منشا ریزگردها در ایران یا کشورهای همسایه؟
باید‌ها ونبایدهای برون رفت از پدیده گردو غبار
فرشته مرادی بیش از۱۰ سال است که ایران با موضوع گردوغبار و ریزگردها مواجه است. به گفته کارشناسان محیط زیست این پدیده به خاطر گرم شدن زمین و کاهش بارندگی شکل می‌گیرد. بسیاری معتقدند منشأ گردوغبار در ایران مربوط به کشورهای مجاور است و برخی هم تاکید دارند کانون‌های داخلی منشأ ریزگردها است. بررسی‌ها نشان داده است منشأ اصلی ریزگردها خارجی و از کشورهای یمن، سودان، عراق، سوریه، کویت و بیابان‌های عربستان (ربع الخالی) است که در این میان سهم عراق از همه بیشتر است. داود پرهیزکار رئیس سازمان هواشناسی کشور در این باره می‌گوید: منشأ گرد و غبار عمدتا در کشورهای مجاور ایران نظیر عراق (بستر فرات از شمال شرق عراق تا دجله در نزدیکی بغداد، کربلا، نجف و بصره)، شرق سوریه، شرق اردن، شمال عربستان، کویت و امارات است.
فرشته مرادی بیش از10 سال است که ایران با موضوع گردوغبار و ریزگردها مواجه است.به گفته کارشناسان محیط زیست این پدیده به خاطر گرم شدن زمین و کاهش بارندگی شکل می‌گیرد. بسیاری معتقدند منشأ گردوغبار در ایران مربوط به کشورهای مجاور است و برخی هم تاکید دارند کانون‌های داخلی منشأ ریزگردها است. بررسی‌ها نشان داده است منشأ اصلی ریزگردها خارجی و از کشورهای یمن، سودان، عراق، سوریه، کویت و بیابان‌های عربستان (ربع الخالی) است که در این میان سهم عراق از همه بیشتر است.داود پرهیزکار رئیس سازمان هواشناسی کشور در این باره می‌گوید: منشأ گرد و غبار عمدتا در کشورهای مجاور ایران نظیر عراق (بستر فرات از شمال شرق عراق تا دجله در نزدیکی بغداد، کربلا، نجف و بصره)، شرق سوریه، شرق اردن، شمال عربستان، کویت و امارات است.
سه کشور عامل خشک شدن هورهابه گفته پرهیزکار مصرف بی‌رویه آب‌های سطحی و زیرسطحی، مدیریت نادرست منابع آب و سدسازی در کشورهای عراق، ایران و به ویژه ترکیه موجب خشک شدن هورها و تالاب‌ها و در نتیجه کاهش آب‌های سطحی و زیرسطحی در عراق، سوریه و بخش‌هایی از داخل کشور به خصوص در استان خوزستان شده است.به گفته رئیس سازمان هواشناسی کشور، افزایش سرعت وزش باد روی مناطق خشک و بیابانی موجب تشدید تبخیر از سطح و کاهش شدید رطوبت خاک در سطح منطقه و به ویژه هورها و تالاب‌های آن شده است که در کنار کاهش پوشش گیاهی، افزایش تعداد و همچنین گستردگی چشمه‌های توده‌های گرد و خاک را در داخل کشور نیز در پی داشته است.
