داعش و تاثیر تروریسم بر اقتصاد
لوری لرد
تحلیلگر مسائل اقتصادی- فوربس
حملات تروریستی به اروپا به همان اندازه که شهروندان این کشور را ترساند، اقتصاد جهان را نیز تکان داد. با این حال بازار اقتصاد اروپا بیش از همه آسیب دید. پس از حملات اخیر به پاریس، سهام بانک فرانسوی موسوم به سی‌ای سی ، ارزش شاخص سهام بورس فوتسی ۱۰۰ لندن و شاخص سهام داکس آلمان تنزل یافت. نشانه‌ای غم‌انگیز که می‌تواند هشداری جدی برای آینده اقتصاد اروپا و سایر کشورهای جهان باشد. سرمایه گذاران به خوبی دریافته اند که هرگونه حمله تروریستی می‌تواند هم تلفات انسانی در پی داشته باشد و هم عواقب مالی شدید. به‌عنوان نمونه پس از آخرین حمله تروریستی به پاریس، کشورهای اروپایی با کاهش شدیدگردشگر روبه‌رو شدند و همین امر بر سهام خطوط هوایی‌شان تاثیری منفی گذاشت. می‌توان گفت که رکود بازار سهام خطوط هوایی گذرا و موقت بود، اما عواقب دراز مدت این حملات در حوزه اقتصاد را باید در بسته شدن مرزهای کشورهای اروپایی جست‌وجو کرد. حادثه تروریستی یازده سپتامبر را در نظر بگیرید، خسارت حاصل از این حمله در حدود ۹۰ میلیارد دلار ارزیابی شد، مبلغی که با خسارت ناشی از بحران مالی سال ۲۰۰۸ و زلزله‌ای که در سال ۲۰۱۱ ژاپن را لرزاند حقیقتا قابل‌مقایسه نیست.
حالا برگردیم به اتحادیه اروپا، سازمانی که دارای نهادهای مالی کاملا شکننده است. منطقه یورو پیش از حمله تروریستی به پاریس طی سه ماه نزدیک به 3/ 0 درصد رشد داشت، رقمی کاملا ناچیز که البته حملات تروریستی داعش شدیدا آن را تحت‌تاثیر قرار داد. با این حال برخی از تحلیلگران چون تاد سندلر، استاد دانشگاه تگزاس و کسی که در مورد تاثیر فعالیت‌های تروریستی بر حوزه اقتصاد مطالعه می‌کند، بر این باور است که حملات تروریستی که هم‌اکنون توسط گروه داعش طراحی شده و کشورهای اروپایی را هدف قرار می‌دهد می‌تواند موجب ترس شهروندان اروپایی شود، اما در کل بر مقوله اقتصاد تاثیر چندانی ندارد؛ اما من نظر دیگری دارم، اروپا را در نظر بگیرید، همان منطقه‌ای که چندین بار توسط داعش مورد حمله قرار گرفت، شهروندان اروپایی ممکن است شوک حاصل از این حملات را فراموش کنند، اما مساله‌ای که نمی توان آن را نادیده انگاشت آسیبی است که این اعمال تروریستی بر منطقه شنگن وارد کرد، منطقه‌ای که قوانین حاکم بر آن اجازه تردد میان 26 کشور اروپایی را فراهم کرده و حالا تاثیرات مخرب حملات اخیر بر آن به راحتی و در کوتاه مدت قابل جبران نیست. در این میان نباید موج هجوم پناهجویان را نیز نادیده انگاشت، مهاجرانی که بسیاری از آنها از خاورمیانه و شمال آفریقا به سوی اروپا روانه شدند و حمایت از آنها می‌تواند در این شرایط هم به لحاظ سیاسی و هم اقتصادی هزینه‌های سنگینی را بر کشورهای اروپایی تحمیل کند. از سوی دیگر عملیات تروریستی بر صنایع تولیدی کشورهای اروپایی نیز تاثیر منفی گذاشته است. به طور کلی انتقال اجزای صنایع تولیدی از مرزها برای کشورهای اروپایی از اهمیت بسزایی برخوردار است. به‌عنوان نمونه، ایرباس را در نظر بگیرید، بسیاری از قطعاتش در اسپانیا، آلمان و انگلیس تهیه شده و در جنوب فرانسه مونتاژ می‌شود، حملات اخیر بر روند انتقال این قطعات مطمئنا تاثیری نامطلوب خواهد گذاشت.

با این حال به عقیده برخی تحلیلگران چون یوسی شفی، استاد تکنولوژی دانشگاه ماساچوست، براثر این حملات، شرکت‌ها ممکن است آسیب ببینند، اما مقوله صنعت خیر، مگر آن که حملات تروریستی پایدار و متمرکز شوند. با این حال درست یک هفته پس از حمله تروریستی اخیر در پاریس، اقتصاددانان سیتی گروپ نسبت به آنچه که از آن تحت عنوان تهدیدی جدی علیه پدیده جهانی شدن یاد کردند، هشدار دادند. صندوق بین‌المللی پول نیز به این نتیجه رسیده است که تداوم حملات تروریستی و ناتوانی در توقف آن می‌تواند موجب شود که ساخت قطعات صنعتی در آمریکا و اروپا متوقف شده و به کشورهای آسیایی چون چین منتقل شود، امری که نشان دهنده تاثیر تروریسم بر حوزه اقتصاد است و نتیجه محدودیت‌های مرزی حاصل از فعالیت گروه‌های تروریستی است. با این همه مهم‌ترین خطری که اقتصاد جهان را تهدید می‌کند، جنبه سیاسی دارد. به‌عنوان نمونه در اروپا حملات تروریستی داعش فرصت مناسبی را در اختیار گروه‌های رادیکال قرار داده است. نتایج نظر سنجی‌ها نشان داده که به‌عنوان نمونه حزب افراطی جبهه ملی به رهبری ماری لوپن در فرانسه و حزب رادیکال و چپ گرای پودموس اسپانیا پس از حملات تروریستی داعش بیشترین آرای شهروندان این دو کشور را به خود اختصاص داده اند. حالا پیام‌های اقتصادی این گروه‌های افراطی چون جبهه ملی فرانسه که مخالف ریاضت اقتصادی هستند، در برخی از کشورهای اروپایی طنین انداز شده است. این در حالی است که بسیاری از این احزاب سیاسی تازه کارند و ناآگاه از آسیب‌های اقتصادی، با این حال می‌خواهند با استفاده از شرایط به‌وجود آمده فرمان اقتصاد این کشورها را به دست بگیرند. هیچ یک از ما تجربه یونان را فراموش نمی کنیم، کشوری که حزب حاکم در آن کماکان درگیر اعمال اصلاحات اقتصادی است. در یک کلام، حملات تروریستی مطمئنا تاثیرات روانی به‌دنبال خواهد داشت و همچنین تلفات انسانی، اما خسارتی که این اقدامات تروریستی بر اقتصاد کشورها وارد می‌آورد هم پایدارتر است و هم به‌گونه‌ای است که ترمیمش به زمان زیادی نیاز خواهد داشت.