گسترش تعامل با افراد دارای معلولیت - ۱۳ آذر ۹۳
بسیاری از مردم در هنگام برخورد با معلولان احساس ناراحتی میکنند. ریشه بیشتر این احساس، کمبود و یا فقدان ارتباط با معلولان در جامعه است. در واقع مردم نمیدانند در حضور افراد معلول چه بگویند و چگونه عمل کنند. این مقاله پیشنهادهایی برای افزایش ارتباط موثر و کاهش اضطراب در زمان تعامل با افراد دارای معلولیت دارد. معلولیت از نوع شنوایی
درباره توانایی فرد برای ارتباطگیری یا طریقی که او ارتباط میگیرد، فرضیهسازی نکنید.
شناسایی سریع نوع ابزار ارتباطی افراد دارای معلولیت از اهمیت بالایی برخوردار است.
درباره توانایی فرد برای ارتباطگیری یا طریقی که او ارتباط میگیرد، فرضیهسازی نکنید.
شناسایی سریع نوع ابزار ارتباطی افراد دارای معلولیت از اهمیت بالایی برخوردار است.
بسیاری از مردم در هنگام برخورد با معلولان احساس ناراحتی میکنند. ریشه بیشتر این احساس، کمبود و یا فقدان ارتباط با معلولان در جامعه است. در واقع مردم نمیدانند در حضور افراد معلول چه بگویند و چگونه عمل کنند. این مقاله پیشنهادهایی برای افزایش ارتباط موثر و کاهش اضطراب در زمان تعامل با افراد دارای معلولیت دارد. معلولیت از نوع شنوایی
درباره توانایی فرد برای ارتباطگیری یا طریقی که او ارتباط میگیرد، فرضیهسازی نکنید.
شناسایی سریع نوع ابزار ارتباطی افراد دارای معلولیت از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از آمپلی فایر (تقویتکننده) یا دیگر وسایل الکترونیکی، لب خوانی، استفاده از مترجم شفاهی. گاهی نیز از شما خواسته میشود تا صحبتهای خود را روی کاغذ بیاورید. در زمان تعامل با افراد دارای معلولیتی که لب خوانی را ترجیح میدهد، در نقطهای بایستید که نور مناسب داشته باشد و زیاد هم درخشان نباشد.
مستقیم به او نگاه کنید و با سرعت و صدایی مناسب صحبت کنید.
به جای اینکه جملات را تکرار کنید، آنها را به چند عبارت کوتاه تر تقسیم کنید.
در حین مکالمه، مانع دیده شدن دهان خود نشوید و به این سو و آن سو نگاه نکنید.
در صورت نیاز، صحبتهای خود را روی کاغذ بیاورید.
درصورتی که به مترجم زبان اشاره دسترسی دارید، از عبارتهایی مانند «لطفا به او بگویید» استفاده نکنید و مخاطب را بهطور مستقیم، فرد معلول بدانید.
معلولیت از نوع بینایی
از او بپرسید که آیا نیاز به کمک خاصی دارد.
فرد مذکور را به مکان مورد نظر هدایت کنید، محل وسایل ضروری را برای او مشخص کنید. اگر فرد قبلا در آن مکان بوده است، تغییرات و موانع جدید را به اطلاع او برسانید.
درها کاملا باز یا بسته باشد تا حادثهای پیش نیاید.
در زمان مناسب، به او پیشنهاد کنید اگر میخواهد اطلاعات نوشته شده را برایش بخوانید.
در حال کمکرسانی به یک فرد دارای معلولیت، اجازه دهید بالای آرنج شما را بگیرد و به جای به جلو راندن او، راهنماییش کنید. اطلاعات واضحی در اختیار او قرار دهید، مثلا به جای اینکه بگویید «این جا یک پله است»، بگویید: «اینجا یک پله رو به بالا وجود داردو»
در زمان اعلام جهت، از لغاتی مانند (رو به جلو) و (مستقیم) استفاده کنید. موقعیتها را بر حسب ساعت اعلام کنید. صندلی در ساعت 2 شما قرار دارد. عدم استفاده از لغاتی مانند آنجا و اینجا ضروری است.
