سرعت اینترنت کند، قیمت بالا
غزل بقایری در هر کجای ایران باشی و توسط هر شرکتی هم اینترنت خریداری کرده باشی فرقی نمی‌کند سرعت همه جا برابر و پایین است. این حرف کاربران اینترنت است کسانی که پیش از این با DIALUP کار می‌کردند معتقدند که وضعیت کمی از آن زمان بهترشده است. کاربران اینترنتی به شدت از وضعیت کنونی ناراضی‌اند و شرایط موجود را برخلاف وعده‌های داده شده در خصوص افزایش سرعت و کاهش قیمت اینترنت می‌دانند.
این در حالی است که محمود واعظی درمرداد ماه سال۹۲ درحاشیه مراسم معارفه خود ازعزم و تصمیم دولت اعتدال برای ساماندهی وضع اینترنت خبر داد و اظهار امیدواری کرد که ظرف مدتی کوتاه مشکلات مربوط به اینترنت و پهنای باند کشور برطرف شود. او حتی بعد از شروع به‌کار در وزارت ارتباطات دولت یازدهم بارها و در گفت‌و‌گوهای مختلف اعلام کرد که به‌زودی و با برنامه‌هایی که وزارتخانه او درنظرگرفته است کیفیت و سرعت اینترنت کشور بهبود پیدا می‌کند. این درحالی است که در آخرین نشست خبری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از سرعت اینترنت اظهار نارضایتی کرد. وی در حالی از وضعیت موجود اظهار ناخشنودی می‌کرد که خود برای جلب رضایت کاربران این قول را داده بود که قیمت سرویس اینترنت کاربران را کاهش خواهد داد و دراین راستا نیزمصوبه ۱۸۱ ازسوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تصویب شد ولی نه‌تنها سرعت اینترنت برای کاربران افزایش نداشته بلکه با روند صعودی قیمت آن نیزمواجه شده‌اند.
این در حالی است که براساس برنامه پنجم توسعه یعنی تا پایان سال95، شصت درصد خانوارهای ایرانی باید به اینترنت پرسرعت مجهز باشند. با این وجود درسالی که گذشت سرانه پهنای باند اینترنت به ازای هر ایرانی۴ کیلوبیت برثانیه است، درحالی‌که این سرانه در دنیا بیش از ۱۰۰ ترابیت اعلام شده است. حتی در کشور ترکیه نیز این سرانه ۵۰ کیلوبیت و در کشور قطر۱۰۰ کیلوبیت برآورد شده است. از طرفی کف دسترسی به اینترنت در دنیا ۲ مگابیت بر ثانیه و سقف سرعت اینترنت۲۰ مگابیت بر ثانیه است، اما در ایران متوسط سرعت دسترسی کاربران به اینترنت به ۵۱۲ کیلوبیت بر ثانیه هم نمی‌رسد.
براساس آخرین آماری که در گزارش اندازه‌گیری جامعه اطلاعاتی اتحادیه جهانی مخابرات منتشرشده است وضعیت دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران، نشان می‌دهد که تنها ۴ درصد جمعیت کشورکاربر اینترنت پرسرعت با فناوری سیمی همچون ADSL و حدود ۱/۴ درصد با فناوری بی‌سیم مانند وایمکس و موبایل، به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند؛ درارزیابی انجام شده از سوی ITU، ایران به‌رغم تلاش‌ها و افزایش امتیاز خود از نمره ۳/۶ به ۳/۸ از ۱۰ امتیاز کل، در رتبه ۹۰ از ۱۵۷ کشور جهان جای دارد که این رتبه نشان می‌دهد کشور ما در حوزه ICT تغییرات زیادی نسبت به جایگاه قبلی خود نداشته که این موضوع ناشی از رقابت شدید کشورها در امر توسعه «فاوا» در جهان است. در این ارزیابی، کشور اول و دوم منطقه قطر با رتبه ۳۱ و امتیاز ۶/۵۴ و امارات متحده عربی با رتبه ۳۳ و امتیاز ۶/۴۱ است که با مشاهده امتیاز فعلی کشور یعنی ۳/۸، ایران باید در ۱/۵ سال آینده برای تحقق اهداف برنامه پنجم توسعه که رسیدن به جایگاه دوم منطقه در بخش ICT است باید حداقل ۲/۶ امتیاز به امتیاز فعلی‌اش اضافه شود.
افزایش سرعت اینترنت از جمله نخستین وعده‌های وزیر ارتباطات در زمان تکیه زدن بر صندلی این وزارتخانه در مردادماه سال ۹۲ بود. محمود واعظی از روزهای اولیه فعالیت خود در این وزارتخانه از تصمیم دولت برای ساماندهی وضع اینترنت خبر داد و اظهار امیدواری کرد که ظرف مدت کوتاهی مشکلات مربوط به این بخش را حل می‌کند، اما پس از آنکه بیشتر در جزئیات قرار گرفت متوجه شد که اوضاع فعلی اینترنت را نمی‌توان ظرف مدت کوتاهی بهبود بخشید و به همین دلیل است که با گذشت یک سال و نیم از حضور واعظی در وزارت ارتباطات، مشکلات اینترنت حل نشده است.