منشا گردوغبار کشورهای همسایه است
حجتعلی شایانفر، مدیر کل دفتر مدیریت بحران نیز منشأ توفان شن و پدیده گردوغبار در شرق و غرب کشور را بیابان‌های کشورهای همسایه می‌داند.به گفته وی دشت‌های بایر عراق و بدون رطوبت بودن و تداوم خشکسالی‌ها در دشت‌های عربستان، ریزگردها را در جریان باد به سمت استان‌های غربی و جنوب غربی کشور هدایت می‌کند و پدیده گردوغبار را به‌وجود می‌آورد. همچنین وقوع خشکسالی‌های پی در پی در افغانستان و خشک شدن بستر هامون و وجود کریدورهای وزش توفان در این کشور، با همراه شدن سامانه‌های جوی، پدیده گردوغبار و توفان شن را در منطقه جنوب شرق کشور تشدید کرده است.وی می‌گوید: به‌طور معمول هرگونه مهارآب در بالادست رودخانه هیرمند باعث می‌شود دریاچه‌های پایین دست و هورها خشک شوند. ازاین رو، حجم زیادی از رسوبات بستر این گونه دریاچه‌ها در مقابل وزش باد به مناطق دوردست هدایت می‌شود و این درست همان اتفاقی است که به واسطه کاهش آب‌های سطحی در عراق از محل احداث سدهای بالادستی رودخانه‌های دجله و فرات و خشکیدن هورهای جنوب این کشور روی داده و تبعات آن روی نواحی غربی ایران تاثیر گذاشته است.
خشکسالی علت اصلی بروز ریزگردها است
معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست نیز معتقد است که خشکسالی، مدیریت نادرست منابع آب، کاهش بارندگی و فرهنگ ناصحیح استفاده از آب در کشاورزی عوامل بروز این پدیده است و ادامه می‌دهد: خشک شدن تالاب‌ها، رودخانه‌ها و کاهش روان‌آب‌های سطحی یعنی بستر تمام این حوضه‌های آبی به منشأ ریزگرد تبدیل شده که پدیده بروز گردوغبار حاصل آن است.به گفته وی خشکسالی علت اصلی بروز ریزگردها است و این مساله هم دست فرد یا سازمان خاصی نیست بلکه به گرم شدن زمین و تغییر اقلیم و بخشی هم به فقدان مدیریت بر عرصه‌های سرزمینی در منطقه برمی‌گردد.
۸۵ درصد منشا گردوغبار خارجی است
شعاعی مدیر ملی مبارزه با پدیده گردوغبار نیز به خشکی 90 درصدی تالاب‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: 15 تا20 درصد منشأ گردوغبار داخلی و 85 درصد آن منشأ خارجی دارد. وی می‌افزاید: ازگذشته بحث حرکت شن‌ها و توفان‌های گردوغبار در کشور بوده است اما علت اینکه از 10 سال گذشته این پدیده شدت یافته مدیریت غلط انسانی است که البته این مدیریت قابل کنترل است.
خشکی ۹۰ درصد تالاب‌های کشور
وی به عوامل تشدید ریزگردها اشاره می‌کند و می‌گوید: خشک شدن بین‌النهرین، خشک شدن سدها و رها شدن اراضی عراق به حال خود منشأ ریزگردهای خارجی است.به هرحال عوامل داخلی و خارجی همگی سبب بروز پدیده گردوغبار در 25 استان کشور هستند. یعنی 25 استان کشور به صورت محسوس و نامحسوس با این پدیده دست و پنجه نرم می‌کنند.به اعتقاد کارشناسان این حوزه اولین گام برای رفع چنین معضلی شناخت پدیده است. برای رفع این معضل هم راهکارهای متفاوتی ازجمله مالچ پاشی، جلوگیری از سدسازی، تامین حق آبه و تعاملات با کشورهای همسایه پیشنهاد شده است.
