نقش کلیدی مهندسان شهرساز در شهرها
دنیای اقتصاد، گروه صنعت ساختمان-دوازدهمین گردهمایی گروه‌های تخصصی شهرسازی و سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان سراسر کشور به مناسبت پنجمین گرامیداشت روز جهانی شهرسازی در مشهد برگزار شد. در این همایش که با حضور مسئولان سازمان‌های نظام مهندسی استان‌های کشور برگزار شد، مباحث تخصصی درباره شهرسازی، قوانین آن و مشکلات پیش رو در حوزه ساخت و سازهای شهری از سوی کارشناسان و مسئولان بیان شد. مسائلی که نشان‌دهنده نکات جالبی درباره نقش مهندسان شهرساز در شهرهای ایران است.


زیبایی شهرهای گذشته؛
سرگشتگی شهرهای امروز
نماینده شهرساز هیات مدیره سازمان نظام مهندسی کشور در این همایش گفت: زیبایی‌های شهرهای گذشته و خطوط و دایره‌هایی که در شهرسازی به کار گرفته می‌شد امروز به یک سرگشتگی شهری تبدیل شده است. جمعیت روز افزون شهر را به یک عامل غیر مولد تبدیل کرده که ارزش‌های جدیدی دنبال می‌شود و استانداردها و معیارهای شهرسازی را تغییر داده است.
به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد» مهدی میرفندرسکی با بیان اینکه نقش شهرسازان به خوبی در شهرها ایفا نمی‌شود، تصریح کرد: امروز مردم در حال شهرسازی هستند و pic1شهرسازان به جای خدمات تولید، نقش واسطه‌گری و مبادلات و مناسبات اجتماعی را دارند و عملا به دنبال مردم هستند و این درحالی است که نظارت و کنترل در نظام مدیریت شهری و شهرسازی مساله بسیار مهمی در جوامع امروزی به شمار می‌رود.وی با اشاره به نقش شهرداری‌ها به عنوان ارتباط‌ دهنده حوزه‌های مختلف شهر به یکدیگر، اظهار کرد: شهر امروزی نمی‌تواند در ساخت تکاملی خود اثرگذار باشد، شهرنشینی نیازمند فرهنگ تفکیک شده است و یکی از ویژگی‌های شهرسازی اصولی و نوین دنیا حضور مهندسان شهرسازی به عنوان ناظران اصلی ساخت و سازهای شهری است.
میرفندرسکی با اعتقاد بر اینکه اصول نوین شهرسازی که قرار بود ساده‌گرا باشد، امروز عامل پیچیدگی در ساخت‌وسازها است، خاطرنشان کرد: شهر به هیولایی تبدیل شده که همه چیز از سنگ، آهن، امکانات و مناسبات اجتماعی را می‌بلعد. شهرسازی امروز از جایگاه واقعی خود در کشور برخوردار نیست و آنچه با این عنوان انجام می‌‎گیرد اغلب با اصول علمی شهرسازی هم‌خوانی ندارد.

شهروند محوری در شهرها رعایت نمی‌شودpic۲
رئیس گروه تخصصی شهرسازی شورای مرکزی سازمان‌های نظام مهندسی نیز در ادامه گفت: متاسفانه امروز تخلفات شهرسازی به منبعی برای درآمدزایی شهرداری‌ها تبدیل شده و شهرداری ردیف بودجه‌ای برای این موضوع در نظر گرفته است و این یعنی شهرداری‌ها منتظر انجام تخلفات در ساخت‌وساز هستند تا بتوانند به منبع درآمد پیش‌بینی شده خود دست یابند.
شیرزاد یزدانی افزود: اگر نگاه شهرسازان درآمدی نباشد و رعایت حقوق شهروندی و اصول فنی و مهندسی را در نظر بگیرند، از فرم کالبدی نامناسب در شهرها جلوگیری می‌شود، عدم مطابقت ساختمان‌های در دست احداث با ضوابط شهرسازی امروز بسیار مشاهده می‌شود و موجب بر هم خوردن سیما و چهره شهری شده است.وی تصریح کرد: براساس قانون در شهرسازی‌ها هشت رشته اصلی به کار گرفته می‌شود اما امروز رشته‌های شهرسازی و ترافیک از جمله تخصص‌های فراموش شده در سازمان نظام مهندسی برخی از استان‌هاست، با گذشت ۲۰ سال از تصویب قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، هنوز در تعدادی از استان‌های کشور نماینده‌ای از سوی مهندسان شهرساز در هیات مدیره سازمان‌های نظام مهندسی تعیین نشده و اگر در برخی از استان‌ها نماینده جامعه مهندسان شهرساز وجود دارد، هیچ مصوبه‌ای از سوی هیات مدیره در راستای شهرسازی شکل نمی‌گیرد.
یزدانی ادامه داد: بسیاری از مهندسان شهرساز در کشورمان بیکار هستند در حالی که بعضا امور تخصصی شهرسازی توسط افراد غیرمتخصص در سازمان‌ها و نهادهایی که به نوعی مرتبط با بحث شهرسازی هستند، انجام می‌گیرد. امروز چهار هزار مهندس شهرساز دانش آموخته و 20 هزار مهندس شهرساز در حال تحصیل در کشور وجود دارد که بکارگیری این متخصصان در امور شهرسازی یکی از مطالبات جدی ماست.

