مغز برای قلبتان می‌تپد
دنیای اقتصاد، عارف مومنی- همه‌ ما ایرانی‌ها علاقه بسیار زیادی به مصرف انواع آجیل‌ها و خشکبار داریم و از زمان‌های قدیم مصرف آن‌ها درکشور ما پرطرفدار بوده است، با نزدیک شدن به ایام نوروز و مصرف بیشتر این خوراکی‌ها، به آشنایی بیشتر با خواص چهار مغز معروف که گل سرسبد آجیل ما ایرانی‌هاست، می‌پردازیم. با توجه به اینکه امروزه بیماری‌های قلبی سهم بزرگی از بیماری‌ها و نهایتا مرگ‌ومیر در جهان را به خود اختصاص داده‌اند، اهمیت شناخت رژیم غذایی بر پایه استفاده از مواد خوراکی که درحفظ سلامتی به خصوص سلامت قلبی-عروقی نقش دارند ضرورت یافته است، طبق نتایج ارائه شده توسط موسسه غذا و دارو (FDA)، مصرف روزانه 5/ 42 گرم از انواع آجیل مانند بادام، فندق، بادام‌زمینی، گردو و پسته می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. در این مطلب قصد داریم ابعاد موثر در سلامت بر پایه این چهار مغز را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
گردو
گردو را به نام «غذای مغز» نیز می‌شناسند و این فقط به خاطر شباهت آن به مغز نیست، بلکه به خاطر وجود امگا ۳ فراوان آن است. برای درست عمل کردن مغز، به امگا ۳ نیاز داریم. مصرف چهار عدد مغز گردو در روز موجب افزایش اسیدچرب ضروری امگا۳ می‌شود. یک‌چهارم فنجان مغز گردو، در حدود ۸/ ۹۰ درصد نیاز روزانه بدن به این چربی ضروری را تامین می‌کند.

ویتامین‌ها و عناصر معدنی موجود در گردو:
• گردو بهترین منبع منگنز و مس است.
• در گردو، منیزیم و فسفر نیز وجود دارد. مقداری روی، آهن، کلسیم و سلنیوم نیز پیدا شده است.
• گردو مقدار کمی سدیم یا نمک دارد.
• گردو حاوی بیشترین مقدار ویتامین‌های B6، B1 و B5 (پانتوتنیک اسید) است.
• در گردو ویتامین‌هایی نظیر E ، B۳ و B۲ نیز وجود دارد.

فواید گردو:
موسسه غذا و دارو پیشنهاد کرده است که برای سلامت قلب روزانه ۳۰ گرم گردو بخورید.گرچه فواید زیادی در آجیل پنهان است، بعضی‌ها به گمان اینکه آجیل موجب افزایش وزن می‌شود، از خوردن گردو و دیگر آجیل‌ها امتناع می‌کنند اما ثابت شده است، افرادی که حداقل دوبار در هفته آجیل مصرف می‌کنند، احتمال افزایش وزن در آن‌ها به مراتب کمتر از آن‌هایی است که اصلا آجیل مصرف نمی‌کنند. پس به گمان این که اگر گردو یا آجیل بخورید چاق می‌شوید، این غذای بسیار خوشمزه و مفید را از خود دور نکنید. از جمله خواص گردو می‌توان به افزایش قابلیت ارتجاعی رگ‌های بدن، محافظت در برابر بیماری‌های قلبی، افزایش قدرت ذهن و هوش، مفید برای تنگی نفس و جلوگیری از ورم مفاصل اشاره کرد.