این در حالی است که محمدرضا بیدخام معاون تجاری مخابرات استان تهران از رضایت حدود ۷۵ درصدی کاربران از ADSL مخابرات خبر می‌دهد و می‌گوید: اکنون صف انتظار ما در مرکز پشتیبانی ۲۰۲۰ به کمتر از سه دقیقه رسیده و امیدواریم در سال ۱۳۹۴ بتوانیم این رقم را باردیگر کاهش دهیم. درمیان مشترکان ما نیز عده بسیاری از کیفیت سرویس دریافتی رضایت دارند چراکه اگر غیر از این بود سرویس خود را پس می‌دادند. البته با این وجود همواره عده‌ای ناراضی هستند و همیشه درصدی نارضایتی وجود دارد که این امری طبیعی است. به گفته وی به‌دلیل مشکلاتی که گاه در تامین پهنای باند وجود دارد ممکن است در برخی مقاطع زمانی کیفیت خدمات برخی مشترکان کاهش پیدا کند، ما این مشکل را قبول داریم اما اینکه همه بخواهند بگویند سرعت اینترنت‌شان پایین است را قبول نمی‌کنیم.
نکته قابل تامل این است که با وجود همه ادعا‌ها مبنی بر بهبود وضعیت اینترنت، در میان کشورهای همسایه، افغانستان با وجود عقب ماندگی‌های بسیار در تمام حوزه‌ها به لحاظ سرعت اینترنت در جایگاه بالاتری از ایران قرار دارد. تازه‌ترین گزارش‌ها نشان می‌دهد ایران کماکان در سه ماه اول سال ۲۰۱۴ از پایین‌ترین سرعت ارتباط به طورمتوسط برخوردار بوده و دراین زمینه جایگزین کنیا شده است. طبق این گزارش متوسط حداکثر سرعت اینترنت در ایران برابر با ۶ مگابیت در ثانیه بوده و البته این رقم نسبت به سه ماه پایانی سال 2013 میلادی 8/2 درصد افزایش داشته است. همچنین متوسط حداکثر سرعت اینترنت در ایران ۳۱۶۴ کیلوبیت بر ثانیه و در افغانستان ۸۶۵۶ کیلوبیت بر ثانیه بوده است. اما از سوی دیگر، ایران از لحاظ قیمت دسترسی به اینترنت یکی از گران‌قیمت‌ترین کشورهای جهان به ‌شمار می‌آید و طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس خدمات اینترنت در کشور با ٢۵برابر قیمت اولیه به دست کاربران خانگی می‌رسد. طبق این گزارش هر STM١ پهنای باند اینترنت با قیمت ٩‌میلیون‌تومان به کشور وارد می‌شود، اما با خرید و فروش آن توسط واسطه‌ها به قیمت ٢٣٢‌میلیون تومان به کاربران فروخته می‌شود.
همچنین درحالی‌که نرخ مصوب برای اینترنت یک‌ مگابایت در ثانیه برای ایرانی‌ها ماهانه ۴٣٠‌هزارتومان است، در افغانستان قیمت ماهانه اینترنت یک مگابایتی ۴‌هزار افغان محاسبه می‌شود که با توجه به نرخ ٧/۵۶ تومانی یک افغانی، قیمت ماهانه اینترنت یک مگابایتی در افغانستان ٢٢۶‌هزار و ٨٠٠ تومان است که تقریبا معادل نصف قیمت اینترنت در ایران است.
ف. محسنی یکی از کاربران دائمی اینترنت از سرعت پایین اینترنت در ایران گلایه دارد و می‌گوید: من از شرکت ... اینترنت با سرعت بالا خریداری کردم. ولی در واقع هیچ فرقی نمی‌کند که با سرعت 128 اینترنت خریداری کنی یا 1024. این کاربر اینترنت ادامه می‌دهد: سال گذشته وزیر ارتباطات قول داده بود که وضعیت اینترنت در کشور بهبود پیدا کند نه‌تنها بهتر نشد بلکه ما دائما با قطعی آن روبه‌رو هستیم.
علی م. که دانشجوی ارشد مکانیک است و به قول خودش دائما با اینترنت سروکار دارد هم می‌گوید: هزار وعده خوبان یکی وفا نکند. نمی‌شود به وعده مسوولان دل خوش کرد. یکی از مولفه‌های کشورهای دارای دموکراسی و پیشرفته وجود پهنای باند زیاد و سرعت بالای اینترنتی در کشور است ولی در ایران ما تنها شاهد روند نزولی در این باره بودیم. او می‌گوید: من به صورت نیمه وقت در شرکتی که دائما با اینترنت سروکار دارد فعالیت می‌کنم؛ ولی متاسفانه روزانه چند نوبت با قطعی اینترنت مواجه هستیم و این سبب کندی کار ما می‌شود. در شرایط حاضر توقع زیادی خواهد بود اگر ببینیم که در ماه‌های آینده نسبت هزینه‌های پرداخت شده با میزان سرعت اینترنت خریداری شده همخوان باشد. درحقیقت عوامل متعدد فنی و حتی سیاسی وجود دارند که موجب حفظ وضع موجود می‌شود. به عبارت دیگر حتی اگر شرکت‌های بزرگ خدمات اینترنتی در کشور راه‌اندازی شوند و دولت هم کنترل خود را از منابع مالی حاصل از فروش پهنای باند بردارد باز هم ما با موانع تعریف‌نشده بسیاری روبه‌رو خواهیم بود که کلاف سردرگمی را به‌وجود خواهند آورد.