پرونده مختومه ورود خودروهای آمریکایی

سه سال پیش در اوج تحریم‌های بین‌المللی، شرکتی ایرانی با تبلیغات فراوان در رسانه‌های داخلی مدعی واردات خودروهای آمریکایی به ایران شد. این شرکت با انتشار عکس‌های چند خودروی «کامارو» مدل ۲۰۱۳ مدعی شد که توانسته مجوز واردات خودروهای آمریکایی و البته تولید آن را در «منطقه آزاد ارس» به دست بیاورد. از آن پس تبلیغات این شرکت به‌طور مکرر در برخی از روزنامه‌ها و هفته‌نامه‌ها در شرایطی به چاپ می‌رسید که در تمام این آگهی‌ها شرکت یاد شده، مدعی واردات انحصاری خودروهای آمریکایی بود و خود را یگانه نماینده محصولات شرکت «جنرال‌موتورز» در ایران معرفی می‌کرد.

فعالیت تبلیغاتی این شرکت تا جایی ادامه یافت که حتی مسوولان آن اقدام به درج قیمت خودروهای آمریکایی در یکی از نشریات کردند. این داستان تا استقرار دولت یازدهم ادامه داشت تا اینکه سازمان توسعه تجارت و وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به این شرکت موضع گرفتند و با ارسال خبری تاکید کردند که این شرکت هیچ‌گونه مجوزی برای نمایندگی خودروهای آمریکایی ارائه نکرده؛ بنابراین فعالیت آن غیرمجاز است. پس از آن اطلاعیه سایت اینترنتی شرکت از دسترس خارج شد . پس از اتمام داستان ورود خودروهای آمریکایی توسط این شرکت آن هم در اوج تحریم‌های بین‌المللی، بار دیگر ورود این خودروها به کشور داستان‌ساز شده است. پس از توافق هسته‌ای و به‌دنبال آن لغو تحریم‌ها، بسیاری از وارد کنندگان به‌دنبال اخذ نمایندگی از شرکت‌های مادر برای واردات خودرو به کشور بودند. وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز به‌دنبال تخلفات گسترده‌ای که در حین واردات توسط برخی از رسمی‌ها و غیررسمی‌ها صورت گرفته بود به‌منظور ساماندهی واردات، مقرراتی را در این زمینه وضع کرد.

در هر صورت با تشدید واردات خودرو به کشور، اخباری مبنی‌بر واردات خودروهای آمریکایی نیز به گوش می‌رسید. این در شرایطی است که ارائه مجوز برای واردات این نوع خودروها همراه با ابهاماتی در نوع عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت است.

در هر صورت در حالی ثبت ۷۰۰ خودروی آمریکایی در سایت ثبت‌سفارش سازمان توسعه تجارت قرار گرفت که مقام معظم رهبری در اظهاراتی مخالفت خود را با واردات این خودروها ابراز کردند. پیش از این سازمان توسعه تجارت ایران در نامه‌ای به مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه گمرک ایران، اعلام کرد: «با توجه به نامه دفتر صنایع خودرو و نیرومحرکه درباره خودروی سواری قابل ورود با نشان تجاری Chevrolet با رعایت آیین‌نامه ضوابط فنی واردات خودرو و رعایت سایر مقررات و مطابق با مدل‌های مندرج در گواهی نمایندگی صادره مرکز اصناف و بازرگانان با اعتبار دوره زمانی ۲۹ آذرماه ۹۸، اقدام شود.» در واقع، دفتر نیرو محرکه وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده بود که واردکننده در نظر دارد دو مدل خودرو شورولت AVEO و TRAX کره جنوبی را در حجم موتورهای ۱۴۰۰ تا ۱۸۰۰در دو گروه شاسی‌بلند و هاچ‌بک وارد کشور کند، اما با توجه به انتقاداتی که به وزارت صنعت مبنی‌بر عمل نکردن به تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی‌بر جلوگیری از ورود کالاهای لوکس و مصرفی آمریکایی، صورت می‌گرفت دولت با توجه به قانونی بودن آن عملا ورود این خودروها را سرعت می‌بخشید. حتی آن زمان، مجتبی خسروتاج قائم‌مقام محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت به صراحت اعلام کرد که خودرو جزو لیست کالاهای صنعتی ممنوعه که به سازمان توسعه تجارت معرفی شده، قرار نگرفته است؛ بنابراین مشمول محدودیت نیست. او البته به این نکته هم اشاره کرده بود که داشتن نمایندگی، یکی از پیش‌شرط‌های صدور مجوز واردات خودرو است و از آنجایی که هیچ برند آمریکایی در ایران نمایندگی مجاز ندارد، یک واسطه عمانی نمایندگی این دو برند شورلت را در ایران ایجاد کرده و توانسته امکان واردات را فراهم آورد. با اوج‌گیری مخالفت‌ها بالاخره محمدرضا نعمت‌زاده نیز مجبور به اظهارنظر در این زمینه شد؛ وی تاکید کرد خبری از صدور این مجوزها نداشته و حال که دستور بررسی داده است، شاید مجوز واردات شورولت را باطل هم بکند.

او حتی در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد «من خودم نمی‌دانستم که خودروهای آمریکایی وارد شده و اکنون دستور پیگیری دادم. ظاهرا در سال ۹۳ یک شرکت برای ورود خودروهای آمریکایی که از طریق کشور ثالث وارد ایران شوند، از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز نمایندگی گرفته است و اواخر سال ۹۴ هم این مجوز داده شد و البته هنوز نمی‌دانم که این خودرو وارد شده است یا نه. اما به هرحال، یا باید مجوز این شرکت را لغو کنیم یا بگوییم از آن استفاده نکند.»در هر صورت با توجه به گسترده شدن موضوع واردات خودرو و همچنین واکنش منفی برخی از مسوولان به این امر، وزارت صنعت، معدن و تجارت رای به لغو مجوز واردات خودروهای آمریکایی داد. به‌دنبال آن اکبر ترکان دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد نیز در بخشنامه‌ای واردات خودروهای آمریکایی به مناطق آزاد را ممنوع اعلام کرد. وی درباره دلایل لغو ورود خودروهای آمریکایی به مناطق آزاد عنوان کرده بود که ممنوعیت واردات خودروهای وارداتی در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری بوده است. وی اظهار داشته که مقام معظم رهبری در نشستی که با کارگران داشتند، درباره اینکه چه ضرورتی دارد ما از آمریکا خودروی سواری وارد کنیم، صحبت کرده بودند و این لغو واردات خودروهای آمریکایی پیرو فرمایشات ایشان بود. در هر صورت آنچه مشخص است بنابر اظهارات هفته جاری قائم‌مقام وزیر، فردی در عمان شرکتی برای واردات خودروهای آمریکایی از کره جنوبی به ایران ثبت کرده بود که بعد از اعلام ممنوعیت واردات خودروهای آمریکایی به وی اطلاع داده شده که ثبت‌سفارش‌های ۷۰۰ دستگاه شورولت که توسط این شرکت انجام شده بود باطل و این خودروها اجازه ورود به ایران را ندارند. بر این اساس پرونده ورود خودروهای آمریکایی به ایران مختومه اعلام شد.