فرض نکنید که شخص معلول شما را از طریق صدایتان شناسایی میکند، حتی اگر قبلا یکدیگر را ملاقات کردهاید. خود و اطرافیانتان را معرفی کنید، اندازه صدای خود را در حالت ملایم نگاه دارید، مستقیما با شخص معلول صحبت کنید و ارتباط چشمی را حفظ کنید.
فرض نکنید که شخص معلول هیچ چیز نمیبیند.
در حین آمادهسازی اطلاعات چاپ شده برای فردی با دید ضعیف، بهتر است از خود او بپرسید کدام قالب و اندازه را ترجیح میدهد. اطلاعات عمومی برای فردی با دید ضعیف باید با فونت آریال و اندازه ۱۸ و بهصورت پررنگ فراهم شود.
روشنایی مورد نیاز افرادی که ضایعه چشمی دارند، متفاوت است و البته اهمیت دارد. برخی با نور زیاد بهتر میبینند و دیگران خیر. بیشترین نگرانی عمومی، همان نور است.
کمکرسانی به فردی با اختلال بینایی هنگام نشستن به این صورت است که دستهای او را به صندلیاش برسانید و او به تنهایی میتواند بنشیند.
فردی با اختلال بینایی را در منطقهای باز رها نکنید و اگر او را ترک گفتید، حتما او را مطلع سازید. هنگام ترک کردن، او را به مکان مشخصی برسانید، مثلا میز پذیرش، در این حالت او احساس امنیت بیشتری دارد و میتواند مسیر خود را بیابد.
معلولیت از نوع گفتاری
صبورانه به گفتههای او گوش فرا دهید و جملات او را کامل نکنید، مگر اینکه شخص مذکور با نگاهش از شما درخواست کمک کند.
اگر فرد از دستگاهی الکترونیکی کمک میگیرد، تلاش نکنید تا هنگام نگارش متن، آن را بخوانید. اجازه دهید تا پیام کامل شود.
هر بار یک سوال بپرسید و منتظر پاسخ بمانید.
اگر فرد در ابتدا از گفتار برای برقراری ارتباط استفاده کرد، اما شما متوجه تمام پیام نشدید، از موارد زیر کمک بگیرید:
دقت کنید که فرد لغات را چگونه بیان میکند.
عادت کردن و آشنایی با گفتار او زمان میبرد. هر چه بیشتر گوش کنید، درک آن برایتان آسان تر خواهد بود و فرد دفعات کمتری جملات خود را تکرار میکند. این امر مختص افرادی است که از دستگاه الکترونیکی برای تسهیل در سخن گفتن استفاده میکنند.
اگر گفتههای فرد برایتان مبهم بود، به او اطلاع دهید. مطمئنا به روش دیگری برایتان توضیح خواهد داد و خواهد گفت که منظورش چیست و شفاها یا کتبا برایتان هجی میکند. ممکن است از وسیلهای الکترونیکی استفاده کند یا به حروف، لغات یا تصاویر اشاره کند.
معلولیت از نوع حرکتی
از او سوال کنید که آیا به کمک نیاز دارد.
وسیله کمکی فرد معلول را بدون رضایت از او دور نکنید. برای مثال عصا.
اگر با شخصی که از ویلچر استفاده میکند، صحبت میکنید و مکالمهتان بیش از یک دقیقه طول میکشد، بنشینید، طوریکه چشمها روبهروی یکدیگر قرار گیرد. این حالت تاثیر مثبتی بر مکالمه میگذارد و از فشار آمدن به گردن فرد جلوگیری میکند.
به ویلچر او تکیه ندهید، مگر اینکه به شما اجازه داده شود. در واقع با این کار وارد فضای شخصی او شدهاید.
مستقیما با فرد معلول صحبت کنید و نه با شخصی که به او کمک میکند.
شرایط ویژه
مکالمه تلفنی
روش برقراری ارتباط فرد معلول را در پشت گوشی بیابید. او ممکن است از یک دستگاه یا دستیار کمک بگیرد. بهطور متناوب ممکن است فرد دستیار از شما بخواهد طوری سوال بپرسید که او بتواند تنها از بله و خیر استفاده کند. فرد ممکن است ترجیح بدهد از ایمیل یا فکس استفاده کند. منشی خود را از نحوه برقراری ارتباط با فرد معلول از طریق تلفن آگاه کنید.
