۱۰ نکته رژیم پس‌انداز

پس‌انداز کردن کار راحتی نیست، مخصوصا وقتی که می‌خواهید خود را با بهانه‌هایی قانع کنید که نمی‌توانید انجامش دهید. همه انسان‌ها بهانه‌ها و دلایل بسیار زیادی برای پس‌انداز نکردن در ذهن خود می‌سازند اما حقیقت آن است که تنها راه پس‌انداز کردن، این است که صرفا شروع کنید به پس‌انداز کردن! بهانه‌های بسیار زیادی برای پس‌انداز نکردن وجود دارند. اعجاب‌آور است که چقدر ذهن انسان در زمینه بهانه ساختن فعال و خلاق است و رفتارهای غلط خود را توجیه می‌کند. اما واقعیت آن است که اگر شما با وجود حقوق و درآمد ثابت، بدهی‏های معوق زیادی دارید و عمدتا انتخاب‏های مالی اشتباه می‏کنید، احتمال اینکه یک پس‏اندازکننده بد باشید، زیاد است.

پس‌انداز کردن کار راحتی نیست، مخصوصا وقتی که می‌خواهید خود را با بهانه‌هایی قانع کنید که نمی‌توانید انجامش دهید. همه انسان‌ها بهانه‌ها و دلایل بسیار زیادی برای پس‌انداز نکردن در ذهن خود می‌سازند اما حقیقت آن است که تنها راه پس‌انداز کردن، این است که صرفا شروع کنید به پس‌انداز کردن! بهانه‌های بسیار زیادی برای پس‌انداز نکردن وجود دارند. اعجاب‌آور است که چقدر ذهن انسان در زمینه بهانه ساختن فعال و خلاق است و رفتارهای غلط خود را توجیه می‌کند. اما واقعیت آن است که اگر شما با وجود حقوق و درآمد ثابت، بدهی‏های معوق زیادی دارید و عمدتا انتخاب‏های مالی اشتباه می‏کنید، احتمال اینکه یک پس‏اندازکننده بد باشید، زیاد است. در مقابل ممکن است با نگاهی به زندگی خوب و راحت برخی افراد فکر کنید که حتما آنان از درآمد خیلی خوبی برخوردار هستند اما اگر کمی در مورد شیوه زندگی افراد هم طبقه خود دقت کنید، متوجه می‌شوید که این افراد شاید در میزان درآمد با شما یکی باشند اما در خرج کردن و پس‌انداز خود دقت زیادی به خرج می‌دهند. از این رو شما هم می‌توانید پولی که به سختی به دست آورده‌اید را آن طور که می‌خواهید خرج کنید و مقداری از آن را نیز پس‌انداز کنید. برای درک بهتر این مساله که چرا نمی‏توانید مقداری از درآمد خود را پس‏انداز کنید، دلایل زیادی وجود دارد. برخی از مهم‌ترین این دلایل را در اینجا مرور می‌کنیم.

ثبت نکردن هزینه‌ها

گسترش بانکداری الکترونیک اگرچه مزیت‌های بسیاری دارد اما باعث می‌شود در بسیاری از موارد اصلا متوجه نشوید که پول‌هایتان را کجا و چگونه خرج کرده‌اید. ثبت هزینه‌ها ازجمله کارهای نه‌چندان جذاب و البته زمانبر است اما اگر به‌طور جدی تصمیم گرفته‌اید صرفه‌جویی کنید، باید هزینه‌های روزمره خود را یادداشت کنید. در این‌صورت احتمالا در پایان ماه موارد جالبی را در مورد خود کشف خواهید کرد. مثلا اینکه چند برابر تصورتان برای مواد غذایی هزینه می‌کنید.

خریدهای احساسی

وقتی پاداش یا اضافه حقوق می‏گیرید، نخستین فکری که به ذهن‏تان خطور می‏کند این است که بیرون رفته و از خرج کردن پول لذت ببرید. اما خرید احساسی و هیجانی، یکی از خطرناک‏ترین عادت‏های افراد است که این مساله با رسیدن یک پول غیرمنتظره و بادآورده تشدید می‏شود. این همان چیزی است که افراد را وارد چرخه خطرناک و غیر ضروری می‏کند که این چرخه از این حقوق تا حقوق بعدی تکرار و تکرار می‏شود. شاید با خودتان فکر کنید که افزایش ثروت راهی برای کسب شهرت و مکنت اجتماعی است، اما درعوض، بهتر است از ثروت تازه کسب کرده خود برای شکستن عادت‏های قدیمی و اشتباهی خود استفاده کنید. اگر بتوانید در برابر وسوسه خرج کردن کل درآمدتان مقاومت کنید، قطعا خواهید فهمید که اندکی امنیت مالی، بیش از ارتقای سبک زندگی به شما آزادی عمل می‏بخشد.