راهکارهای مقابله با پدیده گردو غبار
اما ناصر کرمی کارشناس محیط زیست، مدیریت رخدادهای ناخواسته طبیعی را براساس سه رویکرد می‌داند و می‌گوید: مهار، تعدیل و انطباق از مهم‌ترین راهکارهای مدیریتی است.وی می‌گوید: برخی رویدادها را شاید پیش از وقوع بشود کاملا مهار کرد. مثل بعضی سیلابها یا خشکسالی‌ها والبته نه همه آنها را. برای تعدیل ریزگرد نیز مهم‌ترین راهکار تعدیل و تثبیت خاک درکانون‌های تولید گردوغبار است. به گفته وی، عراق و سوریه در فهرست ده کشور رودر‌رو با شدیدترین خشکسالی دهه‌های اخیر کره زمین قرار دارند.به اعتقاد کرمی امید داشتن به رفع مشکلات گردوغبار در کشورهای همسایه بیهوده است و باید به دنبال رفع کانون‌های داخلی گردوغبار باشیم.کرمی می‌افزاید: قطعا احیای تالاب‌ها و دشت‌های خشکیده جنوب و غرب ایران تاثیر مستقیمی در کاهش تولید گردوغبار محلی دارد. به گفته وی در کوتاه مدت رها کردن آب پشت سدها، درمیان مدت مالچ پاشی و در بلندمدت احیا و گسترش فضای سبز می‌تواند عمده گردوخاک محلی را کنترل کند. اما در این باره چند نکته قابل ذکر است: آنچه که منشأ محلی دارد غالبا گردوغبار (Dust) است و نه ریزگرد(Haze). گردوغبار درشت دانه‌تر است و معمولا سیلیسی‌تر است که درگزارش سازمان هواشناسی هم تاکید شده آنچه دهم بهمن بر اهواز فرو ریخت شن بود ونه غبار نرم و سبک رسی.به گفته این کارشناس محیط زیست از حدود 10 سال پیش تصمیم گرفته شد برای مهار گردوغبار تالاب‌ها و دشت‌های مرتبط با این ماجرا در قالب طرح‌های تثبیت خاک مالچ‌پاشی شوند. محدوده‌های شناسایی شده برای این پروژه مجموعا دویست هزار هکتارمساحت دارند. تاکنون 25 هزارهکتار از این مساحت مالچ‌پاشی شده است؛ یعنی کمتر از پانزده درصد. مشکل این است که مالچ بعد از سه سال اثرش را از دست می‌دهد و تا زمانی که طرح مالچ‌پاشی به آخر کار برسد دوسوم از مساحت قبلی لخت و بی‌حفاظ شده و دوباره در برابر هجوم بادهای غبارزا قرار گرفته‌اند. مالچ فقط در ترکیب با درختکاری تاثیر مطلوب دارد و البته برای درختکاری هم آبی در دسترس نیست پس مساله این نیست که سهم عرصه‌های داخلی در ایجاد ریزگرد پنج درصد است یا پنجاه درصد، مساله این است که به فرض چندبرابر شدن توش و توان برای مهار این عرصه‌ها نمی‌توان امیدوار بود درسال‌های پیش‌روامکان تثبیت آنها وجود داشته باشد.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم مالچ‌پاشی را درمان قطعی نمی‌داند و می‌گوید: انجام اقدامات مسکن راهگشا نخواهدبود.
البته باید تاکید کرد در هفته‌های اخیر گرد و غباری که به هوا بلند شده فقط خاک است اما درصورت مالچ‌پاشی گرد و غبارها آغشته به مالچ می‌شود که ماده‌ای نفتی است.ابتکار تاکید می‌کند: در مورد راهکارهایی مانند مالچ‌پاشی نباید غیرتخصصی صحبت کرد. مالچ باید به گونه‌ای باشد که خودش بعدا آلودگی ایجاد نکند ازاین رو مالچ بیولوژیک مطرح شده است که عده‌ای از متخصصان روی این موضوع کار می‌کنند.کرمی رها‌سازی آب سدها در تالاب‌ها را هم راهکار مناسبی نمی‌داند و ادامه می‌دهد: برخی می‌گویند باید آب سدها را توی تالاب‌ها رها کنیم. شاید امسال یا سال بعد بشود این کار را کرد اما بعد از آنچه باید کرد؟ من معتقدم ریزگرد سرنوشت محتوم جنوب است و عجالتا بیشتر از آنکه به دنبال مهار آن باشیم باید خود را مهیای انطباق با آن بکنیم. اقلیم‌شناسان با مقیاس‌های زمانی و مکانی بلندمدت سروکار دارند؛ وقتی می‌گویند کوتاه مدت، در خوشبینانه‌ترین حالت فرض می‌شود تصور کرد ده یا بیست سال.