زندگی در شهرها طاقت‌فرسا شده استpic3
رئیس سازمان نظـام مهندسی خراسان رضـوی هـم در ادامـه ایـن هـمایـش گـفت: محوریت زندگی‌ها با توجه به تراکم شهر ازخودروها، امروز از انسان به سوی ماشین رفته و زندگی در شهرها طاقت‌فرسا شده است و انسان محوری در شهر و شهرسازی نادیده گرفته می‌شود.
محمدرضا رئیسی از تامین بودجه برای داشتن شهری آباد به عنوان یکی از مشکلات جامعه امروز نام برد و افزود: یکی از راه‌های تامین بودجه فروش تراکم، طبقه و سطح است که پیامدهای نامطلوبی به دنبال خواهد داشت و باید فکری اساسی برای این موضوع به ویژه در مشهد به عنوان شهری زائر پذیر شود.وی با بیان اینکه با توجه به حجم بالای زائر در مشهد مقدس باید درباره تامین بودجه شهری از طریق منابع دولتی چاره‌اندیشی اساسی شود، تصریح کرد: گاه تا70 درصد درآمدهای شهرداری گذشته مشهد ناشی از تخلفات در ساخت‌وسازها بوده و شهرسازان با عدم پیگیری خود در بحث نظارت، بودجه شهرداری را تامین کرده‌اند.
رئیسی گفت: اینکه دامنه‌های جنوبی شهر مشهد باید به دامنه سبز تبدیل شود تنها یک شعار است و هیچ کاری با شعار پیش نمی‌رود، مسئولان شهری برای آبادانی و رفاه شهر باید آنقدر خوب کار کنند که یا شهرمان بهشت شود یا خودمان به بهشت برویم.وی یادآور شد: متاسفانه مسائلی همچون اقتصاد نفتی بر مسائل شهری و شهرنشینی حاکم شده که تبعات آن دامنه حاشیه شهر مشهد را گرفته است به طوری که یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر حاشیه‌نشین در این شهر وجود دارد و در مدت چهار سال از ۶۰۰ هزار نفر به این تعداد رسیده است و در صورت ادامه این روند، مصیبت بزرگی به بار می‌آید.
رئیس سازمان نظام مهندسی خراسان رضوی تاکید کرد: اقتصاد نباید متکی به نفت باشد تا از رها شدن کشاورزی توسط روستاییان و مهاجرت آنها به شهر و رشد حاشیه نشینی جلوگیری شود.وی با ابراز گلایه از عدم حضور مسئولان راه‌وشهرسازی در این همایش گفت: مسئولان می‌توانستند با حضور در این برنامه چالش‌ها و مسائل کنونی شهر را مطرح کنند، اما متاسفانه پراکندگی و نداشتن وحدت رویه مهمترین مشکل ماست.

در شهرسازی به جای مدیریت
مهندسی می‌کنیمpic۴
معاون عمرانی استانداری خراسان رضوی هم در ادامه این همایش پشت تریبون رفت و گفت: اگر به دنبال توسعه شهری هستیم باید به امید به زندگی، خودباوری و خود اتکایی توجهی ویژه داشته باشیم و نقش شهرسازی و معماری را در این سه موضوع تبیین کنیم. امروز در شهرسازی‌‎ها به جای مدیریت، مهندسی می‌کنیم و این در حالی است که پایه اجرایی یک پروژه در طرح‌های توسعه شهری در قالب معماری و شهرسازی است.
محمدحسن واحدی تصریح کرد: ضعف در بکارگیری متخصصان شهرسازی در تمامی سطوح، عدم نهادینه کردن نقش مهندسان شهرسازی، تفاوت دیدگاه‌های مدیران شهری و متخصصان و الگو گرفتن بدون بهبود مستمر و توجه به مهندسی ارزش در حرفه معماری و شهرسازی مهمترین مشکلات و چالش های کنونی حوزه شهرسازی است.وی اظهار کرد: تاثیر این همایش‌ها در تصمیمات و نتیجه‌گرایی باید مهمترین دستاورد آن باشد، کشور ما رتبه نخست برگزاری همایش‌ها را دارد اما در نتیجه‌گیری از این همایش‌ها ضعیف عمل کرده‌ایم.