به امید بورس در بیم بهره

حمیدرضا آریان‌پور
در روزهایی که بازارهای داخلی به شادی نوروز، تعطیلند، بازارهای جهانی سومین ماه از سال ۲۰۱۶ را به پایان می‌برند. با این همه، حتی اتمام اولین فصل سال میلادی هم چشم‌انداز بازارها را روشن نکرده است. بورس‌های جهان که شانزدهمین سال از هزاره سوم میلادی را بسیار بد آغاز کردند، در سومین ماه سال بخش عمده‌ای از زیان خود را جبران کردند، اما چالش‌های پیش روی آنها بیشتر از آن است که بتوان از آرامش آنها در ماه‌های پیش رو سخن گفت. این عدم قطعیت تبدیل به بهترین فرصت برای جهش طلا شده است، گرچه فلز زرد همچنان از انقباضی‌تر شدن سیاست پولی در بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، در هراس است.

اونس طلا سال 1394 خورشیدی را در محدوده 1180 دلار آغاز کرد و در آخرین ماه این سال شمسی، گرچه از محدوده اوج 1280 دلاری پایین آمد، اما در میانه‌های کانال 1200 دلار ماند. با در نظر گرفتن قیمت 1250 دلار برای اونس که بهای نهایی دومین هفته ماه مارس و برابر با قیمت روز بیست و دوم اسفند است، می‌بینیم که فلز زرد در سال 1394 خورشیدی نزدیک به 6 درصد رشد داشته است. اما نکته مهم‌تر این است که در زمستان 94، جهشی برای طلا ثبت شده که می‌تواند دست کم به لحاظ فنی اونس را تحت حمایت خود قرار دهد. اونس طلا که سال 2015 را با قیمت 1061 دلار به پایان برده بود، تا نیمه ماه سوم سال 2016 نزدیک به 18 درصد جهش را برای خود ثبت کرد که آن را بهترین گزینه سرمایه‌گذاری در سال جدید میلادی کرد. این بازدهی عجیب که ناشی از نوسان‌های شدید بازارهای سهام، کاهش رشد اقتصادهای نوظهور به‌ویژه چین، واگرایی سیاست‌های پولی در اقتصادهای عمده و سقوط بهای انرژی و در نتیجه تشدید نگرانی درباره تورم معکوس بود، قدرت «افزایشی»‌های بازار را حتی در هفته‌های کاهشی حفظ کرد تا شمار بیشتر و بیشتری از موسسه‌های مالی و پژوهشی، پیش‌بینی خود از بهای طلا در سال 2016 را افزایش دهند. این به آن معنا است که این کالای گرانبها، سال 1395 شمسی را هم با امید آغاز خواهد کرد. علاوه‌بر بهبود چهره فنی طلا، عوامل بنیادینی چون نابسامان بودن وضعیت اقتصادهایی چون ژاپن و اروپا،میزان خرید طلا به عنوان سرمایه امن را بالا نگه خواهد داشت. با وجود این، یک عامل هست که همچنان می‌تواند طلا را سرکوب کند و آن احتمال افزایش دوباره نرخ‌های بهره در آمریکا است.

احیای اقتصاد آمریکا باعث شد کمیته بازار آزاد فدرال رزرو در دسامبر 2015 برای اولین بار در حدود یک دهه گذشته، نرخ بهره وجوه فدرال را افزایش دهد. در ماه‌های پیش از آن، جدی شدن احتمال این امر، به عنوان مهم‌ترین عامل فشار روی طلا و مهم‌ترین عامل تقویت دلار آمریکا عمل کرده بود. پیش‌خور شدن قیمت‌ها باعث شد با اعلام افزایش نرخ‌های بهره در ایالات‌متحده، روندها چنان که برخی از معامله‌گران انتظار داشتند، تکان نخورد، اما واضح بود که طلا نسبت به سال 2014 ضعیف شده است. با این حال، سال 2016 شروع متفاوتی داشت تا چشم‌انداز سیاست پولی بانک مرکزی ‌آمریکا هم تحت‌تاثیر قرار بگیرد.

مشکلات متعدد اقتصاد جهان و احیای ضعیف بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا باعث شد در ابتدای سال 2016 میلادی، افزایش دوباره نرخ‌های بهره ایالات‌متحده دور از ذهن به نظر برسد. کار به جایی رسید که حتی جنت یلن، رئیس فدرال رزرو در نشست‌هایی در کنگره آمریکا احتمال کاهش نرخ بهره وجوه فدرال را رد نکرد! با کم شدن احتمال افزایش نرخ بهره در آینده نزدیک و ادامه نوسان‌های بازارهای سهام، اونس طلا نه‌تنها مرز 1200 دلار را شکست بلکه به نوسان‌های افزایشی در محدوده‌های بالاتر ادامه داد. در اوائل مارس، اونس به قله 13 ماهه رفت تا خوش‌بینی‌های فنی دوچندان شوند.

اما حالا گرچه خوش‌بینی‌ها به شدت ادامه دارد، داده‌های خوب منتشر شده از اقتصاد آمریکا ممکن است بحث افزایش نرخ‌های بهره را دوباره جدی کند. جدی شدن این بحث، و نه حتی عملی شدن آن، می‌تواند روند طلا را دوباره کاهشی کند، اما فعلا خبری از کاهش خوش‌بینی در بازارهای جهانی طلا نیست. واضح است که با افزایش نرخ بهره وجوه فدرال، اولا تقویت دلار و ثانیا اعتماد به احیای اقتصاد آمریکا، تقاضای طلا را کاهش خواهد داد، با این وجود، اگر چنین افزایشی تبدیل به بحثی جدی نشود، اگر نوسان‌های بازارهای سهام ادامه داشته باشد و اگر چشم‌انداز رشد اقتصاد جهان پایین بماند، رشد بنیادین طلا ادامه خواهد داشت تا خریدهای فنی اثر آن را بیشتر کند. جهش 18 درصدی اونس در فصل اول سال 2016 می‌تواند فصل‌های بعدی سال میلادی و در نتیجه بهای سکه‌های طلا در بازار داخلی را متاثر نگه دارد.

سکه بهار آزادی سال 1393 را با قیمت 940 هزار تومان به پایان برد و تا شنبه 23 اسفند 1394 به قیمت یک میلیون و 10 هزار تومان رسید. این یعنی سکه تمام بهار در سال 1394 حدود 5/7 درصد رشد داشته است. اگر دلار نوسان‌های زیادی را در بازار داخلی تجربه نکند، احتمالی که با توجه به شرایط موجود دور از ذهن نیست، عمده نوسان سکه وابسته به نوسان‌های اونس خواهد بود. کالایی که در ماه‌های آینده در بیم و امید خواهد بود؛ بیم جدی شدن افزایش نرخ بهره وجوه فدرال رزرو و امید ادامه ریسک گریزی در بازارهای سهام.