اما ابتکار معاون محیط زیست به رفع این مشکل امیدواراست و از تصویب بسته اجرایی دولت برای مقابله با گردوغبار خبر می‌دهد. معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان محیط زیست می‌گوید: دولت برای حل این مساله یک ساز‌و‌کار تعیین کرده است. همچنین برای جلوگیری از ورود آب به تالاب هورالعظیم هم با وزارت نفت صحبت‌هایی کرده‌ایم. وی با تاکید برلزوم برخوردعلمی با پدیده گردوغبار می‌گوید: مقررشده است که دانشگاهیان در هر استان موثرترین روش‌ها برای مقابله با پدیده ریزگردها را ارائه دهند. همچنین با وجود محدودیت درمنابع آبی، آورد کانون کارون از سرچشمه‌ها کاهش پیدا کرده و علاوه بر آن باید از دخل و تصرف‌ها دراین رودخانه و مصارف مجاز و غیرمجاز آن جلوگیری شود. ابتکار به همکاری‌های بین‌المللی با عراق و انعقاد چندین تفاهم‌نامه اشاره می‌کند و می‌گوید: مقدمات کامل طرح‌های مقابله با گردوغبار در عراق انجام شده است اما بنا به دلایل مختلف از جمله تغییر دولت و برخی مسائل دیگر این برنامه‌ها معطل مانده است. رئیس سازمان محیط زیست می‌افزاید: باید الگوی کشاورزی هم اصلاح شود، مصرف آب در بخش کشاورزی هدررفت زیادی دارد.به گفته ابتکار جلوگیری از سد‌سازی‌های بی‌رویه یکی دیگر از راهکارها است.
شایانفر، مدیرکل دفتر مدیریت بحران نیز درباره راهکارهای مقابله با پدیده گردوغبار این‌گونه می‌گوید: باید رایزنی‌های بین‌المللی بین کشورهای منشا توفان ازسوی دولت ایران انجام شود تا بتوان نسبت به تثبیت شن‌های روان در خاستگاه توفان اقدام کرد.وی حساس کردن آژانس‌های بین‌المللی تحت نظر سازمان ملل متحد برای انجام فعالیت‌های بین‌المللی به منظور مقابله با پدیده گردوغبار در ایران و انجام فعالیت‌های مشترک با سازمان حفاظت محیط زیست و تامین حق‌آبه زیست محیطی برای هامون‌ها و دریاچه‌های خشک شده را ازدیگر راهکارها برای مقابله با پدیده گردوغبار برشمرد.شعاعی، مدیرملی مقابله با پدیده گردوغبار به راهکارهای علاج این پدیده اشاره می‌کند و می‌گوید: سعی داریم کشورهای همسایه را تشویق کنیم تا در اجرای برنامه‌های بین‌المللی با ما همکاری کنند، در داخل هم برنامه‌های سازمان را حمایت و تامین کرده و مقابله با منشأ داخلی را در اولویت قرار می‌دهیم.وی به تجربه مغولستان درحذف ریزگردها طی ۲۵سال اشاره می‌کند و می‌افزاید: متاسفانه کشورهای همسایه ما حل مشکل گردوغبار اولویت اولشان نیست، این درحالی است که بارها اعلام آمادگی کرده‌ایم که حاضریم کارشناسان خود را برای انتقال فناوری به کشور عراق اعزام کنیم.
سه کشور عامل خشک شدن هورهابه گفته پرهیزکار مصرف بی‌رویه آب‌های سطحی و زیرسطحی، مدیریت نادرست منابع آب و سدسازی در کشورهای عراق، ایران و به ویژه ترکیه موجب خشک شدن هورها و تالاب‌ها و در نتیجه کاهش آب‌های سطحی و زیرسطحی در عراق، سوریه و بخش‌هایی از داخل کشور به خصوص در استان خوزستان شده است.به گفته رئیس سازمان هواشناسی کشور، افزایش سرعت وزش باد روی مناطق خشک و بیابانی موجب تشدید تبخیر از سطح و کاهش شدید رطوبت خاک در سطح منطقه و به ویژه هورها و تالاب‌های آن شده است که در کنار کاهش پوشش گیاهی، افزایش تعداد و همچنین گستردگی چشمه‌های توده‌های گرد و خاک را در داخل کشور نیز در پی داشته است.