ارتباط نوشتاری
افرادی که معلولیت فیزیکی دارند، احتمالا در نوشتن مشکل دارند و ممکن است نیاز به دستیار داشته باشند تا برایشان بنویسد.
محتویات متن نوشته شده باید قابل دسترسی باشد
مطمئن شوید که اطلاعات نوشتاری در قالبی است که شخص معلول میتواند آن را درک کند. بعضی نیاز به فونت بزرگ، فرمتهای الکترونیکی، خط بریل دارند و دستیاری باید در خواندن و درک اسناد به او کمک کند.
تصمیمگیری و رضایت
به نسبت مدل تصمیمی که باید گرفته شود، (برای مثال سلامت/ پزشکی، مالی یا شخصی) به مانند مهارت و تجربه، بیشتر معلولین یا خود اقدام به تصمیمگیری میکنند یا مانند دیگران از کسی مشورت میگیرند.
در بعضی شرایط ویژه (مانند موارد قانونی و مطالبی که به سلامت مربوط میشود) باید نسبت به وجود توافقنامه تصمیمگیری رسمی و فرد تصمیمگیرنده معرفی شده در توافقنامه و رویهای برای احترام کامل به ارزشها، اعتقادات، تجربیات و اولویتها آگاهی داشته باشید.
امضا کردن
اگر فرد معلول قادر به نوشتن نباشد، به این معنی نیست که نمیتواند سندی را تایید یا امضا کند. افرادی که قادر به نوشتن نیستند، اما میتوانند سند را بخوانند، حتما راه دیگری برای امضا دارند. استفاده از استامپ، اثر انگشت و وجود فرد ثالث با اجازه قانونی از طرف او از راههای جایگزین امضا کردن است.
حریم خصوصی
به فکر حریم خصوصی و حقوق افراد معلول باشید. فرد معلول ممکن است برای انجام فعالیتهای روزانه خود از شخص ثالثی کمک بگیرد، اما تمایلی به اشتراک گذاشتن جنبههای خصوصی زندگی خود با همان فرد نداشته باشد. مسوولیت جنبه خصوصی زندگی افراد معلول در کنار دستیاران ارتباطی بر عهده شخص معلول است.
رعایت اصول و قانون
مانند ارائه دهندگان خدمات و وکیل مدافعین، روانشناسان و دیگر ارائهدهندگان سلامت روان باید تضمین کنند که خدمات آنها بهطور مناسب برابر تعهدات قانونی و اخلاقی است.
براساس قانون حمایت از افراد معلول آمریکا (Americans with Disabilities Act) باید اماکن عمومی طوری ساخته شوند که اشخاص دارای معلولیت جسمی به آنها دسترسی داشته باشند، این قانون مشمولان خود را ملزم به جابهجایی یا اصلاح موانع فیزیکی موجود میکند؛ بهطوری که هیچ مانعی برای دسترسی معلولان جسمی به این اماکن وجود نداشته باشد.
برای بهبود اجرای قانون و برای برطرف کردن نیازهای افراد دارای معلولیت موارد زیر توصیه میشود:
فرد معلول را از خدمات خود محروم نکنید، بلکه باید از او سوال کنید که آیا خدمات خارج از حوزه تخصصی تان را نیاز دارد یا خیر.
فرقی میان خدمات خود برای افراد معلول یا عادی قائل نشوید، مگر اینکه تفاوت موجود در جهت برابری کیفیت خدماترسانی باشد. درواقع سطح خدمات را برای معلولین با افراد عادی حفظ کنید.
مراقب معیارهایی که موجب دوری جستن افراد معلول میشود، باشید. برای مثال، برای پرداخت چک از او درخواست گواهینامه رانندگی نکنید. از سیاستها و روشهایی در ادارهتان استفاده کنید که مناسب افراد معلول باشد.
کمکها و خدمات امدادی، مانند دستیاران خواندن، مترجمان زبان اشاره، نوشتههایی با خط بریل، مفادی با فونت بزرگ، فایلهای صوتی و تصویری و کامپیوتر را از قبل فراهم کنید تا درصورت نیاز با فرد معلول بهطور موثر ارتباط برقرار کنند. ممکن است از شکلی جایگزین از ارتباط استفاده کنید، مانند دفترچه یادداشت در جایی که مفید واقع میشود.
