فرمان باید دوباره اختراع شود!

در تاریخ خودرو‌سازی ماشین‌ها در مسیر تکامل خود تغییرات زیادی را به چشم دیده‌اند. چرغ‌ها، موتورها، تایرها، بدنه و حتی شیشه‌های خودرو‌ها در طول زمان دستخوش تحولات گسترده‌ای شده‌اند. در این میان هدایت خودرو‌ها همچنان توسط فرمان به شکل اولیه و سنتی خود انجام می‌شود و البته زمزمه‌های تغییر آن نیز به گوش می‌رسد. به نظر می‌رسد به‌تدریج دوران دو دستی گرفتن فرمان خودروها به غروب خود نزدیک تر می‌شود و مجموعه‌ای از مدارها و حسگرها این وظیفه خطیر را بر عهده خواهند گرفت. مدارها و حسگرها و موتورها وظیفه چشم‌ها و دست‌ها را برعهده خواهند گرفت و حتی بهتر از چشم‌های انسان موانع را تشخیص دهند اما اینکه بهتر از ذهن انسان تصمیم‌گیری کنند خود چالشی است عظیم.

در تاریخ خودرو‌سازی ماشین‌ها در مسیر تکامل خود تغییرات زیادی را به چشم دیده‌اند. چرغ‌ها، موتورها، تایرها، بدنه و حتی شیشه‌های خودرو‌ها در طول زمان دستخوش تحولات گسترده‌ای شده‌اند. در این میان هدایت خودرو‌ها همچنان توسط فرمان به شکل اولیه و سنتی خود انجام می‌شود و البته زمزمه‌های تغییر آن نیز به گوش می‌رسد. به نظر می‌رسد به‌تدریج دوران دو دستی گرفتن فرمان خودروها به غروب خود نزدیک تر می‌شود و مجموعه‌ای از مدارها و حسگرها این وظیفه خطیر را بر عهده خواهند گرفت. مدارها و حسگرها و موتورها وظیفه چشم‌ها و دست‌ها را برعهده خواهند گرفت و حتی بهتر از چشم‌های انسان موانع را تشخیص دهند اما اینکه بهتر از ذهن انسان تصمیم‌گیری کنند خود چالشی است عظیم.

در خودروهای امروزی اگرچه در ظاهر فرمانها تغییر چندانی صورت نگرفته است اما تجهیزات جانبی زیادی روی آن نصب شده‌اند و همچنین با مجهز شدن به دکمه‌ها و تجهیزات هیدرولیکی رانندگی با خودروهای امروزی راحت‌تر صورت می‌گیرد. با افزایش ضریب نفوذ فناوری به داخل خودروها شکل و شمایل آنها نیز تغییر کرده است. اخیرا مرسدس بنز، بی‌ام‌و و ولوو خودروهای مفهومی را معرفی کرده‌اند که با قرار گرفتن در حالت رانندگی خودران، فرمان خودرو به سمت داخل داشبورد جمع می‌شود. این جمع شدن فرمان فضای بیشتری را در کابین خودرو در اختیار سرنشینان قرار می‌دهد تا به کارهایی که دوست دارند بپردازند. در خودروهای امروزی فرمان هنوز زیرمجموعه بخش مکانیک قرار می‌گیرد، اما این بخش در حال تغییر خاستگاه علمی خود و کوچ به سمت دیجیتالی شدن است. در الگوهای جدیدی که برای فرمان ارائه شده است فرمان تغییر زاویه چرخ به‌صورت مستقیم به چرخ‌ها ارسال می‌شود و دیگر نیازی نیست تا غربیلکی بچرخد تا فرمان انجام شود.

اگر به گذشته برگردیم، مرور تاریخچه حمل و نقل بشر نشان می‌دهد آخرین بخشی که همواره در بخش حمل و نقل تغییر کرده است قسمت فرمان و هدایت وسایل مختلف نقلیه بوده است چنانچه در کالسکه‌ها و درشکه، هدایت اسب‌ها تا سال‌ها بدون تغییر و از طریق افسار آنها صورت می‌گرفته است، این موضوع در خودرو‌سازی نیز مصداق دارد و به جای افسار چهارپایان در خودروها، فرمان دایره‌ای شکل همچنان به همان شکل اصلی خود باقی مانده است و کمترین تغییرات روی آن انجام شده است. به نظر می‌رسد طی بیش از صد سال خودرو‌سازی، آنها توجه چندانی به فرمان نداشته‌اند و تنها توجه‌ها به کیفیت عملکرد آن بوده است تا راحتی و ایمنی را در خودروها تضمین کند. چندی پیش مدیر اجرایی جنرال موتورز در این رابطه گفته: پدال گاز، ترمز و فرمان ویژگی‌هایی هستند که در خودروهای خودران نیز حضور خواهند داشت و این بخش‌ها برای حفظ ایمنی خودروها همچنان مورد نیاز خواهند بود. در موارد اضطراری تنها ابزاری که می‌تواند به سرنشینان کمک کند امکان هدایت دستی خودرو است و وجود این موارد ضروری است.

در مدل مفهومی که بی‌ام‌و به مناسبت صد سال خودرو‌سازی معرفی کرده است فرمان در حالت رانندگی خودران به داخل داشبورد می‌رود و صندلی‌ها با تغییر جهت به سمت صندلی‌های عقب می‌چرخند تا فضای صمیمی‌تری برای افراد خانواده یا دوستان فراهم شود و شیشه جلوی خودرو به مانیتوری برای نمایش هر آنچه سرنشینان بخواهند تبدیل می‌شود که این امکانات قطعا تحولی عظیم در حمل و نقل جاده‌ای خواهد بود و مسافرت و جابه‌جا‌یی با چنین خودروهایی تجربه متفاوتی از تعامل افراد با یکدیگر را ایجاد خواهد کرد و این در حالی است که خودرو بر اساس برنامه داده شده به مسیر خود ادامه می‌دهد. پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۳۵ تعداد خودروهایی که با سامانه‌های رانندگی خودران در تردد خواهند بود به رقم ۲۱ میلیون دستگاه خواهد رسید. نکته جالب در این رابطه دوران گذار میان خودروهای سنتی و خودران‌ها است؛ چرا‌که رها کردن فرمان خودروها کاری نیست که به این آسانی انسان امروز انجام دهد و برای ایجاد اعتماد به این خودروها نیاز است تا زمان اثبات کند که آنها قابل اعتماد هستند. طراحان خلاق دنیای ماشین مدل‌های مختلفی از فرمان را طراحی و معرفی کرده‌اند که در نمایشگاه‌های خودرو در معرض نمایش گذاشته شده‌اند. در برخی از این فرمان‌ها سنسورهای دنبال‌کننده حالت‌های چهره وظیفه دریافت دستورات از راننده را برعهده می‌گیرند و راننده بدون برداشتن دستان خود از روی فرمان می‌تواند امکانات مختلف خود را فعال یا غیر‌فعال کند. استفاده از چنین حسگرهایی برای افزایش ایمنی در راننده در شکل و شمایل مختلف در خودروهای زیادی استفاده شده است و همه آنها باعث می‌شوند راننده با تمرکز بیشتر نگاهش را از مسیر بر ندارد چرا که یکی از عوامل مهم حوادث رانندگی عدم توجه به جلو است.