تسویه بدهی با ابزار سه‌گانه
مجید حیدری
عضو گروه بانک و بیمه
مسوولان دولت درصددند که تا پایان سال ۹۶، میزان قابل‌توجهی از بدهی‌هایی که در سال گذشته انباشته شده بود، تسویه کنند. در سال‌هایی که اقتصاد ایران با کاهش درآمدهای نفتی، تشدید تحریم و اوضاع نامناسب در شاخص‌های اقتصادی روبه‌رو بود، میزان بدهی دولت به بانک‌ها، پیمانکاران و سازمان تامین اجتماعی همواره در حال افزایش بود. بخش قابل‌توجهی از این بدهی‌ها به دلیل اتخاذ سیاست‌های نامناسب اقتصادی در دولت گذشته بوده و میراث ناخوشایندی برای دولت یازدهم به‌جا گذاشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان بدهی دولت، شرکت‌های دولتی و شرکت‌های نفتی به حدود ۵۴۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. استفاده از اوراق بدهی یکی از گزینه‌هایی است که اکثر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به‌عنوان ابزار مناسب برای تسویه بدهی به‌کار می‌گیرند. با استفاده از این تجربه، دولت ایران نیز قصد دارد با بهره‌گیری از سه ابزار بدهی یعنی «صکوک اجاره»، «اوراق تسویه» و «اسناد خزانه» بدهی‌های خود را تسویه کند. در این مکانیزم، با استفاده از صکوک اجاره، بخشی از بدهی‌های انباشته شده دولت پرداخت می‌شود، از اوراق تسویه برای تهاتر بدهی اشخاص و دستگاه‌های دولتی استفاده و در نهایت از اسناد خزانه برای نظم‌دهی ایجاد تعهد در پرداخت‌های عمرانی بهره‌برداری می‌شود. این رویکرد باعث خواهد شد بدهی‌های دولت متعارف و رقم کلی آن مشخص شود و همچنین یک تعهد جدید برای دولت ایجاد خواهد کرد. از سوی دیگر، بانک‌ها و پیمانکاران با دریافت مطالبات خود سعی خواهند منابع خود را جهت احیای بنگاه‌ها به‌کار گیرند