اداره خود را برای موانع ساختاری و معماری که موجب عدم دسترسی به خدمات برای معلولین میشود، ارزیابی کنید. آنها را با کمترین هزینه و دشواری تغییر دهید.
سکوها، فضاهای پارکینگ، بریدگی جداول، شیب، کلیدهای کنترل آسانسور، پهنای درهای ورودی، دستهای اهرمی در، پهنای قسمتهای سرویس بهداشتی، ارتفاع صندلیهای توالت، نوع فرش و پوشش را مورد ارزیابی قرار دهید. تضمین کنید که اتاقها به اندازه کافی بزرگ باشند تا ویلچر یا واکر قابلیت مانور داشته باشد.
در زمان ساخت اداره یا تعویض طراحی آن از یک معمار آشنا به ملزومات قانون حمایت از معلولان کمک بگیرید.
درباره توانایی فرد برای ارتباطگیری یا طریقی که او ارتباط میگیرد، فرضیهسازی نکنید.
شناسایی سریع نوع ابزار ارتباطی افراد دارای معلولیت از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از آمپلی فایر (تقویتکننده) یا دیگر وسایل الکترونیکی، لب خوانی، استفاده از مترجم شفاهی. گاهی نیز از شما خواسته میشود تا صحبتهای خود را روی کاغذ بیاورید. در زمان تعامل با افراد دارای معلولیتی که لب خوانی را ترجیح میدهد، در نقطهای بایستید که نور مناسب داشته باشد و زیاد هم درخشان نباشد.
مستقیم به او نگاه کنید و با سرعت و صدایی مناسب صحبت کنید.
به جای اینکه جملات را تکرار کنید، آنها را به چند عبارت کوتاه تر تقسیم کنید.
در حین مکالمه، مانع دیده شدن دهان خود نشوید و به این سو و آن سو نگاه نکنید.
در صورت نیاز، صحبتهای خود را روی کاغذ بیاورید.
درصورتی که به مترجم زبان اشاره دسترسی دارید، از عبارتهایی مانند «لطفا به او بگویید» استفاده نکنید و مخاطب را بهطور مستقیم، فرد معلول بدانید.
معلولیت از نوع بینایی
از او بپرسید که آیا نیاز به کمک خاصی دارد.
فرد مذکور را به مکان مورد نظر هدایت کنید، محل وسایل ضروری را برای او مشخص کنید. اگر فرد قبلا در آن مکان بوده است، تغییرات و موانع جدید را به اطلاع او برسانید.
درها کاملا باز یا بسته باشد تا حادثهای پیش نیاید.
در زمان مناسب، به او پیشنهاد کنید اگر میخواهد اطلاعات نوشته شده را برایش بخوانید.
در حال کمکرسانی به یک فرد دارای معلولیت، اجازه دهید بالای آرنج شما را بگیرد و به جای به جلو راندن او، راهنماییش کنید. اطلاعات واضحی در اختیار او قرار دهید، مثلا به جای اینکه بگویید «این جا یک پله است»، بگویید: «اینجا یک پله رو به بالا وجود داردو»
در زمان اعلام جهت، از لغاتی مانند (رو به جلو) و (مستقیم) استفاده کنید. موقعیتها را بر حسب ساعت اعلام کنید. صندلی در ساعت 2 شما قرار دارد. عدم استفاده از لغاتی مانند آنجا و اینجا ضروری است.
فرض نکنید که شخص معلول شما را از طریق صدایتان شناسایی میکند، حتی اگر قبلا یکدیگر را ملاقات کردهاید. خود و اطرافیانتان را معرفی کنید، اندازه صدای خود را در حالت ملایم نگاه دارید، مستقیما با شخص معلول صحبت کنید و ارتباط چشمی را حفظ کنید.
فرض نکنید که شخص معلول هیچ چیز نمیبیند.
در حین آمادهسازی اطلاعات چاپ شده برای فردی با دید ضعیف، بهتر است از خود او بپرسید کدام قالب و اندازه را ترجیح میدهد. اطلاعات عمومی برای فردی با دید ضعیف باید با فونت آریال و اندازه ۱۸ و بهصورت پررنگ فراهم شود.
روشنایی مورد نیاز افرادی که ضایعه چشمی دارند، متفاوت است و البته اهمیت دارد. برخی با نور زیاد بهتر میبینند و دیگران خیر. بیشترین نگرانی عمومی، همان نور است.