پسته
پسته در مقایسه با دیگر آجیل‌ها، مقدار کمی کالری دارد. بدون کلسترول و دارای مقدار کمی چربی اشباع است. چربی یک منبع انرژی می‌باشد و به جذب ویتامین‌های مختلف کمک می‌کند. پس پسته از آن‌جایی‌که دارای چربی است، این امر مهم را نیز انجام می‌دهد.پسته یکی از بهترین منابع پروتئین گیاهی است و از آنجایی‌که دارای مقدار زیادی چربی غیراشباع و پروتئین است، نباید بیشتر از ۱۸ گرم در هفته مصرف شود. پسته دارای مقدار زیادی فیبر است. فیبر به هضم مواد غذایی کمک می‌کند و کلسترول و قندخون را تنظیم می‌کند.در بین گروه آجیل‌ها، یکی از بهترین منابع پتاسیم پسته می‌باشد. پتاسیم یک عدد پسته برابر پتاسیم یک عدد پرتقال است. مقدار پتاسیم در دو عدد پسته بیشتر از یک عدد موز است. پتاسیم موجود در پسته، به تعادل مایعات بدن کمک می‌کند، ضربان قلب را تنظیم می‌کند و برای کاهش فشار خون نیز بسیار مفید است.پسته همچنین دارای فسفر است و در ساخت استخوان‌ها و دندان‌ها شرکت می‌کند، جلوی خستگی و ضعف را می‌گیرد و برای تقویت عضلات بدن مفید است.پسته، مقداری منیزیم نیز دارد که منیزیم یکی از مهم‌ترین عناصر معدنی برای تبدیل غذا به انرژی است، ضربان قلب را تنظیم می‌کند و از گرفتگی عضلات جلوگیری می‌کند. آهن موجود در پسته، برای سرگیجه، خستگی، رنگ‌پریدگی و کم‌خونی مفید است.پسته دارای ویتامین‌های B۶، B۱ و E می باشد. ویتامین B۶ به سوخت‌وساز پروتئین کمک می‌کند و در جذب مواد غذایی نیز نقش دارد. ویتامین B۱ باعث افزایش انرژی، تقویت سلول‌های عصبی و متعادل کردن اشتها می‌شود. در بین آجیل‌ها، پسته دارای بیشترین آنتی‌اکسیدان است. همان‌طورکه می‌دانید ویتامین E جزو گروه آنتی‌اکسیدان‌هاست و وظیفه تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت چشم، جلوگیری از خستگی و استرس و نیز جلوگیری از تخریب سلول‌ها را برعهده دارد.پسته نیز مانند دیگر دانه‌ها، از بیماری‌های قلبی جلوگیری می‌کند و به خاطر وجود چربی‌های غیراشباع، می‌تواند مقدار کلسترول خون را پایین بیاورد.

بادام
دارای مقدار زیادی چربی است، اما از نوع غیراشباع! این چربی خطر بیماری‌های قلبی را کم می‌کند. تحقیقات نشان داده است که تمامی مغزهای خوراکی، بیماری‌های قلبی و کلسترول بد را دور می‌کنند.در پوست بادام مقداری ویتامین E وجود دارد. این ویتامین، یکی از انواع آنتی‌اکسیدان‌هاست. فواید آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن بسیار زیاد است. آنتی‌اکسیدان‌ها جلوی برخی از امراض از جمله سرطان، بیماری قلبی، فراموشی، آلزایمر، خوب عمل نکردن سیستم ایمنی، آب مروارید چشم (کاتاراکت)، ضعیف شدن ماهیچه‌ها و تخریب سلول‌ها و DNA را می‌گیرند.بادام منبع غنی از ویتامین D، منیزیم و پتاسیم است و می‌تواند در محافظت از بدن در مقابل ابتلا به دیابت موثر باشد. یکی‌دیگر از ویژگی‌های بادام این است که نه تنها به کاهش وزن کمک می‌کند، بلکه از بازگشت مجدد اضافه وزن جلوگیری می‌نماید.هنگامی که به مقدار کافی منیزیم در بدن وجود داشته باشد، در خون جریان می‌یابد، اکسیژن و مواد مغذی را سریع‌تر حمل می‌کند و جلوی افزایش ضربان قلب را می‌گیرد.چغاله‌بادام هم لثه و ریشه دندان را تقویت می‌کند و برای رفع خشکی دهان مفید است. از سوی دیگر، دم‌کرده پوست قهوه‌ای‌رنگ مغز بادام، بهترین دارو برای تسکین درد و التهاب مجاری تنفسی است. روغن بادام هم خواب‌آور بوده و برای درمان بی‌خوابی موثر است.

فندق
فندق با داشتن روغنی خاص (اسید‌اولئیک)، پروتئین، کربوهیدرات، بتاسیتوسترول، ویتامین‌ها و املاح ضروری، جایگاه مخصوصی را در بین دیگر مغزها باز کرده است. بتاسیتوسترول که به مقدار زیادی در فندق یافت می‌شود، اثر فوق‌العاده‌ای در کاهش کلسترول و پیشگیری از سرطان مخصوصا سرطان سینه و پروستات دارد، بنابراین مصرف ۲۵ تا ۳۰ گرم فندق در روز، بدن را هم در برابر بیماری‌های قلبی و هم در برابر سرطان محفوظ می‌دارد.ثابت شده است که مصرف ۲۵ تا ۳۰ گرم فندق در روز، تمامی ویتامین E مورد نیاز در روز را تامین می‌کند و برای پیشگیری از بیماری‌های عروق سیاه‌رگ قلبی و سرطان کافی است. روغن فندق بهترین منبع شناخته‌شده ویتامین E است که برای سلامت ماهیچه‌های قلب و دیگر ماهیچه‌های بدن ضروری است. فندق به‌دلیل اینکه دارای مقدار کمی مواد نشاسته‌ای است و نیز دارای مواد معدنی زیادی مانند کلسیم،‌ پتاسیم، فسفر،‌ منیزیوم، ‌سدیم و آهن است، غذای بسیار خوبی برای مبتلایان به دیابت محسوب می‌شود. فندق غذای مناسبی برای تقویت بدن و مخصوصا دوره نقاهت است. فندق مقوی روده‌ها و معده است و سموم را از بدن خارج می‌سازد.

