نوحه ساحت مقدسی دارد
حاج‌مجید بادکوبه مداح اهل بیت(ع) می‌گوید ما مشکلات را در حوزه‌ مداحی بارها و بارها گفته‌ایم و گوشزد کرده‌ایم اما برخی از همکاران که عمدتا همکاران جوان و کم تجربه ما هستند،‌ هنوز نتوانسته‌اند چنان که باید و شاید توصیه‌ها را عملی کنند.او به زمان‌های گذشته اشاره می‌کند و تاکید دارد که در گذشته شور و حال نوحه‌ها و نوحه‌خوانان بیشتر از این روزها بود و با یک میکروفون ساده و طبل‌های سنتی می‌شد کل فضای محله را با فضای روز عاشورا پیوند زد.
نوحه‌ها بومی بود،‌ در رگ و جان فرهنگ مردم و مملکت ما جریان داشت. اما این روزها در برخی اوقات شاهد اتفاقاتی هستیم که ریشه در حقیقت فرهنگی و مذهبی ما ندارد. البته خب بعضی‌ها می‌گویند باید با سلیقه جوانان کار کرد. این حرف نادرست نیست اما بشرطها و شروطها. درست هم همین است که جوانان بتواند در موقعیت مناسبی که مورد علاقه‌شان است درس‌های مکتب عاشورا را یاد بگیرند اما باید حواسمان باشد که ناآگاهانه در این راه وارد دام شیطان نشویم اینها دام شیطان هستند و باید مراقب باشیم.حاج مجید بادکوبه مداح و ذاکر اهل بیت(ع) از جمله ذاکران اهل بیت است که مبتنی بر اصول و قواعد آیینی سوگواری امام حسین (ع) نوحه‌خوانی می‌کند و نقدهایش به حوزه کاری‌اش نقدهایی جدی و درخور تامل است.

آقای بادکوبه، بسیاری از نوحه‌خوانان در آیین‌های عزاداری سید‌الشهدا دست به ابداعات و تازه‌کاری‌هایی می‌زنند که به نظر صاحبنظران این حوزه شایسته و مناسب نیست! از جمله وارد کردن آهنگ‌های پاپ، استفاده از تکیه کلام‌های سریال‌های کمدی و..... نظر شما درباره نوحه‌خوانان امروزی چیست؟
پیش از هرچیز ابتدا لازم است که بدانیم نوحه یک ترانه نیست، یک ترانه کوچه بازاری نیست،‌ساحت مقدسی دارد،‌ اصلا یک فرهنگ است و نمی‌توان به سادگی درباره آن دست به هر گونه ابداع و تغییری زد. این اتفاقی که این روز‌ها ممکن است از این سو و آن سو آن هم به دست برخی از نوحه‌خوانانی که عمدتا جوان و جویای نام و کم تجربه هستند رخ می دهد،‌ به این علت است که نمی‌دانند نوحه‌خواندن یک آیین است، نه یک ترانه خوانی که بتوان در آن از هر کلام و شعر دم‌دستی استفاده کرد.

ما مدت‌ها است که این وضعیت را گوشزد کرده‌ایم و هشدار و اخطار داده‌ایم اما فایده نداشته است. بعضی‌ها در راستای همان «ناتو»ی فرهنگی که حضرت آقا به آن اشاره کردند، حرکت می‌کنند. اگر دقت کنید ایشان در آغاز هشدارهایی درباره تهاجم فرهنگی دادند، بعدها از تعبیر شبیخون و بعد ناتوی فرهنگی سخن گفتند و حالا بحث نفوذ دشمن را مطرح کرده‌اند. اینها زنجیره‌ای است که ادامه دارد. دشمنان ما حرکت‌های خود را در همه زمینه‌ها آغاز کرده‌اند از جمله عرصه فرهنگی، دینی و آیینی ما که بالاترینش بحث عزاداری سیدالشهدا(ع) است.

آنها فکر می‌کنند این سبک‌ها، سبک نویی است و جوان‌ها استقبال می‌کنند در حالی‌که حضرت آقا بارها درباره نوآوری در مداحی مطالبی را گوشزد کرده‌اند. نوآوری غیر از این است که آهنگ‌های بیگانگان را به اسم مداحی به خورد جوان‌ها بدهیم. البته خیلی از دوستان متنبه شدند و به مسیر اصلی و صحیح و سالم این عرصه برگشتند، بعضی‌ها هم که تازه در این عرصه درخشیده‌اند به این نکته توجه دارند. ما مداحان جوانی داریم که هم سبک نو می‌خوانند، هم جوان‌ها را جذب می‌کنند و هم ملتفت هستند که آهنگ‌های سخیف با منویات اهل بیت و روح عزاداری سیدالشهدا همخوانی ندارد.