تعلل کردن

برای اینکه اول از همه حق خودتان را بپردازید، یک دلیل اصلی وجود دارد که این دلیل قانون طلایی مدیریت مالی شخصی است. دلیل آن این است که اگر افراد از همین حالا پس‏انداز نکنند، هرگز نمی‏توانند این کار را بکنند. ایده اصلی در این شیوه این است که درصدی از حقوق دریافتی خود را برداشته و پس‏انداز کنید و مابقی آن را برای پرداخت بدهی‏ها، قبوض و سایر هزینه‏های زندگی اختصاص دهید. افرادی که پس‏اندازکننده خوبی نیستند، اغلب آدم‏های تنبلی هستند و مدام به خودشان می‏گویند: «بعدا پس‏انداز می‏کنم»؛ اما برای آنکه بتوانید عادت پس‌انداز کردن را در خود نهادینه کنید حقوق خود را که گرفتید نگویید هفته آینده به بانک می‌روم و قدری از آن را پس‌انداز می‌کنم، اگر همان روز اول پس‌انداز کردید که هیچ، اگر نه شک نکنید که تا هفته بعد برای تمام حقوق خود نقشه کشیده‌اید. نقشه‌ای که بسیاری از هزینه‌ها درآن جزو خواسته‌های تمام نشدنی شما است.

نکته دیگر درپس‌انداز آنکه هرچه می‌توانید بیشتر پس‌انداز کنید، نگران نباشید اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد، به جای آن می‌توانید هزینه صرف شام در رستوران‌های گران‌قیمت را از لیست هزینه‌های ماهانه خود حذف کنید. درعوض روزی این پس‌انداز مشکل بزرگی از زندگی شما را حل خواهد کرد. برای اینکه به این روش عادت کنید اگر کارمند هستید و برای محل کارتان امکان‌پذیر است، از آنها بخواهید به صورت اتوماتیک از حقوق شما به‌عنوان پس‌انداز کسر کنند، شک نکنید این بهترین راه برای پس‌انداز کردن است. به عنوان مثال می‌توانید در صندوق‌های پس‌اندازی که ممکن است در محل کار شما راه‌اندازی شده باشد شریک شوید تا بخشی از حقوق شما به صورت ماهانه کسر شود.کارشناسان اقتصاد خانواده نیز پس‏انداز خودکار را بهترین شیوه می‌دانند، به‏طوری‏که بخشی از حقوق ماهانه آنها به‏صورت خودکار روانه حساب پس‏انداز می‏شود و آنها هیچ راهی جز پس‏انداز ندارند. بنابراین نمی‏توانند به بهانه‏های مختلف‏پس‏انداز کردن را به تعویق اندازند.

«پس‌انداز کردن اشتباه است!»

افرادی که پس‏اندازکننده خوبی نیستند، معمولا ادعا می‏کنند که «دوست دارند در زمان حال زندگی کنند» تا آنکه خود را برای آینده‏ای که مشخص نیست آماده کنند. اما آیا تابه‏حال شده خود را اسیر حال امروز خود کنید؟ این وضعیت بسیار کسالت‏آور و غیرقابل تحمل‏تر از چیزی است که به‏نظر می‏رسد. درچنین حالتی، اگر به‌دلیل نداشتن مدیریت صحیح مالی، دست‏تان همیشه خالی باشد و مدام مانند فرد بی‏پولی زندگی کنید، آن‏وقت در همین لحظه حاضر هم نمی‏توانید زندگی شادی داشته باشید. اما افرادی که پس‏انداز می‏کنند، اغلب تفریحات و شادی‏های بیشتری دارند زیرا هیچ‏وقت منتظر نمی‏مانند تا حقوق خود را بگیرند و بعد خود را خوشحال کنند. بهتر است به‏جای اینکه تمام فکر خود را به این متمرکز کنید که الآن و اینجا چه می‏خواهید، و درصورتی‏که به آن نرسیدید، ناامید شوید، به چیزی که واقعا می‏خواهید فکر کنید. اگر مشاهده کردید که انگیزه‏های لحظه‏ای‏ شما فورا رنگ باخت، آن وقت است که می‏بینید اهداف بزرگ به شما انگیزه می‏دهند. در این هنگام می‏بینید که پس‏انداز کردن دیگر خسته‏کننده و بیهوده نیست بلکه بلیت شما به سمت آزادی مالی است. اگر به مواردی که تا این بخش به آنها اشاره شد دقت کردید و متوجه شدید که شما هم به این دلایل تاکنون اقدام جدی در خصوص ایجاد حساب پس‌انداز نکرده‌اید می‌توانید برای نهادینه کردن عادت پس‌انداز در خود از راهکارهای زیر استفاده کنید.

