بازار انحصاری خودرو در ایران هیچگاه به مشتریان فرصت بیان خواسته‌ها و سلایق‌شان در مواردی همچون طراحی داخلی و خارجی، ارگونومی راننده و حتی سیستم صوتی و وسایل تزئینی را نداده. این در حالی است که تولیدکنندگان بزرگ دنیا هر ساله با نظر سنجی و ارزیابی خواسته مشتریان خود نسبت به اعمال سلایق آنها در خودروهای تولیدی اقدام می‌کنند. در این میان هر چند خودروسازان بزرگ روز به روز بر تکنولوژی‌ها و امکانات مدل‌های کنونی و جدیدشان می‌افزایند، اما رضایت مشتریان ممکن است به همین نسبت اضافه نشود. طراحی ابتدایی و به‌کارگیری کمترین سلیقه در تزئینات داخلی و دیگر مواردی که مشتریان توجه خاصی به آنها دارند، باعث شده که مشتریان از بسیاری از حقوق خود در این زمینه صرف نظر کنند. این در شرایطی است که خصیصه بازار غیررقابتی، حکمرانی تولیدکنندگان و تحمیل سلیقه‌ای است که تنها خود آن را قبول دارند.

با تمام این اوصاف به تازگی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران برای اولین بار به بررسی وضع APEAL خودروهای سواری در ایران پرداخت. مطالعه عملکرد، کارآیی و طراحی خودروها (APEAL) رضایتمندی از مالکیت و رانندگی با یک مدل خودروی جدید را ارزیابی می‌کند. نتایج این مطالعه توسط بسیاری از خودروسازان جهان برای طراحی و توسعه مدل‌های جذاب و تامین‌کننده نیازهای مشتریان مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌طوری که در نتایج مطالعه جی‌.‌دی‌. پاور در مورد عملکرد، کارآیی و طراحی اتومبیل‌ها (APEAL) در سال ۲۰۱۴ مشخص شد که مدل‌های جدید و یا با طراحی بازنگری شده دارای امتیاز APEAL بیشتری نسبت به مدل‌های قدیمی هستند. در همین حال، باید اشاره کرد که خودروهای جدید و با طراحی بازنگری شده در زمینه‌هایی مانند مصرف سوخت و کیفیت طراحی داخل کابین نسبت به مدل‌های قدیمی رضایتمندی بیشتری دارد.اما در ارزشیابی جدید شرکت بازرسی کیفیت ۳۰ خصوصیت مورد ارزیابی مشتریان قرار گرفته است. شاخص‌هایی همچون «طراحی داخل و خارج»، «سرمایش، گرمایش و سیستم تهویه»، «صندلی‌ها»، «ارگونومی راننده»، «قابلیت دید و ایمنی» و «سیستم صوتی و وسایل تزئینی» شاخص‌های مورد سنجش در این پژوهش است. در این میان، شاخص طراحی داخل و خارج با امتیاز ۶۹۶، بالاترین امتیاز و شاخص صندلی‌ها با امتیاز ۶۴۰، کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است.بر این اساس در خودروهای ساخت داخل کمترین امتیاز مشتریان به شاخص سیستم صوتی و وسایل تزئینی و بیشترین امتیاز به شاخص طراحی داخل و خارج تعلق دارد.

ضمنا، بالاترین امتیاز شاخص‌ها در بین شرکت‌های عرضه‌کننده خودرو در ایران نیز به شاخص قابلیت دید و ایمنی در خودروهای عرضه شده توسط شرکت اطلس خودرو با امتیاز ۸۰۰ تعلق گرفته است.اما در این تحقیق با ۱۲ هزار و ۸۵۳ نفر از مشتریانی که خودروهای خود را از ۱۴ شرکت عرضه‌کننده خودروی سواری که بیش از ۷۱ مدل خودرو را عرضه کرده بودند، مصاحبه انجام شده است که نتایج اولیه نشان می‌دهد امتیاز مشتریان از مطالعه APEAL امتیاز ۶۸۰ از ۱۰۰۰ را به خود اختصاص داده است.مطالعه APEAL در ۲ تا ۹ ماهه اول مالکیت خودرو از صاحبان خودروهای صفر انجام پذیرفته است. روش نمونه‌گیری در این پژوهش، مصاحبه به سه روش تلفنی، حضوری و مکاتبه‌ای با خطای نمونه‌گیری ۵ درصد و فاصله اطمینان ۹۵ درصد بوده است.همانطور که پیشتر گفتیم هدف از اجرای این مطالعه کسب سلایق و انتظارات مشتریان برای تمرکز بر طراحی و توسعه مدل‌های موجود و دستیابی به مدل‌های جدید برای افزایش حداکثری رضایتمندی مشتریان و دستیابی به نقاط ضعف و قوت در طراحی خودروها است. برترین عرضه کننده خودرو در مطالعه APEAL از منظر مشتریان ایرانی شرکت اطلس خودرو، ارائه‌دهنده محصولات شرکت کیا موتورز، معرفی شده است.در مطالعه APEAL، هشت شرکت عرضه‌کننده خودرو در ایران بالاتر از متوسط کل صنعت جای گرفته است و در این میان ۴۶ خودرو نیز بالاتر از متوسط امتیاز صنعت جای دارد.

در این مطالعه، شرکت آلفا موتور، ارائه‌دهنده محصولات شرکت آلفارومئو، با یک خودرو و شرکت خودروسازان راین، ارائه دهنده محصولات گریت وال، نیز با یک خودرو به دلیل ارائه تنها یک محصول در بازار ایران در رتبه‌بندی حاضر در نمودار قرار نگرفته است. بالاترین امتیاز و پایین‌ترین امتیاز شاخص‌های مورد مطالعه در این پژوهش از منظر مشتریان به تفکیک هر شرکت عرضه‌کننده خودرو ارائه شده که در جدول مقابل مشاهده می‌شود. در خودروهای ساخت داخل کمترین امتیاز مشتریان به شاخص سیستم صوتی و وسایل تزئینی و بیشترین امتیاز به شاخص طراحی داخل و خارج تعلق دارد. ضمنا، بالاترین امتیاز شاخص‌ها در بین شرکت‌های عرضه‌کننده خودرو در ایران نیز به شاخص قابلیت دید و ایمنی در خودروهای عرضه شده توسط شرکت اطلس خودرو با امتیاز ۸۰۰ تعلق گرفته است.

مشتریان به کدام خودروها امتیاز بیشتری دادند؟

مشتریان به کدام خودروها امتیاز بیشتری دادند؟