دغدغه های صادرکنندگان نمونه

عدم دریافت مشوق‎های صادراتی

مدیرعامل شرکت بازرگانی گهر زعفران با بیان اینکه این شرکت در سال ۹۲ نیز به عنوان صادرکننده نمونه کشوری انتخاب شد، به افزایش سالانه حدود ۱۵ تا ۲۰ درصدی صادرات این شرکت اشاره و خاطرنشان می‎کند: تاکنون ۱۰ عنوان صادرکننده برتر و نمونه ملی و استانی را از آن خود کرده‎ایم؛ از سال ۸۲ فعالیت خود را در شرکت آغاز کردیم و سال ۸۳ به صادرات رسیدیم؛ سال گذشته حدود ۱۷ میلیون دلار صادرات زعفران داشتیم. محمدحسین خزائی با اشاره به اینکه بعد از برگزیده شدن به عنوان صادرکننده نمونه و برتر در سال‎های گذشته مشوق‎های‎ به این شرکت اعطا نشده است، عنوان می‎کند: اگرچه که در خصوص حمایت از صادرکنندگان شعارهای زیادی مطرح می‌شود اما در عمل از صادرکنندگان حمایتی صورت نمی‌گیرد. خزائی ادامه می‎دهد: طبق قانون، صادرکنندگان از پرداخت مالیات معاف هستند اما در عمل اینطور نیست و مشکلات زیادی برای ما ایجاد می‎شود به ویژه در حوزه دارایی و مالیات زمانی که می‎بینند پرونده شرکت بزرگ یا حجم صادرات زیاد است، به طرق مختلف به دنبال بهانه‌ای برای دریافت مالیات هستند در حالی که صادرکننده نباید مالیات پرداخت کند. وی تغییرات بسیار و بی‌ثباتی قوانین و مقررات و به روز نبودن آن‎ها را از دیگر مشکلات صادرکنندگان بر می‎شمارد و می‎افزاید: علاوه بر این، در حوزه کاری ما وجود واسطه‎ها و دامن زدن به بی‎ثباتی بازار و تغییر نرخ ارز از دیگر مشکلات این حوزه است؛ همچنین عدم وجود سیستم بانکی برای برگشت سرمایه باعث شده به ناچار سرمایه خود را از طریق واسطه‎ها و صرافان به کشور وارد کنیم که این امر ریسک بالایی دارد؛ افزایش قیمت تمام شده کالاهای ایرانی نیز یکی دیگر از مشکلات است که باعث می‎شود بازارهای رقابتی جهان را از دست بدهیم.

پرداخت تسهیلات با نرخ سود جهانی

مدیرعامل شرکت کف‎ساز شرق که از سال ۶۷ تولید انواع مواد شوینده را آغاز کرده و در سال ۷۲ نیز به صادرات رسیده است، می‎گوید: در حال حاضر به کشورهای افغانستان، آسیای میانه، عراق و پاکستان صادرات داریم. سیدهادی نبی‎زاده با اشاره به صادرات حدود ۵.۵ میلیون دلاری این شرکت در سال گذشته، تصریح می‎کند: این رقم نسبت به سال قبل از آن حدود ۱۵ درصد رشد داشته است. وی با بیان اینکه این شرکت پیش از این هم به عنوان صادرکننده نمونه انتخاب شده است، اظهار می‎کند: تاکنون مشوق صادراتی دریافت نکرده‎ایم؛ انتظار داریم تسهیلاتی در اختیار صادرکنندگان قرار گیرد که نرخ سود آن متناسب با نرخ‌های جهانی باشد زیرا ما از طریق صادرات کالا وارد بازار جهانی می‏شویم و انتظار می‏رود تسهیلاتی متناسب با نرخ سود جهانی نیز در اختیار ما قرار گیرد. مدیرعامل شرکت کف‎ساز شرق با اشاره به اینکه بخشی از کالای تولیدشده این شرکت نیز به صورت محدود در بازار داخل عرضه می‎شود، خاطرنشان می‌کند: اما عمده محصول خود را صادر می‏کنیم؛ شرکت ما برای ۱۰۰ نفر اشتغال ایجاد کرده است و در تلاش هستیم بازار صادراتی خود را توسعه دهیم. نبی‎زاده در خصوص مشکلات صادرکنندگان نیز می‎گوید: با توجه به اینکه شرکت ما کالای تولیدی خود را صادر می‎کند، نداشتن نقدینگی یکی از مشکلات ماست؛ باید تولیدکننده توانمند باشد و بتواند تولید کند تا کالای تولید شده صادر شود در غیر این صورت کالایی برای صادرات وجود ندارد. وی معتقد است: در حوزه صادرات به رایزن توانمند اقتصادی و بازرگانی در سفارت کشورهای هدف صادراتی نیاز داریم.

