جایگاه زنان در سیاست بریتانیا

جیمی تارابی

ترزا می ‌هفته گذشته رسما قدرت را در دست گرفت. از نظر تئوریک فرض می‌شود وی رهبری جدیدی را به این کشور بیاورد، اما از سوی دیگر، این طور به نظر نمی‌رسد. دشمنان و دوستان ترزا می ‌مکررا کلمه «بانوی آهنین» را در مورد وی به کار گرفته‌اند. ترزا می ‌پس از رفراندوم در مورد خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و آشوب سیاسی و خلا رهبری متعاقب آن به قدرت رسیده است. روشن نیست که آیا شباهت ترزا می ‌به مارگارت تاچر فراتر از زن بودن آن دو که هر دو عضو حزب محافظه‌کار بودند، خواهد رفت یا خیر. تاچر که از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۰ قدرت را در دست داشت، در درون بریتانیا به‌عنوان قهرمان مقررات زدایی مالی و رویارویی‌های تلخ با اتحادیه‌های تجاری قدرتمند مطرح بود. به نظر می‌رسد می‌کمتر طرفدار سرسخت بازار آزاد باشد.

او خواستار اصلاحات اجتماعی جدی شده است تا حل مشکل نابرابری در بریتانیا را تسهیل کند و سیاست پولی متغیری را پیشنهاد کرد که به اقشار کم‌درآمد کمک می‌کند تا بتوانند مسکن خود را خریداری کنند. اگرچه همه راه‌ها به تاچر ختم نمی‌شود اما مارگارت تاچر تاثیر زیادی بر این کشور گذاشته است. در خارج از بریتانیا، تاچر به‌عنوان یک جنگجوی خونسرد به شمار می‌آمد و حمله آرژانتین به جزایر فالکلند را در سال ۱۹۸۲شکست داد. هنوز مشخص نیست که تقدمات سیاست خارجی ترزا می ‌چه مواردی را در بر می‌گیرند. می ‌نخست‌وزیری خود را پس از ۶ سال تصدی مقام وزارت کشور به دست آورده است، پستی که موجب شده وی به شدت بر معضلات امنیت داخلی تمرکز کند. با این وجود، ترزا می ‌یکی از مخالفان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بود، هر چند وظیفه وی اکنون هدایت خروج بریتانیا از این اتحادیه است. تاچر تنها اولین نخست‌وزیر زن در بریتانیا نبود بلکه او دوره‌ای مختص به خود ایجاد کرد و ایدئولوژی خاص خودش را داشت که پس از آن به نام خودش باقی ماند. چه از او متنفر باشیم و چه او را دوست داشته باشیم، او بریتانیا را تغییر داد.

هنوز این پرسش وجود دارد که ترزا می‌خودش می‌تواند ایدئولوژی مخصوص به خود را همانند تاچر ایجاد کند یا خیر. او تاکنون در مورد تحرک اجتماعی سخن گفته است و تنها با گذر زمان می‌توان در مورد ایدئولوژی وی قضاوت کرد. رزی کمپبل، یکی از اساتید علوم سیاسی دانشگاه لندن درخصوص مقایسه‌های اجتناب‌ناپذیری که بین ترزا می ‌و مارگارت تاچر صورت می‌گیرد، می‌گوید: «می اصلا شبیه مارگارت تاچر نیست. تاچر زندگی خصوصی خود را برای مردم گشوده بود، در حالی که می ‌این‌طور نیست. تاچر یک فمینیست نبود اما ترزا می ‌هست و در نهایت اینکه می‌برخلاف تاچر با برخی از مشکلات اجتماعی روبه‌رو است.» یک پرسش دیگر این است که قدرت‌گیری می ‌آیا به معنی این است که زنان در سیاست بریتانیا جایگاه عمومی‌تری یافته‌اند؟ مدت زمان ۶ ساله سمت وزارت کشوری که ترزا می در اختیار داشته است، چه در میان مردان و چه در میان زنان، یک رکورد در آن پست محسوب می‌شود. اما زنانی که جایگاهی در هیات دولت داشته باشند، محدودند. دیوید جارویس رئیس برنامه‌های بین‌المللی در کالج پمبروک در کمبریج می‌گوید: «هنوز محدویت‌های جنسیتی در پست‌های سیاسی وجود دارند. جالب است که ما دو نخست‌وزیر زن داشته‌ایم و هرگز یک زن رئیس خزانه نبوده است.»

در حالی که ترزا می ‌در طول سال‌هایی که به‌عنوان سیاستمدار فعالیت کرده به‌عنوان یک فمینیست بی‌باک مطرح شده است، ۱۱ سال قبل جنبشی به نام «زنان پیروز می‌شوند» در حزب محافظه‌کار ایجاد کرد تا زنان بیشتری را وارد پارلمان کند. تاچر اصلا چنین کارهایی را نکرده بود. او تنها یک زن را در هیات دولت خود منتسب کرد در حالی که بالاترین قدرت را در اختیار داشت. بهترین راه برای درک ترزا می ‌شاید از طریق دیدی نباشد که پیشگام زن وی (مارگارت تاچر) ایجاد کرده است. نبرد بزرگ‌تر تاچر پیرامون جنسیت وی نبود بلکه پیش‌زمینه‌های اقتصادی-اجتماعی مهم‌ترین نقش را داشتند که به شدت با ثروتمندان، و شبکه آریستوکراتیکی که بر سیاست بریتانیا در زمان وی غلبه داشتند، مربوط بود. اگر خاطرات تاچر را بخوانیم، مطلقا واضح است که وی بیشتر از جنسیت به طبقه اجتماعی توجه کرده است.

او در مورد بخش‌های بزرگی که قدرت محافظه‌کاری در نظر گرفته می‌شدند، متغیر عمل می‌کرد، مانند خدمات مدنی، مدارس خصوصی بزرگ، حتی دانشگاه‌های بزرگ و همیشه در تاچر حسی برای انتقاد از آنها وجود داشت. فقدان برابری جنسیتی مشکل حزب محافظه‌کار نیست. حزب کارگر در این امر که بتواند در طول تاریخ خود یک زن را به سمت نخست‌وزیری برساند ناموفق عمل کرده است. انتخاب ترزا می ‌شاید دوباره این گفته معروف مارگارت تاچر را بر سر زبان‌ها بیندازد: «اگر می‌خواهید چیزی گفته باشید از یک مرد آن کار را بخواهید اما اگر می‌‌خواهید کاری انجام شود، از یک زن آن کار را بخواهید.» برخی مقایسه‌های دیگر میان مارگارت تاچر و ترزا می ‌از این قرارند: هر دو نخست‌وزیر زن بریتانیا در دهه ۵۰ سالگی زندگی خود به قدرت رسیده‌اند. مارگارت تاچر در ۵۳ سالگی به این سمت رسید در حالی که ترزا می ‌۵۹ ساله است. از نظر تجربه دولتی پیش از تصدی پست نخست‌وزیری، ترزا می‌۶ سال و ۲ ماه وزیر کشور بوده است در حالی که مارگارت تاچر ۳ سال و ۹ ماه وزیر آموزش بوده است. تحصیلات مارگارت تاچر شیمی در کالج سامرویل در دانشگاه آکسفورد بوده در حالی که می در کالج هیو در همان دانشگاه جغرافیا خوانده است. آخرین تفاوت این دو این است که مارگارت تاچر دارای دو فرزند بوده در حالی که ترزا می‌فرزندی ندارد.