افزون بر این مواردی که شما به آنها اشاره کردید،‌ از نظر شما آسیب‌هایی که هیات‌های عزاداری امام حسین (ع) ممکن است با آنها روبه رو باشند چه چیزهایی هستند؟!
ببینید آسیب‌ها ممکن است از چند زاویه ما را تهدید کنند که خدای نکرده زبانم لال از مسیر درست و اصلی امام حسین علیه‌السلام خارج شویم. برخی آسیب‌ها درونی هستند؛ یعنی مربوط به محدوده‌ خود هیات و جبهه‌ خودی است و برخی آسیب‌های بیرونی و از ناحیه‌ دشمن‌ است. آسیب‌های درونی را می‌توان این‌طور تقسیم کرد که برخی از آنها مربوط به محتوای هیات هستند و برخی مربوط به شکل و قالب آن.
آن دسته از آسیب‌های درونی که مربوط به محتوای هیات است، ناشی از عدم توازن یا حتی تغافل در هریک از سه عنصر اساسی محتوای مداحی‌هاست که حضرت آقا فرمودند و آن سه عنصر عقل، حماسه و عاطفه هستند. متأسفانه بعضی این سه عنصر را به‌طور کامل ادا نمی‌کنند و این منجر به کم‌اثر یا بی‌اثر شدن کار یا موجب بروز رخدادهای بدی می‌شود. برای مثال اینکه ما فقط بر عاطفه تکیه کنیم و صرف اشک گرفتن برای ما ارزش باشد، یکی از آسیب‌هاست، آن‌وقت متوسل به هر روشی برای اشک گرفتن می‌شویم.

اما آسیب‌های درونی که مربوط به شکل و قالب هیات‌هاست و ممکن است دامن‌گیر همه‌ ارکان هیات، یعنی سخنران، مدیر، مداح و مستمعین باشد، آسیب‌هایی مانند حسادت‌های منفی، شهرت‌طلبی‌ها، اسراف، ریخت‌وپاش و همچنین آنچه مربوط به شخص مداح است، برجسته‌تر است که در حوزه‌ فنی مانند سبک‌ها و اجرای آنها مشاهده می‌شود. باید از سبک‌های آلوده پرهیز کرد. تعبیر رهبر معظم انقلاب در این موضوع بسیار عالی است که می‌فرمایند محتوای عالی و قدسی را در ظرف آلوده و نجس نباید ریخت.

اما آسیب‌هایی که از ناحیه‌ بیرون، یعنی دشمن، دامنگیر هیات می‌شود نیز بسیار مهم است، چون هیات‌ها بسیار در جنگ نرم مؤثر و کارآمد هستند و اصلاً به تعبیری می‌توان گفت انقلاب ما یک انقلاب هیاتی بود و از هیات‌ها رشد و نمو پیدا کرد. قطعاً دشمن برای صدمه زدن به این سنگر مهم و منحصربه‌فرد تمام تلاشش را خواهد کرد. اگر توانش این امکان را بدهد که مانع برگزاری هیات شود، قطعاً مضایقه نمی‌کند که الحمدالله و به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و خون شهدا، هرگز این امکان را ندارد. اما دشمن درصدد تضعیف، تخریب و نفوذ در آنها و خنثی کردن آنها هست و خواهد بود.

رهبر معظم انقلاب در یکی از سخنرانی‌هایشان بر لزوم کارآیی هیات‌های مذهبی تاکید کردند و گفتند که اگر کسی بعد از مدتی پای منبر نشستن احساس نکند چیزی را فهمیده است، این موضوع نقص است آیا هیات‌های ما در این روزها به ویژه چنین کارآیی دارند؟
همانطور که حضرت آقا فرموده‌اند هیات یعنی کلاس درس و یک کلاس موفق و پرثمر باید دارای این خصوصیات باشد: اول خود معلم باید شاخصه‌های لازم را داشته باشد. مداحی به‌مثابه‌ معلمی زمانی به ثمر می‌نشیند که مداح دارای منظومه‌ فکری و شناخت و مطالعات دینی با تکیه بر منابع اصیل دینی مانند آثار امام خمینی رحمه‌الله‌علیه، رهبر معظم انقلاب و سایر بزرگان باشد. مداح تا خود شاگردی علما و بزرگان دین را نکند، نمی‌تواند جریان‌ساز و معلم باشد.
در یک کلاس درس، مواد آموزشی و اهداف آن ترسیم شده است، اما متأسفانه در هیات مشکل بزرگی داریم. حرکت هیات‌ها مبنی بر یک برنامه‌ منسجم و نظام‌مند که از یک اتاق ‌فکر هم تراز انقلاب اسلامی نشات گرفته باشد، نیست. البته حرکت‌هایی انجام گرفته است، ولی به‌هیچ‌وجه راضی‌کننده و کافی نیست و باید هرچه زودتر برای این داستان فکری شود.