دولت فضای رقابتی ایجاد کند

مدیرعامل گروه بازرگانی دُر توس نیز که تولیدکننده تخم‏مرغ است و همین محصول را به کشورهای افغانستان، عراق، ترکمنستان، پاکستان و سایر کشورهای همسایه صادر می‎کند، اظهار می‎کند: سال گذشته ۱۰.۵ میلیون دلاری معادل ۱۲ هزار تن صادرات تخم‏مرغ داشته‎ایم. سیدمحمدمهدی سعیدموسوی با اشاره به اینکه میزان صادرات این گروه بازرگانی در سال گذشته نسبت به سال قبل از آن حدود چهار میلیون دلار افزایش داشته است، خاطرنشان می‌کند: از سال ۸۰ فروش تخم‏مرغ را شروع کردم و از سال ۸۷ وارد حوزه صادرات و پس از آن، در سال ۹۱ وارد عرصه تولید تخم‎مرغ شدم؛ مجموعه ما در حال حاضر به صورت مستقیم برای حدود ۴۰ نفر و به صورت غیرمستقیم برای حدود ۱۰۰ نفر ایجاد اشتغال کرده است. مدیرعامل گروه بازرگانی دُر توس ادامه می‎دهد: همچنین انتظار می‌رود تسهیلات، یارانه، مشوق صادراتی و ... در اختیار صادرکنندگان قرار گیرد؛ علاوه بر این باید فضای رقابتی ایجاد شود؛ زمانی که رقابت نباشد، انگیزه‌ای نیز برای فعالیت در این زمینه وجود نخواهد داشت؛ باید برای فعالیت بهتر و بیشتر در عرصه صادرات انگیزه ایجاد شود. سعیدموسوی با اشاره به اینکه بروکراسی اداری و سختگیری دستگاه‏های دولتی از قبیل دارایی، دامپزشکی، گمرک، بیمه و ... نیز مشکلات بسیاری برای صادرکنندگان ایجاد می‏کند، می‎افزاید: اگر هر یک از این دستگاه‎ها اندکی کمک کنند، حجم صادرات ما افزایش خواهد داشت اما این سخت‏گیری‎ها همانند ترمز دستی برای فعالیت‎های صادراتی عمل می‎کند و مانع از توسعه صادرات می‎شود. مدیرعامل گروه بازرگانی دُر توس یادآور می‎شود: گاهی مشکلاتی که بر سر راه صادرات ایجاد میشود باعث کاهش تعداد صادرکنندگان می‎شود؛ سال گذشته همین مشکلات باعث شد چهار نفر از صنف ما خارج شدند و با ادامه روند فعلی این تعداد بیشتر خواهد شد.

ضرورت شناسایی مشکلات و چاره‎اندیشی

مدیرعامل شرکت زرین صدور توس هم با بیان اینکه تمام فعالیت این شرکت، صادراتی است، خاطرنشان می‎کند: در زمینه صادرات محصولاتی مانند لوله‎های پلی‎اتیلن، لوله‎های اسپیرال، شوینده‎ها، مواد غذایی و ... فعالیت می‎کنیم. مجید جلیلی بشاشی با اشاره به اینکه این شرکت سال ۷۳ به ثبت رسید اما در بازه زمانی حدودا ۱۰ ساله فعالیت نداشت، می‎گوید: فعالیت مجدد شرکت از سال ۹۴ شروع شد و سال گذشته حدود ۱۳ میلیون دلار به کشورهای تاجیکستان، افغانستان و ترکمنستان صادرات داشتیم. مدیرعامل شرکت زرین صدور توس یادآور می‎شود: یکی از مشکلات اساسی ما این است که برای تهیه مواد پتروشیمی یا فلزات از بخش دولتی به شرکت‏های داخلی گفته می‎شود این مواد را از بورس تهیه کنند اما این قیمت در بورس برای تولیدکننده داخلی بالاتر از نرخ جهانی است و علاوه بر این، نرخ صادراتی این مواد ۱۵ درصد پایین‎تر از نرخی است که در اختیار تولیدکننده داخلی قرار می‎گیرد و تولیدکننده ما توان تهیه آن را ندارد؛ به عبارت دیگر در حالی مواد اولیه با قیمت بالایی در اختیار تولیدکننده داخلی قرار می‎گیرد که همین مواد با قیمت پایین‌تر به دست تولیدکننده خارجی در کشوری مانند ترکیه می‌رسد. جلیلی بشاشی اضافه می‎کند: پیشنهاد ما این است که اگر قرار است مواد اولیه ارزانتر عرضه شود، با همان نرخ به دست تولیدکننده داخلی برسد و در مقابل تولیدکننده متعهد می‎شود که فرآوری و تولید وی برای کشور ارزش افزوده و ارزآوری داشته باشد. وی ادامه می‎دهد: برای مثبت شدن تراز تجاری کشور، باید سود و عوارض واردات برای تولیدکنندگان صفر شود و در نتیجه کارگاه‎ها و کارخانجات کشور رونق می‏یابد و اشتغال ایجاد و کشور به سمت کار و تولید هدایت می‏شود؛ اگر دولت چنین امکانی را مهیا کند، از قاچاق جلوگیری می‎شود و این کار به نفع تولیدکنندگان داخلی هم است.

