دیپلماسی عمومی صنعت نمایشگاهی با نگاهی به آینده
عباسعلی خاکسار* صنعت نمایشگاهی امروز به معیاری تبدیل شده است که کشور‌های جهان برای استفاده از فرصت‌های تجاری ملی و بین المللی و گاها تولید ناخالص داخلی از آن بهره ‌می‌برند. جمهوری اسلامی ایران نیز باقدمتی بیش از 40 سال در این صنعت و با ریشه‌ای کهن در جاده ابریشم، از این صنعت به صورت مقطعی و برخی اوقات در موضوعاتی خاص بهره‌مند بوده، اما نگاه جهانی و رویکردی منطقه‌ای به آن وجود نداشته است؛ چرا که قابلیت های این صنعت باتوجه به زیرساخت‌هایی که می تواند برای توسعه و بهره‌وری و اشتغالزایی به وجود آورد، بیش از پیش فرض‌هایی است که برای آن قابل تصور است. معمولا در توسعه و ایجاد زیرساخت های سخت افزاری صنعت نمایشگاهی، از مناطق کمتر برخوردار استفاده می‌شود تا با توسعه این مناطق و ایجاد زمینه رونق اقتصادی و احیای این مناطق، بهره برداری های موضوعی و پیوسته ای را برای چند ده سال برنامه‌ریزی کرد و نظیر آن را می توان «انتخاب مکان‌ نمایشگاه‌های بین المللی و مطرح جهان» همچون اکسپو‌های جهانی نام بر‌د که از این رو سبب رشد و ارتقای منطقه‌ای با ابعاد و پیوستگی های جهانی شده و اثرات آن را می توان در افزایش ارزش افزوده‌ فعالیت‌های و تجاری نمایشگاهی این کشور‌ها مشاهده کرد. ایران نیز با توجه به اینکه در کوریدور شرق به غرب قرار گرفته است، می تواند از ویژگی ها و استعدادهای صنعت نمایشگاهی که معمولا در جهت عرضه، نمایش، انتقال دانش و تکنولوژی است، استفاده کرده و آنها را با ویژگی‌های ذاتی کشور در منابع انسانی، تقویت تولید داخلی، اتکا به دانش ایرانی و بهر‌مندی از ظرفیت‌ها و نیاز‌های همسایگان کشور پیوند بزند و بتواند نقش موثرتری نسبت به‌ گذشته ایفا کند. بر این اساس، در صنعت نمایشگاهی جمهوری اسلامی ایران می توان با پایه‌ریزی دیپلماسی عمومی و با توجه به نیاز‌های اساسی صنعت نمایشگاهی که همان نیازسنجی واقعی مشتری و خریدار و نیاز‌های مناطق مختلف است، رویکردی عمومی اما نگاهی بین المللی داشت. در واقع اجرای دیپلماسی عمومی در صنعت نمایشگاهی با نگاهی به افق و چشم انداز 20 ساله کشور می تواند خواسته یا ناخواسته، سبب حضور مشتریان بین المللی و حتی ایجاد کنسرسیوم‌های داخلی در عرصه‌های بین المللی شود و از این رو، می توانیم در موضوعات خاص و صنایع «کمتر برخوردار»، دیگر نگران حفظ بازار‌های جهانی و حضور در نمایشگاه‌های منطقه‌ای و ملی نباشیم. همچنین صنعت نمایشگاهی ایران می‌تواند با ایجاد بازار‌های مشترک داخلی در صنایع مختلف و با اتکا به صنایع و تولیدات ساخت ایران، قدم‌های نوینی را در عرصه ای که تمامی تحریم‌ها در مقابل اقتصاد کشور ایستاده اند، بردارد و از آن عبور کند و از این منظر، برگزاری نمایشگاه‌های بین المللی نظیر نخستین نمایشگاه ساخت ایران که برای اولین با حضور بیش از 21 استان کشور در مشهد مقدس برگزار می شود را می توان نظیر نخستین گام‌هایی دانست که در این زمینه برداشته می شود. این رویداد نمایشگاهی، با بهره‌مندی از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل و همچنین استعدادهای ذاتی صنعت نمایشگاهی برای اتکا به تولید داخل و عبور از تحریم‌ها و تقویت توان داخلی برگزار است. از این رو می توان در قدم های بعدی، با تعریف فرآیندی برای دیپلماسی عمومی حضور و توسعه صنعت نمایشگاهی از داخل کشور، برای تامین نیاز‌های بین المللی، برنامه ریزی و چنین نمایشگاه های بالفعلی را در نقاط استراتژیک اقتصادی و در مجاورت همسایگان ایران برگزار کرد. امید است با تدبیر اصولی و تداومی قاطعانه در زمینه های فعال صنعتی در کشور، ارزش افزوده کالای ایرانی را ارتقا ببخشیم و مشتریان جدید با درخواست های جدید برای محصولات پرتقاضای ایران فراهم کنیم. رویکرد کلی شهر مقدس مشهد با وجود زیرساختارهی مناسب و توسعه یافته جهت توسعه هرچه بیشتر صنعت نمایشگاه بوده و قابلیت غیر قابل انکاری در این خصوص بدست خواهد اورد. *دانشجوی دکتری مدیریت کسب وکار (گرایش استراتژیک) و کارشناس صنعت نمایشگاهی کشور