منشا گردوغبار کشورهای همسایه است
حجتعلی شایانفر، مدیر کل دفتر مدیریت بحران نیز منشأ توفان شن و پدیده گردوغبار در شرق و غرب کشور را بیابان‌های کشورهای همسایه می‌داند.به گفته وی دشت‌های بایر عراق و بدون رطوبت بودن و تداوم خشکسالی‌ها در دشت‌های عربستان، ریزگردها را در جریان باد به سمت استان‌های غربی و جنوب غربی کشور هدایت می‌کند و پدیده گردوغبار را به‌وجود می‌آورد. همچنین وقوع خشکسالی‌های پی در پی در افغانستان و خشک شدن بستر هامون و وجود کریدورهای وزش توفان در این کشور، با همراه شدن سامانه‌های جوی، پدیده گردوغبار و توفان شن را در منطقه جنوب شرق کشور تشدید کرده است.وی می‌گوید: به‌طور معمول هرگونه مهارآب در بالادست رودخانه هیرمند باعث می‌شود دریاچه‌های پایین دست و هورها خشک شوند. ازاین رو، حجم زیادی از رسوبات بستر این گونه دریاچه‌ها در مقابل وزش باد به مناطق دوردست هدایت می‌شود و این درست همان اتفاقی است که به واسطه کاهش آب‌های سطحی در عراق از محل احداث سدهای بالادستی رودخانه‌های دجله و فرات و خشکیدن هورهای جنوب این کشور روی داده و تبعات آن روی نواحی غربی ایران تاثیر گذاشته است.
خشکسالی علت اصلی بروز ریزگردها است
معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست نیز معتقد است که خشکسالی، مدیریت نادرست منابع آب، کاهش بارندگی و فرهنگ ناصحیح استفاده از آب در کشاورزی عوامل بروز این پدیده است و ادامه می‌دهد: خشک شدن تالاب‌ها، رودخانه‌ها و کاهش روان‌آب‌های سطحی یعنی بستر تمام این حوضه‌های آبی به منشأ ریزگرد تبدیل شده که پدیده بروز گردوغبار حاصل آن است.به گفته وی خشکسالی علت اصلی بروز ریزگردها است و این مساله هم دست فرد یا سازمان خاصی نیست بلکه به گرم شدن زمین و تغییر اقلیم و بخشی هم به فقدان مدیریت بر عرصه‌های سرزمینی در منطقه برمی‌گردد.
۸۵ درصد منشا گردوغبار خارجی است
شعاعی مدیر ملی مبارزه با پدیده گردوغبار نیز به خشکی 90 درصدی تالاب‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: 15 تا20 درصد منشأ گردوغبار داخلی و 85 درصد آن منشأ خارجی دارد. وی می‌افزاید: ازگذشته بحث حرکت شن‌ها و توفان‌های گردوغبار در کشور بوده است اما علت اینکه از 10 سال گذشته این پدیده شدت یافته مدیریت غلط انسانی است که البته این مدیریت قابل کنترل است.
خشکی ۹۰ درصد تالاب‌های کشور
وی به عوامل تشدید ریزگردها اشاره می‌کند و می‌گوید: خشک شدن بین‌النهرین، خشک شدن سدها و رها شدن اراضی عراق به حال خود منشأ ریزگردهای خارجی است.به هرحال عوامل داخلی و خارجی همگی سبب بروز پدیده گردوغبار در 25 استان کشور هستند. یعنی 25 استان کشور به صورت محسوس و نامحسوس با این پدیده دست و پنجه نرم می‌کنند.به اعتقاد کارشناسان این حوزه اولین گام برای رفع چنین معضلی شناخت پدیده است. برای رفع این معضل هم راهکارهای متفاوتی ازجمله مالچ پاشی، جلوگیری از سدسازی، تامین حق آبه و تعاملات با کشورهای همسایه پیشنهاد شده است.