بی‌ثباتی دستورالعمل‎ها و مقررات سازمان‎های نظارتی

مدیر شرکت صنایع پودر شیر مشهد که تولیدکننده شیرخشک نوزاد است، با اشاره به اینکه این شرکت از سال ۸۶ با ۴۰ درصد سرمایه‎گذاری داخلی و ۶۰ درصد سرمایه‎گذاری شریک خارجی فعالیت خود را آغاز کرده است، اظهار می‎کند: از همان ابتدا صادرات محصولات خود را به کشور افغانستان و اندکی بعد به عراق آغاز کردیم و برنامه‎هایی نیز برای توسعه صادرات به کشورهای همسایه داریم. عبداله شاطری که در جایگاه مدیر شرکت صنایع پودر شیر مشهد امسال برای سومین بار به عنوان صادرکننده نمونه استانی انتخاب شده و پیش از این نیز یک بار هم به عنوان صادرکننده برتر مورد تقدیر قرار گرفته است، می‎گوید: صادرات ما در سال گذشته بیش از ۱۳ میلیون دلار بوده است و سالانه حدود ۲۰ درصد افزایش صادرات داریم. وی با اشاره به اینکه این شرکت تاکنون مشوق‎های صادراتی دریافت نکرده است، این نکته را هم یادآور می‎شود: گاهی برای رفع برخی مشکلات حمایت‎هایی صورت گرفته که البته چندان قابل توجه نبوده است؛ انتظار می‎رود برای اینکه توان رقابت در بازارهای صادراتی هدف را داشته باشیم، روند واردات مواد اولیه و نیز صادرات محصولات تولید شده با سرعت بیشتری انجام شود. مدیر شرکت صنایع پودر شیر مشهد اضافه می‎کند: علاوه بر این بی‌ثباتی دستورالعمل‎ها و مقررات سازمان‎های نظارتی مشکلاتی را ایجاد می‌کند و ثبات مقررات در این زمینه کمک بسیاری به صادرکنندگان خواهد کرد؛ تغییرات قوانین و دستورالعمل‌ها پروسه کار را دشوار می‎کند. شاطری با تأکید بر اینکه سرعت عمل گمرک نیز در بحث واردات مواد اولیه و صادرات اهمیت بسیاری دارد، خاطرنشان می‎کند:اگر بخشی از اختیارات دولتی به مراکز استانی تفویض شود، این امر نیز می‏تواند به تسهیل کارها کمک کند و کار سریع‎تر پیش برود.