تعداد برداشت از حساب خود را کمتر کنید

هر وقت که با استفاده از دفترچه حسابتان، پولی برداشت می‌کنید، یک نرخ اضافی هزینه می‌کنید. مخصوصا اگر برداشت را در بانک خودتان هم انجام ندهید، این هزینه بیشتر خواهد شد. پس به جای برداشت‌های مختلف، هزینه یک هفته خود را برآورد کرده و همان میزان پول از حساب برداشت کنید و هر مقدار که آخر هفته از آن پول باقی ماند را به پس‌انداز خود اضافه کنید.

کمتر سراغ وام‌های کوتاه‌مدت بروید

پولی که صرف سود وام می‌شود، پولی است که می‌تواند پس‌انداز شود. تا آنجا که می‌توانید سعی کنید کمتر سراغ وام گرفتن بروید. به‌خصوص وام‌های کوتاه‌مدت مثل وام دانشجویی، وام ماشین و امثال اینها.

واقعیت را بررسی کنید

قبل از خرید هر چیز گرانقیمت و بزرگ، اطمینان پیدا کنید که این خرید را از روی احساس انجام نمی‌دهید. مردم عادت دارند خریدهای غیرضروری را فقط از روی هوس انجام دهند و نه در واقع از روی نیاز. توصیه ما این است که قبل از هر خرید، خوب موقعیت خود را بررسی کنید و واقع بین باشید.

قیمت‌ها را مقایسه کنید

قبل از هر خرید، ما توصیه می‌کنیم همه جا را ببینید. اگر با دیدن یک چیز در یک فروشگاه سریعا دست به خرید آن بزنید ممکن است سرتان را کلاه بگذارند.سوال کردن از فروشگاه‌های دیگر و پرس و جوی قیمت چندان زحمتی هم نمی‌برد.اگر وقت کافی برای پرس‌و‌جوی قیمت ندارید، توصیه می‌کنیم که همه جزئیات را از یک فروشنده سوال کنید و بعد با فروشگاه‌های دیگر برای چک کردن و مقایسه قیمت‌ها تماس بگیرید. وقتی ارزانترین فروشگاه را پیدا کردید، بعد دست به خرید بزنید. قبل از خرید هروسیله‌ای از دوستان سوال کنید. راجع به بهترین و خوش قیمت‌ترین، روی اینترنت تحقیق کنید و هرگز بدون تحقیق قبلی خرید نکنید. بخصوص اگر عجله‌ای درخرید ندارید. سعی کنید برخی خریدهای گرانقیمت خود را در فصولی ازسال انجام دهید که آن اجناس حراج هستند. درارتباط با وسایل الکترونیکی نیز هرگز جدیدترین مدل را نخرید چرا که تفاوت قیمت آن با یک مدل پایین‌تر بسیار بیشتر است.

تصور کنید رژیم غذایی گرفته‌اید

وقتی در نظر دارید یک رژیم سخت را شروع کنید، حتما شده برای یادآوری، روی درِ یخچال، یادداشت یا عکسی بچسبانید که یادتان باشد در دوران رژیم غذایی هستید. در رابطه با پس‌انداز هم همین کار را انجام دهید. درون کیفتان یک اسکناس یا هر چیزی را که به شما یادآوری کند باید پس‌انداز کنید٬ نگه دارید.