کمکرسانی به فردی با اختلال بینایی هنگام نشستن به این صورت است که دستهای او را به صندلیاش برسانید و او به تنهایی میتواند بنشیند.
فردی با اختلال بینایی را در منطقهای باز رها نکنید و اگر او را ترک گفتید، حتما او را مطلع سازید. هنگام ترک کردن، او را به مکان مشخصی برسانید، مثلا میز پذیرش، در این حالت او احساس امنیت بیشتری دارد و میتواند مسیر خود را بیابد.
معلولیت از نوع گفتاری
صبورانه به گفتههای او گوش فرا دهید و جملات او را کامل نکنید، مگر اینکه شخص مذکور با نگاهش از شما درخواست کمک کند.
اگر فرد از دستگاهی الکترونیکی کمک میگیرد، تلاش نکنید تا هنگام نگارش متن، آن را بخوانید. اجازه دهید تا پیام کامل شود.
هر بار یک سوال بپرسید و منتظر پاسخ بمانید.
اگر فرد در ابتدا از گفتار برای برقراری ارتباط استفاده کرد، اما شما متوجه تمام پیام نشدید، از موارد زیر کمک بگیرید:
دقت کنید که فرد لغات را چگونه بیان میکند.
عادت کردن و آشنایی با گفتار او زمان میبرد. هر چه بیشتر گوش کنید، درک آن برایتان آسان تر خواهد بود و فرد دفعات کمتری جملات خود را تکرار میکند. این امر مختص افرادی است که از دستگاه الکترونیکی برای تسهیل در سخن گفتن استفاده میکنند.
اگر گفتههای فرد برایتان مبهم بود، به او اطلاع دهید. مطمئنا به روش دیگری برایتان توضیح خواهد داد و خواهد گفت که منظورش چیست و شفاها یا کتبا برایتان هجی میکند. ممکن است از وسیلهای الکترونیکی استفاده کند یا به حروف، لغات یا تصاویر اشاره کند.
معلولیت از نوع حرکتی
از او سوال کنید که آیا به کمک نیاز دارد.
وسیله کمکی فرد معلول را بدون رضایت از او دور نکنید. برای مثال عصا.
اگر با شخصی که از ویلچر استفاده میکند، صحبت میکنید و مکالمهتان بیش از یک دقیقه طول میکشد، بنشینید، طوریکه چشمها روبهروی یکدیگر قرار گیرد. این حالت تاثیر مثبتی بر مکالمه میگذارد و از فشار آمدن به گردن فرد جلوگیری میکند.
به ویلچر او تکیه ندهید، مگر اینکه به شما اجازه داده شود. در واقع با این کار وارد فضای شخصی او شدهاید.
مستقیما با فرد معلول صحبت کنید و نه با شخصی که به او کمک میکند.
شرایط ویژه
مکالمه تلفنی
روش برقراری ارتباط فرد معلول را در پشت گوشی بیابید. او ممکن است از یک دستگاه یا دستیار کمک بگیرد. بهطور متناوب ممکن است فرد دستیار از شما بخواهد طوری سوال بپرسید که او بتواند تنها از بله و خیر استفاده کند. فرد ممکن است ترجیح بدهد از ایمیل یا فکس استفاده کند. منشی خود را از نحوه برقراری ارتباط با فرد معلول از طریق تلفن آگاه کنید.
ارتباط نوشتاری
افرادی که معلولیت فیزیکی دارند، احتمالا در نوشتن مشکل دارند و ممکن است نیاز به دستیار داشته باشند تا برایشان بنویسد.
محتویات متن نوشته شده باید قابل دسترسی باشد
مطمئن شوید که اطلاعات نوشتاری در قالبی است که شخص معلول میتواند آن را درک کند. بعضی نیاز به فونت بزرگ، فرمتهای الکترونیکی، خط بریل دارند و دستیاری باید در خواندن و درک اسناد به او کمک کند.
تصمیمگیری و رضایت
به نسبت مدل تصمیمی که باید گرفته شود، (برای مثال سلامت/ پزشکی، مالی یا شخصی) به مانند مهارت و تجربه، بیشتر معلولین یا خود اقدام به تصمیمگیری میکنند یا مانند دیگران از کسی مشورت میگیرند.