چهارمغز غذای مغز و درمان بی‌خوابی است
چهارمغز نه‌تنها خوشمزه است بلکه برای سلامت قلب و پوست بسیار مفید است. چهارمغز یکی از منابع مهم پروتئین گیاهی و منبع سرشار از چربی‌های امگا۳ و اسید آلفالینولئیک است که تاثیر مفید هر دو در عملکرد مناسب عروق شناخته‌شده است. چهارمغز هم چنین حاوی خواص آنتی‌اکسیدانی قوی برای پیشگیری از سرطان است. چربی‌های اشباع‌نشده تک‌زنجیره‌ای موجود در گردو برای مقابله با کلسترول بد خون و کاهش آن در بدن و نیز برای کاهش لیپوپروتئین که عامل تصلب شرایین است، بسیار سودمند است.چهارمغز در عین حال حاوی نوعی اسیدآمینه به نام ال‌-آرمبینین است که به جریان بهتر خون در عروق کمک می‌کند. کارشناسان می‌گویند چهارمغز غذای مغز است و نقش مهمی در بهبود عملکرد سلول‌های مغزی ایفا می‌کند تا جایی‌که حتی شما را به مرور زمان و با مصرف روزانه باهوش‌تر می‌کند. ملاتونین یکی دیگر از مواد مفید موجود در چهارمغز است که به بهبود خواب کمک می‌کند و بنابراین در کاهش بی‌خوابی و رفع سایر اختلالات خواب موثر است.

چهارمغز برای سلامتی قلب
پژوهشگران اسپانیایی می‌گویند چهارمغز ممکن است برای شریان‌های قلب از روغن زیتون هم بهتر باشد. این پژوهشگران به گروهی از افراد مورد آزمایش, شام چربی شامل ساندویچ سالامی و پنیر با نان سفید به علاوه ماست پرچرب دادند. سپس به نیمی از افراد پنج قاشق چای‌خوری روغن زیتون و به نیمی دیگر 40 گرم چهارمغز (معادل 8 چهارمغز پوست شده) به عنوان دسر داده شد.بررسی‌ها نشان داد که شریان‌های افرادی که پس از مصرف غذای چرب چهارمغز خورده بودند، نسبت به آن‌هایی که روغن زیتون خورده بودند، انعطاف‌پذیرتر و ارتجاعی‌تر باقی مانده‌اند. امیلیو، رئیس کلینیک چربی در بیمارستان کلینیکو در بارسلونا در این‌باره گفت: «این تحقیق نشان‌دهنده مکانیسمی برای اثرات مفید چهارمغز است. هم روغن زیتون و هم چهارمغز آغاز التهاب و اکسیداسیون را در شریان‌ها پس از غذای چرب کاهش می‌دهند.» اما به گفته راس چهارمغز انعطاف‌پذیری عروق خونی را حفظ می‌کند، درحالی‌که در مورد روغن زیتون اینگونه نیست.او بیشتر این اثرات مفید را به اسیدلینولئیکی مربوط دانست که در چهارمغز پیدا می‌شود. این ماده مغذی مشابه اسیدهای چرب اومگا3 یافت‌شده در ماهی‌هاست.راس اشاره می‌کند که مراجعی مانند انجمن قلب آمریکا به افراد توصیه می‌کنند افراد دست‌کم دو وعده در هفته ماهی بخورند و بهتر است ماهی چرب بخورند که غنی از اسیدهای چرب امگا3 هستند. اسیدهای چرب امگا3 میزان کلسترول HDL (نوع خوب کلسترول که شریان‌ها را پاک نگه می‌دارد) را افزایش می‌دهند. اما او می‌گوید تنها مشکل این است که خریدن و مصرف کردن ماهی به اندازه چهارمغز آسان نیست. او یادآور شد که اسید آلفالینولئیک دارای همان ساختار شیمیایی اسیدهای چرب امگا3 است. اسیدلینولنیک در غذاهای گیاهی درحالی‌که منابع ماهی‌ها در حال پایان یافتن است، منبعی تمام‌نشدنی را فراهم می‌آورد.