ضرورت حمایت دولت از صادرکنندگان

مدیرعامل گروه تجاری ارم کالای ایرانیان که در زمینه صادرات مواد غذایی تولیدشده توسط شرکت‎های داخلی فعالی می‎کند، می‎گوید: علاوه بر این تولید تخم‎مرغ هم داریم و این محصول را هم صادر می‎کنیم؛ از حدود ۲۰ سال پیش فعالیت صادراتی خود را آغاز کردیم و سال گذشته حدود ۳.۵ میلیون دلار صادرات داشتیم. غلامحسین زاهدپیشه با اشاره به اینکه این گروه تجاری در مجموع ظرف چند سال اخیر کاهش صادرات داشته است، اظهار می‎کند: در سالهای گذشته به عراق صادرات داشتیم اما به دلیل آنفلوانزای مرغی صادرات به این کشور متوقف شد؛ همچنین صادرات ما به تاجیکستان نیز به دلیل بالا بودن تعرفه‎های این کشور کاهش یافته است؛ علاوه بر این دو کشور، به سایر کشورهای آسیای میانه نیز صادرات داریم. وی ادامه می‎دهد: علیرغم اینکه چندین دوره به عنوان صادرکننده نمونه استانی و ملی انتخاب شدیم اما هیچ مشوق صادراتی به ما اعطا نشد و علاوه بر این دولت بدهی خود را نیز به ما پرداخت نکرده و این در حالی است که از طرف دیگر بانک‌ها سود مطالبات معوق خود را بدون هیچ کم و کاستی از صادرکنندگان دریافت می‎کنند. مدیرعامل گروه تجاری ارم کالای ایرانیان تأکید می‌کند: بدون حمایت دولت، قیمت تمام شده تولید افزایش می‎یابد و نمی‌توانیم در عرصه تولید و صادرات توفیق داشته باشیم. زاهدپیشه در خصوص مشکلات حوزه صادرات، خاطرنشان می‎کند: عدم ثبات قوانین و مقررات مشکلاتی را برای صادرکنندگان ایجاد کرده است؛ علاوه بر این تولیدکنندگان با کمبود نقدینگی مواجه هستند و انتظار می‌رود تسهیلاتی که در اختیار تولید و صادرات قرار گیرد، تا قیمت تمام شده کاهش یابد.

لزوم کاهش بروکراسی اداری

مدیرعامل شرکت کاروان تندیس توس با اشاره به اینکه این شرکت در زمینه صادرات آجیل و خشکبار فعال است، می‎گوید: بیشتر کالای صادراتی ما پسته است؛ علاوه بر این تولیدکننده پسته هم هستیم و در زمینه فرآوری و بسته‎بندی نیز مجموعه‌ای در شهرک صنعتی توس داریم. حمیدرضا خاکی با بیان اینکه این شرکت جزء معدود شرکت‎هایی است که محصولات خود را با برند صادر می‎کند، از اشتغال‌زایی این مجموعه تولیدی برای حدود ۴۰ نفر خبر می‎‏دهد و عنوان می‎کند: ورود به حوزه فرآوری و بسته‎بندی کار ما را سخت می‎کند زیرا سایر شرکت‏ها پسته را به صورت خام صادر می‏کنند و در این صورت برای خرید آن نسبت به پسته فرآوری شده مشتری بیشتری وجود دارد اما مشتری‏های ما محدود هستند و به همین دلیل معمولا تعداد محدودی از شرکت‎ها به حوزه فرآوری و بسته‎بندی ورود پیدا می‏کنند. وی با اشاره به اینکه این شرکت در سال‏های ۹۰ و ۹۱ نیز به عنوان صادرکننده نمونه استانی انتخاب شده است، می‎افزاید: اما مشوق صادراتی به ما اعطا نشده است و تمام صادرکنندگان در این زمینه خود را از دولت بستان‎کار می‏دانند. مدیرعامل شرکت کاروان تندیس توس اضافه می‏کند: انتظار می‎رود دولت در زمینه تسهیل مقررات و افزایش سرمایه در گردش شرکت‎ها و کمتر شدن بروکراسی اداری به صادرکنندگان کمک کند؛ سرمایه در گردش از این جهت مورد نیاز است تا صادرکننده بتواند به موقع خرید و صادرات انجام دهد. خاکی با بیان اینکه شرکت به کاروان تندیس توس کشورهای مالزی، سنگاپور، اروپا، آلمان، اسپانیا، روسیه، قزاقستان، ازبکستان، عراق، افغانستان، پاکستان، چین و ... صادرات انجام می‎دهد، تصریح می‎کند: ارزش دلاری صادرات ما در سال گذشته حدود پنج میلیون دلار بود که این رقم نسبت به سال قبل از آن ۲۵ درصد افزایش داشته است.

