده «FIE» و روانشناس می گوید: اگر چه صداها در درجه اول با حس شنوایی و گوش انسانها در ارتباط است اما صداهای ناهنجار علاوه بر اختلاف شنوایی، سلامتی و بهداشت روانی افراد را تحت تأثیر قرار می دهد و موجب فشار عصبی در آن می شود.

این فشار عصبی نیز به نوبه خود پرخاشگری در افراد را به همراه خواهد داشت. اما افرادی که در کلانشهرها ساکن هستند بر این باورند که، باید به این شلوغی ها و صداهای ناهنجار خو بگیرند و فکر می کنند این اصوات سلامتی آنها را تهدید نمی کند و این معضلات بهار زندگی آنها در شهرهای بزرگ است که راهی برای فراز از آنها نیست در حالی که بیماری های قلبی، سرگیجه، افزایش فشار خون، سکته و چندین بیماری دیگر، عوارضی هستند که بر اثر بروز آلودگی صوتی ایجاد می شوند. درپایان آلودگی صوتی را این گونه می توان تعریف کرد: شنیدن هر گونه صدای بلند، نامطبوع و دلخراش که به شکل ناخواسته، پذیرای آنها می شویم آلودگی صوتی نام می گیرد و معمولاً این پدیده در شهرهای بزرگ بیشتر محسوس است. امیداست این موضوع در کانون توجه مسئولین قرار بگیرد و جلوی خطرات ناشی از آلودگی صوتی را با یک برنامه ریزی مدون به حداقل برسانند.