در بعضی شرایط ویژه (مانند موارد قانونی و مطالبی که به سلامت مربوط میشود) باید نسبت به وجود توافقنامه تصمیمگیری رسمی و فرد تصمیمگیرنده معرفی شده در توافقنامه و رویهای برای احترام کامل به ارزشها، اعتقادات، تجربیات و اولویتها آگاهی داشته باشید.
امضا کردن
اگر فرد معلول قادر به نوشتن نباشد، به این معنی نیست که نمیتواند سندی را تایید یا امضا کند. افرادی که قادر به نوشتن نیستند، اما میتوانند سند را بخوانند، حتما راه دیگری برای امضا دارند. استفاده از استامپ، اثر انگشت و وجود فرد ثالث با اجازه قانونی از طرف او از راههای جایگزین امضا کردن است.
حریم خصوصی
به فکر حریم خصوصی و حقوق افراد معلول باشید. فرد معلول ممکن است برای انجام فعالیتهای روزانه خود از شخص ثالثی کمک بگیرد، اما تمایلی به اشتراک گذاشتن جنبههای خصوصی زندگی خود با همان فرد نداشته باشد. مسوولیت جنبه خصوصی زندگی افراد معلول در کنار دستیاران ارتباطی بر عهده شخص معلول است.
رعایت اصول و قانون
مانند ارائه دهندگان خدمات و وکیل مدافعین، روانشناسان و دیگر ارائهدهندگان سلامت روان باید تضمین کنند که خدمات آنها بهطور مناسب برابر تعهدات قانونی و اخلاقی است.
براساس قانون حمایت از افراد معلول آمریکا (Americans with Disabilities Act) باید اماکن عمومی طوری ساخته شوند که اشخاص دارای معلولیت جسمی به آنها دسترسی داشته باشند، این قانون مشمولان خود را ملزم به جابهجایی یا اصلاح موانع فیزیکی موجود میکند؛ بهطوری که هیچ مانعی برای دسترسی معلولان جسمی به این اماکن وجود نداشته باشد.
برای بهبود اجرای قانون و برای برطرف کردن نیازهای افراد دارای معلولیت موارد زیر توصیه میشود:
فرد معلول را از خدمات خود محروم نکنید، بلکه باید از او سوال کنید که آیا خدمات خارج از حوزه تخصصی تان را نیاز دارد یا خیر.
فرقی میان خدمات خود برای افراد معلول یا عادی قائل نشوید، مگر اینکه تفاوت موجود در جهت برابری کیفیت خدماترسانی باشد. درواقع سطح خدمات را برای معلولین با افراد عادی حفظ کنید.
مراقب معیارهایی که موجب دوری جستن افراد معلول میشود، باشید. برای مثال، برای پرداخت چک از او درخواست گواهینامه رانندگی نکنید. از سیاستها و روشهایی در ادارهتان استفاده کنید که مناسب افراد معلول باشد.
کمکها و خدمات امدادی، مانند دستیاران خواندن، مترجمان زبان اشاره، نوشتههایی با خط بریل، مفادی با فونت بزرگ، فایلهای صوتی و تصویری و کامپیوتر را از قبل فراهم کنید تا درصورت نیاز با فرد معلول بهطور موثر ارتباط برقرار کنند. ممکن است از شکلی جایگزین از ارتباط استفاده کنید، مانند دفترچه یادداشت در جایی که مفید واقع میشود.
اداره خود را برای موانع ساختاری و معماری که موجب عدم دسترسی به خدمات برای معلولین میشود، ارزیابی کنید. آنها را با کمترین هزینه و دشواری تغییر دهید.
سکوها، فضاهای پارکینگ، بریدگی جداول، شیب، کلیدهای کنترل آسانسور، پهنای درهای ورودی، دستهای اهرمی در، پهنای قسمتهای سرویس بهداشتی، ارتفاع صندلیهای توالت، نوع فرش و پوشش را مورد ارزیابی قرار دهید. تضمین کنید که اتاقها به اندازه کافی بزرگ باشند تا ویلچر یا واکر قابلیت مانور داشته باشد.
در زمان ساخت اداره یا تعویض طراحی آن از یک معمار آشنا به ملزومات قانون حمایت از معلولان کمک بگیرید.
ارسال نظر