راهکارهای مقابله با پدیده گردو غبار
اما ناصر کرمی کارشناس محیط زیست، مدیریت رخدادهای ناخواسته طبیعی را براساس سه رویکرد می‌داند و می‌گوید: مهار، تعدیل و انطباق از مهم‌ترین راهکارهای مدیریتی است.وی می‌گوید: برخی رویدادها را شاید پیش از وقوع بشود کاملا مهار کرد. مثل بعضی سیلابها یا خشکسالی‌ها والبته نه همه آنها را. برای تعدیل ریزگرد نیز مهم‌ترین راهکار تعدیل و تثبیت خاک درکانون‌های تولید گردوغبار است. به گفته وی، عراق و سوریه در فهرست ده کشور رودر‌رو با شدیدترین خشکسالی دهه‌های اخیر کره زمین قرار دارند.به اعتقاد کرمی امید داشتن به رفع مشکلات گردوغبار در کشورهای همسایه بیهوده است و باید به دنبال رفع کانون‌های داخلی گردوغبار باشیم.کرمی می‌افزاید: قطعا احیای تالاب‌ها و دشت‌های خشکیده جنوب و غرب ایران تاثیر مستقیمی در کاهش تولید گردوغبار محلی دارد. به گفته وی در کوتاه مدت رها کردن آب پشت سدها، درمیان مدت مالچ پاشی و در بلندمدت احیا و گسترش فضای سبز می‌تواند عمده گردوخاک محلی را کنترل کند. اما در این باره چند نکته قابل ذکر است: آنچه که منشأ محلی دارد غالبا گردوغبار (Dust) است و نه ریزگرد(Haze). گردوغبار درشت دانه‌تر است و معمولا سیلیسی‌تر است که درگزارش سازمان هواشناسی هم تاکید شده آنچه دهم بهمن بر اهواز فرو ریخت شن بود ونه غبار نرم و سبک رسی.به گفته این کارشناس محیط زیست از حدود 10 سال پیش تصمیم گرفته شد برای مهار گردوغبار تالاب‌ها و دشت‌های مرتبط با این ماجرا در قالب طرح‌های تثبیت خاک مالچ‌پاشی شوند. محدوده‌های شناسایی شده برای این پروژه مجموعا دویست هزار هکتارمساحت دارند. تاکنون 25 هزارهکتار از این مساحت مالچ‌پاشی شده است؛ یعنی کمتر از پانزده درصد. مشکل این است که مالچ بعد از سه سال اثرش را از دست می‌دهد و تا زمانی که طرح مالچ‌پاشی به آخر کار برسد دوسوم از مساحت قبلی لخت و بی‌حفاظ شده و دوباره در برابر هجوم بادهای غبارزا قرار گرفته‌اند. مالچ فقط در ترکیب با درختکاری تاثیر مطلوب دارد و البته برای درختکاری هم آبی در دسترس نیست پس مساله این نیست که سهم عرصه‌های داخلی در ایجاد ریزگرد پنج درصد است یا پنجاه درصد، مساله این است که به فرض چندبرابر شدن توش و توان برای مهار این عرصه‌ها نمی‌توان امیدوار بود درسال‌های پیش‌روامکان تثبیت آنها وجود داشته باشد.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم مالچ‌پاشی را درمان قطعی نمی‌داند و می‌گوید: انجام اقدامات مسکن راهگشا نخواهدبود.