هزینه‌های ماهانه خود را یادداشت کنید

حتما در محل زندگی خود در مغازه‏ها یا فروشگاه‏ها یا در اداره و محل کار خویش در قسمت مالی و حسابداری، اگر گذارتان به اداره مالیات افتاده باشد، دیده‏اید که برای تنظیم درآمدها و هزینه‏ها، دفترهایی به اسم دفتر روزانه دارند. در این دفترها، افراد یا اداره‏ها میزان خریدها، فروش‏ها و خلاصه دخل و خرج خود را می‏نویسند. به زوج‏ها و به‏خصوص به زن و شوهرهای جوان توصیه می‏شود که تا مدتی برای تنظیم امور مالی و به اصطلاح تنظیم و مدیریت منابع مالی خود، به اقدامی مشابه تنظیم دفتر روزانه بپردازند. شاید بگویید زمانی که دخل کمتر از خرج و مخارج است، چطور باید دفتر تنظیم منابع مالی داشت، اما اتفاق همین‏جاست که خانواده‏ها باید دفتر تنظیم دخل و خرج داشته باشند تا بتوانند منابع و مداخل محدودشان را به بهترین شکل خرج کنند. در این‏باره به خانواده‏ها توصیه می‏شود به شکل زیر عمل کنند:

دفترچه‏ای برای ثبت و ضبط دخل و خرج زندگی تهیه کنید.

صفحات این دفترچه را به شکلی خط‏کشی کنید که شامل چند ستون باشد.

چند صفحه از دفترچه را برای هر یک از ماه‏های سال بگذارید و در ستون‏های آماده شده برای هر ماه موارد زیر را بنویسید.

الف) درآمدها: در ستونی، درآمدهای ماهانه خانواده (خود و همسر و احتمالا فرزندان) را بنویسید. درآمدها علاوه‌بر حقوق یا دستمزد ثابت ماهانه می‏تواند شامل وجوه دیگر هم باشد، مثل وام‏های دریافتی یا کمک‏های مالی والدین یا اقوام و نیز درآمدهای دیگر.

ب) مخارج و هزینه‏ها: در ستونی دیگر هزینه و مخارج خانواده را در یک ماه بنویسید. این مخارج دو نوعند؛ ۱ـ مخارج ثابت که شامل هزینه‏های خورد و خوراک، مبالغ پرداختی برای ایاب و ذهاب، آب و برق و گاز و...، هزینه پرداخت اجاره مسکن و... می‏شوند و ۲ـ مخارج غیرثابت و پیش‏بینی نشده، مثل هزینه‏های پزشکی، پذیرایی از میهمان و نیز خریدهای احتمالی مثل خرید کفش و کیف و...

• در ستون دیگر، نیازهای شخصی و نیازهای خانوادگی (یعنی چیزهایی که در زندگی مشترک به آنها نیاز دارید، مثل وسایل منزل یا...) خود را بنویسید.
• نیازهای بند 4 را اولویت‏بندی کنید. در این اولویت‏گذاری نیازهای شخصی‏تان را نادیده نگیرید ولی در انتخاب بین نیازهای شخصی و خانوادگی اولویت را به رفع نیازهای خانوادگی بدهید.
• سعی کنید رقم احتمالی را که برای رفع نیازهای اولویت‏گذاری شده (به‌طور تقریبی) برآورد و محاسبه کنید.
• درآمدها و مخارج‏تان را با هم مقایسه کنید و براساس درآمدها و اولویت‏ها، مخارج ماهانه خود را تنظیم کنید. اگر هزینه‏هایتان بیشتر از درآمدها بود، سایر نیازها را تا زمانی که امکان برآورده ساختن‏شان نبود به تعویق بیندازید. (نگران نباشید ماه‏های اول معمولا مخارج بیشتر از درآمدهاست. ولی چند ماه که این برنامه را انجام دهید خود به خود متوجه می‏شوید که می‏توانید بعضی از مخارج را کم کنید. در این زمینه انعطاف‏پذیر باشید و هر جا و هر زمان که توانستید به نفع درآمدهای خانواده از مخارج و هزینه‏ها کم کنید.)

هرچند که شاید این کار را تکراری و خسته‏کننده بدانید اما استمرار آن شما را به نتایج خوبی می‏رساند. امتحان کنید.