ناکارآمدی نمایشگاه های خارجی

مدیرعامل شرکت خیام الکتریک با اشاره به اینکه این شرکت تولیدکننده لوازم برقی و الکتریکی است و در این زمینه حدود ۱۵۰ قلم کالا تولید می‎کند، می‎گوید: کلیه این کالاها به کشورهای همجوار از قبیل افغانستان، عراق، تاجیکستان، ازبکستان و سایر کشورهای آسیای میانه صادر می‏شود. حمید حسینی مقدم ارزش دلاری صادرات محصولات این شرکت را در سال گذشته بیش از ۱.۵ میلیون دلار اعلام می‎کند و می‎افزاید: این رقم نسبت به سال قبل از آن حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش داشته است؛ از حدود ۱۵ سال قبل صادرات داریم اما به تناسب بازارهای کشورهای هدف این رقم صادراتی کم یا زیاد می‏شود و می‎توان گفت در حال حاضر بیشترین میزان صادرات را داریم. وی با اشاره به اینکه به صورت مستقیم ۷۰۰ نفر در این شرکت مشغول به کار هستند، اظهار می‎کند: مجموعه ما از سه سال پیش به عنوان صادرکننده نمونه استانی انتخاب شده است اما تاکنون مشوق‎های صادراتی دریافت نکرده‎ایم. مدیرعامل شرکت خیام الکتریک با اعتقاد بر اینکه حمایت خاصی از صادرکنندگان صورت نمی‎گیرد و حمایت‎ها آنقدر ناچیز است که نمی توان از آن نام برد، خاطرنشان می‎کند: انتظار می‏رود در کشور ما نیز همانند سایر کشورها صادرکنندگان مورد حمایت قرار گیرند؛ برای مثال کشور چین به اندازه‎ای از صادرکنندگان حمایت می‏کند که به توسعه کنونی رسیده است اما در کشور ما حتی از صادرکنندگان نمونه نیز حمایت خاصی نمی‎شود و می‎توان گفت صادرکنندگان خودکفا هستند. حسینی مقدم تصریح می‎کند: دولت به حوزه صادرات کمکی نمی‎کند؛ برگزاری نمایشگاه‎ها در سایر کشورها نیز فایده چندانی برای صادرکنندگان ندارد و سود آن تنها به جیب شرکت‎های برگزارکننده می‎رود؛ اگر دولت در واگذاری نمایشگاه‌ها به اشخاص و شرکت‌ها دقت داشته باشد، نتیجه بهتری خواهد داشت.

«جهاد اکبر» صادرکنندگان

مدیرعامل گروه تجاری زعفران بدیعی با اشاره به اینکه این گروه تجاری علاوه بر تولید زعفران در عرصه صادرات این محصول نیز فعالیت می‎کند، می‎گوید: از سال ۶۸ تولید زعفران را آغاز کردیم و از حدود سال ۸۰ نیز وارد عرصه صادرات شدیم. احمد بدیعی اضافه می‎کند: سال گذشته حدود ۳۸ میلیون دلار صادرات داشتیم که بخشی از آن مربوط به زعفران تولیدی خودمان و بخش دیگری از آن نیز زعفران خریداری شده از کشاورزان است. وی با بیان اینکه به هر کشوری که تقاضا وجود داشته باشد و مجوز داشته باشیم، زعفران را صادر می‎کنیم، می‎افزاید: تاکنون به کشورهای امارات، عمان، قطر، افغانستان، عربستان، هند، چین، آمریکا و ... صادرات زعفران داشته‎ایم. بدیعی با اعتقاد بر اینکه از صادرکنندگان آنطور که انتظار است، حمایت نمی‎شود، خاطرنشان می‎کند: به نظر من توجه به صادرکنندگان در هر نقطه‌ای از دنیا بیشتر از ایران است؛ صادرکنندگان ما با سرمایه خود و با وجود مشکلاتی از قبیل تحریم‌ها و ... ارز را وارد کشور می‌کنند و به تعبیری «جهاد اکبر» انجام می‌دهند اما آنطور که باید، مورد حمایت قرار نمی‏گیرند و تسهیلاتی به آن‎ها پرداخت نمی‎شود. وی به این نکته هم اشاره می‎کند که نیاز فعلی این است که رایزنان اقتصادی به صادرکنندگان کمک کنند و تصریح می‌کند: با ادامه روند فعلی ممکن است بازارهایی را که در طول سالیان به سختی به دست آورده‎ایم، از دست بدهیم؛ مدیرعامل گروه تجاری زعفران بدیعی در خصوص مشکلات حوزه صادرات نیز عنوان می‎کند: در زمینه حمل‌ونقل با مشکلاتی مواجه هستیم برای مثال بار آماده شده به دلیل محدود بودن لاین‎های پرواز، صادر نمی‎شود و گاهی بار با یک هفته تأخیر می‎رسد و این در حالی است که به مشتری وعده تحویل به موقع بار را می‏دهیم.