البته باید تاکید کرد در هفته‌های اخیر گرد و غباری که به هوا بلند شده فقط خاک است اما درصورت مالچ‌پاشی گرد و غبارها آغشته به مالچ می‌شود که ماده‌ای نفتی است.ابتکار تاکید می‌کند: در مورد راهکارهایی مانند مالچ‌پاشی نباید غیرتخصصی صحبت کرد. مالچ باید به گونه‌ای باشد که خودش بعدا آلودگی ایجاد نکند ازاین رو مالچ بیولوژیک مطرح شده است که عده‌ای از متخصصان روی این موضوع کار می‌کنند.کرمی رها‌سازی آب سدها در تالاب‌ها را هم راهکار مناسبی نمی‌داند و ادامه می‌دهد: برخی می‌گویند باید آب سدها را توی تالاب‌ها رها کنیم. شاید امسال یا سال بعد بشود این کار را کرد اما بعد از آنچه باید کرد؟ من معتقدم ریزگرد سرنوشت محتوم جنوب است و عجالتا بیشتر از آنکه به دنبال مهار آن باشیم باید خود را مهیای انطباق با آن بکنیم. اقلیم‌شناسان با مقیاس‌های زمانی و مکانی بلندمدت سروکار دارند؛ وقتی می‌گویند کوتاه مدت، در خوشبینانه‌ترین حالت فرض می‌شود تصور کرد ده یا بیست سال.اما ابتکار معاون محیط زیست به رفع این مشکل امیدواراست و از تصویب بسته اجرایی دولت برای مقابله با گردوغبار خبر می‌دهد. معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان محیط زیست می‌گوید: دولت برای حل این مساله یک ساز‌و‌کار تعیین کرده است. همچنین برای جلوگیری از ورود آب به تالاب هورالعظیم هم با وزارت نفت صحبت‌هایی کرده‌ایم. وی با تاکید برلزوم برخوردعلمی با پدیده گردوغبار می‌گوید: مقررشده است که دانشگاهیان در هر استان موثرترین روش‌ها برای مقابله با پدیده ریزگردها را ارائه دهند. همچنین با وجود محدودیت درمنابع آبی، آورد کانون کارون از سرچشمه‌ها کاهش پیدا کرده و علاوه بر آن باید از دخل و تصرف‌ها دراین رودخانه و مصارف مجاز و غیرمجاز آن جلوگیری شود. ابتکار به همکاری‌های بین‌المللی با عراق و انعقاد چندین تفاهم‌نامه اشاره می‌کند و می‌گوید: مقدمات کامل طرح‌های مقابله با گردوغبار در عراق انجام شده است اما بنا به دلایل مختلف از جمله تغییر دولت و برخی مسائل دیگر این برنامه‌ها معطل مانده است. رئیس سازمان محیط زیست می‌افزاید: باید الگوی کشاورزی هم اصلاح شود، مصرف آب در بخش کشاورزی هدررفت زیادی دارد.به گفته ابتکار جلوگیری از سد‌سازی‌های بی‌رویه یکی دیگر از راهکارها است.
شایانفر، مدیرکل دفتر مدیریت بحران نیز درباره راهکارهای مقابله با پدیده گردوغبار این‌گونه می‌گوید: باید رایزنی‌های بین‌المللی بین کشورهای منشا توفان ازسوی دولت ایران انجام شود تا بتوان نسبت به تثبیت شن‌های روان در خاستگاه توفان اقدام کرد.وی حساس کردن آژانس‌های بین‌المللی تحت نظر سازمان ملل متحد برای انجام فعالیت‌های بین‌المللی به منظور مقابله با پدیده گردوغبار در ایران و انجام فعالیت‌های مشترک با سازمان حفاظت محیط زیست و تامین حق‌آبه زیست محیطی برای هامون‌ها و دریاچه‌های خشک شده را ازدیگر راهکارها برای مقابله با پدیده گردوغبار برشمرد.شعاعی، مدیرملی مقابله با پدیده گردوغبار به راهکارهای علاج این پدیده اشاره می‌کند و می‌گوید: سعی داریم کشورهای همسایه را تشویق کنیم تا در اجرای برنامه‌های بین‌المللی با ما همکاری کنند، در داخل هم برنامه‌های سازمان را حمایت و تامین کرده و مقابله با منشأ داخلی را در اولویت قرار می‌دهیم.وی به تجربه مغولستان درحذف ریزگردها طی ۲۵سال اشاره می‌کند و می‌افزاید: متاسفانه کشورهای همسایه ما حل مشکل گردوغبار اولویت اولشان نیست، این درحالی است که بارها اعلام آمادگی کرده‌ایم که حاضریم کارشناسان خود را برای انتقال فناوری به کشور عراق اعزام کنیم.
ارسال نظر