مداح باید روی روضه و سینه‌زنی کار عمیق کرده باشد. علاوه بر اینکه چیزهایی بخواند که براساس منابع اصیل دینی باشد. باید مخاطبش را هم جلو ببرد؛ یعنی مخاطب بعد از یک دهه شرکت در هیات، یک گره از گره‌های ذهنی‌اش باز شود یا مطلبی جدید آموخته باشد.

موافقید که پیش از این مداحان فضای معنوی و روحانی بیشتری همراهشان بود اما این روزها تا حدودی این فضا شکسته شده است و رقابت و.... موجب شده دامنه روحانیت و معنویت برخی مداحان کم‌رنگ شود؟
منظورتان درباره دستمزدها و... است دیگر! اما باید بگویم که اکثر مداحان و بزرگان ذاکر اهل بیت این شکلی نیستند! یعنی این طور نیستند که بحث پول را مطرح یا از قبل دستمزد را طی کنند. یک عده این کار را می‌کنند که به هر حال در هر حرفه‌ای از این آدم‌ها پیدا می‌شود. نوکری امام حسین (ع) مهم‌ترین‌ دستمزد هر کسی است که در راه عزاداری ایشان کار انجام بدهد. ما با این نوع حرکت به شدت مخالفیم و همیشه گوشزد می‌کنیم که این اتفاقات نیفتد. البته این را هم باید در نظر بگیریم که در حد معقول و متعارف کسی که به شکل حرفه‌ای به مداحی می‌پردازد نمی‌تواند شغل دیگری داشته باشد. اگر شغل دیگری داشته باشد قطعا و یقینا از لحاظ فنی، حرفه‌ای و هنری ضربه می‌خورد.
کسی که می‌خواهد در این عرصه قوی کار کند باید زندگی‌اش را تعطیل کند آن هم زندگی که بالاخره باید یک جور اداره شود. از طرف دیگر مداحان شناخته شده در جامعه همیشه محل رجوع مردم هستند. آدم‌هایی که گرفتارند و مشکلاتی دارند در وهله اول به آنها مراجعه می‌کنند و این هم بخشی از بحث و موضوع است اما اینکه بیایند و مبالغ سنگین بگیرند با نوکری و ذاکری سیدالشهدا(ع) فاصله دارد.

از نظر شما چرا وضعیت نوحه‌خوانی در کشور ما تا این حد انتقاد‌برانگیز شده است که حتی رهبر معظم انقلاب هم بارها درباره ‌آن هشدار داده اند؟ چه مولفه‌هایی در گذشته وجود داشت که الان دیگر وجود ندارد؟
ببینید در گذشته شور و حال نوحه‌ها و نوحه‌خوانان بیشتر از این روزها بود و با یک میکروفون ساده و طبل‌های سنتی می‌شد کل فضای محله را با فضای روز عاشورا پیوند زد، نوحه‌ها بومی بود،‌ در رگ و جان فرهنگ مردم و مملکت ما جریان داشت.
اما این روزها در برخی اوقات شاهد اتفاقاتی هستیم که ریشه در حقیقت فرهنگی و مذهبی ما ندارد. البته خب بعضی‌ها می‌گویند باید با سلیقه جوانان کار کرد. این حرف نادرست نیست اما بشرطها و شروطها. درست هم همین است که جوانان بتوانند در موقعیت مناسبی که مورد علاقه‌شان است درس‌های مکتب عاشورا را یاد بگیرند اما باید حواسمان باشد که ناآگاهانه وارد دام شیطان نشویم در این راه. اینها دام شیطان هستند و باید مراقب باشیم.
همان‌طور که رهبر انقلاب هم بارها تاکید کرده‌اند این، یک جریان خیلی دقیق و هدایت شده است که دشمنان ما در عرصه فرهنگ ایجاد کرده‌اند. در واژه‌ها هم همین طور است.
طی این سال‌ها افرادی حرف‌هایی زدند که از روی احساسات‌ بوده نه اعتقاد قلبی‌شان، ولی دیدیم که دشمنان اهل بیت (ع) چقدر از این جملات سوءاستفاده کردند و علیه شیعه به کار بردند و گفتند این حرف‌ها بوی شرک می‌دهد. هرچند گویندگان آن جملات واقعا اعتقادات‌شان این نبود ولی دشمن منتظر فرصت است. این جریان ادامه داشت تا اینکه یک عده متنبه شدند و دست از این کار کشیدند. به عقیده من همه باید احساس مسوولیت کنیم و در برابر این نفوذ و ابتذال بایستیم. این وظیفه تک‌تک ماست.